Tüm Otobüsçüler Federasyonu (TOF) Lideri Mustafa Yıldırım, İstanbul Büyük Otogarı’ndan günlük çıkan otobüs sayısının 2 bin 500’lerden bin 300’lere gerilediğini belirterek, otoyol ve köprü geçiş fiyatlarının yüzde 50 indirilmesini, biletteki KDV oranın da yüzde 1’e çekilmesini istedi. İstanbul’a giriş çıkışlarda kullanmaya zorlandıkları Yavuz Sultan Selim Köprüsü nedeniyle her yıl 35 bin ton akaryakıtın boşa harcandığını belirten Yıldırım, tüm köprülerden geçmelerine müsaade verilmesini talep ettiklerini söyledi.
Türkiye’de insanların ekonomik nedenlerle hareketlerini kısıtladığını aktaran TOF Lideri Mustafa Yıldırım, kentler ortası otobüs seferlerinin neredeyse yüzde 50 seviyesinde gerilediğini bildirdi. Şehirlerarası nakliyecilik yapan otobüs firmalarının vergi ve ayrıca borçlarını ödeyemez hale geldiğini anlatan Yıldırım, “Dolayısıyla bu sonbahardan itibaren daldan çekilmeler ve iflaslar yaşanacağını öngörüyoruz” dedi.
“Mutlaka ulaşımı, vatandaşın satın alma gücünü aşmayacak biçimde güzelleştirmemiz lazım lakin bizim maliyetlerimiz artarken tasarruf sağlamamız mümkün değil” diyen Yıldırım, bölümün içinde bulunduğu güç durumu ve taleplerini anlattı. Yıldırım, şunları söyledi:
‘Kara yolu nakliyatı yapılamaz hale geldi’
Salgın sürecinden çıktık. Bölüm, üç yıl bu sürecin yarattığı meselelerle boğuşuyordu. Ansızın petrol krizi çıktı. Doğal bu, yalnızca Türkiye’nin değil dünyanın da sorunu. Petrol fiyatları Ukrayna-Rusya savaşıyla bir arada tırmanmaya başlayınca kara yolu nakliyatı yapılamaz hale geldi.
‘Ekonomik nedenlerle beşerler hareketlerini kısıtladı’
Bizim maliyetlerimiz artarken bir taraftan vatandaşın da maliyetleri arttı. Hareketlilik katsayısı son derece düşük. Bayram öncesindeyiz, temmuz ayındayız, okullar kapandı lakin hareketlilik yok. İstanbul Otogarı’nda bugün çıkması gereken araç sayısı 2 bin 500, şu anda bin 300 otobüs çıkıyor. Bu, Türkiye’de insanların ekonomik nedenlerle hareketlerini ne kadar kısıtladığını gösteriyor. Hatta şu an bu bin 300 sayısını bile optimist bir sayı olarak görüyorum.
‘Geçmiş yıllara nazaran otobüs yolcusu azaldı’
Şu anda arabayla yola gitmek çok maliyetli olduğu için beşerler araba kullanmıyor. Kentler ortası aralıklarda otobüsle gitmeyi tercih ediyorlar. Bu da otobüs yolcusunda bir artış sağladı lakin geçmiş yıllarla mukayese edildiğinde yarıya bile gelemedik.
‘Hava ve demir yolları ziyanını sübvanse eden bir yapı var’
Nereye gidiyoruz diye bakıyoruz. Devlet hava yolları bizim bölümden çok önemli bir yolcu aldı. Demir yolları da yeniden devlet tarafından sübvanse ediliyor. Demir yolları şu anda 150-160 lirayken vatandaş bağırıyor. Halbuki dünyanın hiçbir yerinde 400 kilometrelik aralığa süratli trenle 150 TL’ye gidemezsiniz. Fiyatlar 80 eurodur, 90 eurodur. Şu anda uçak ile otobüs biletleri neredeyse birbirine teğet noktada. Bizde de maliyetler artıyor ancak hava ve demir yollarının ziyanını sübvanse eden bir yapı var.
‘Maliyetleriniz artıyor’
Petrol fiyatları tırmanmaya devam ederse bırakın ulaşımı, hayatın her alanı yaşanmaz hale gelecek. Onun için akaryakıt üzerindeki vergilerden bahsediyoruz ve devletin en büyük gelirlerinden bir tanesi akaryakıttan aldığı KDV, ÖTV. ‘Bunun bir kısmını almasın’ yahut da ‘Bir mühlet almasın’ dediğimizde çarklar dönmüyor. Münasebetiyle devletten isteklerimiz var. Bilhassa otoyol, köprü fiyatları, akaryakıt fiyatlarına paralel olarak bunlarda çok büyük artışlar oldu. Kiralar, işçi masrafları, vergiler de çok arttı. Bütün bunları üst üste koyuyoruz, bir de karşımıza demir yolu ve hava yolu çıkıyor. Devlet tarafından sübvanse ediliyorlar. Yolcumuzu düşük fiyatlarla alıyorlar. Maliyetleriniz artıyor, yüksek vergilere muhatap oluyorsunuz.
‘İthal ettiğimiz akaryakıtın 35 bin tonu boşa harcıyoruz’
Bir örnek verecek olursak; İstanbul’dan Anadolu istikametine giden bütün otobüslerin Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nü kullanması bir mecburilik. Gidiş-dönüşte 140 kilometre fazla yol yapıyoruz. 140 kilometrede 40 litre yakıt kullanılıyor. 40 litre yakıtın bugünkü fiyatı bin 200 lira. Ayda 35 bin TL’ye yakın akaryakıt farkı ödüyoruz. Tıpkı parayı Fatih Sultan Mehmet Köprüsü’ne ödeyelim, 40 litre yakıtın parasını boşa harcamayalım. İthal ettiğimiz akaryakıtın yılda 35 bin tonunu boşa harcıyoruz. Bu, cari açık oluşturuyor. Bu bahiste Sayın Cumhurbaşkanı’nın bir irade koyup bayramdan evvel müjde vermesini bekliyoruz ancak bugüne kadar bir ses çıkmadı. Tekraren talep edildi.
‘Bize bütün köprülerin özgür olması lazım’
Toplu taşıma yaptığımız için geçiş önceliğimiz olması lazım. Bize bütün köprülerin hür olması lazım. Arabadan öncelikli olmamız lazım. Kaldı ki İstanbul’un iki yaka ortasındaki geçişler günlük 600 ile 700 bin araç. Bizim toplam bin tane otomobilimiz geçecek. Bin tane otobüsün oradaki trafiğe bir tesiri de de yok. Münasebetiyle saatte 40 otomobil Boğaz köprülerinin trafiğini olumsuz etkilemez diye düşünüyoruz. Bunun dikkate alınmasını bekliyoruz.
KDV oranı yine yüzde 18’e çıktı
Otoyol ve köprüleri çok ağır kullanıyoruz. Bunlarda yüzde 50 indirim istiyoruz. Otobüs biletinde KDV’nin yüzde 1’e düşürmesini talep ediyoruz. Bir orta KDV oranı yüzde 8’e düşürüldü, artık tekrar yüzde 18’e çıktı. Şu gerçeği görmek lazım; ulaşım en az ekmek kadar insanın temel muhtaçlığı haline gelmiştir.
Satın alma gücünü aşmayacak halde güzelleştirmemiz lazım
Eğitimden toplumsal hayata kadar ulaşım olmazsa olmazdır. Onun için bizim kesinlikle ve kesinlikle ulaşımı, vatandaşın satın alma gücünü aşmayacak halde güzelleştirmemiz lazım ancak bizim maliyetlerimiz artarken tasarruf sağlamamız mümkün değil. Şu anda dalda haksız ve yıkıcı rekabet bir taraftan devam ediyor. Bayram öncesi ufak bir hareket var. Fiyatlar bir yere geldi. Bayramdan sonra tekrar baş aşağı gidecek.
Günlük 1 milyon yolcu taşımamız lazım
Pandemi öncesinde günde 1 milyon yolcu taşıyorduk. Şu anda günlük yolcu 550 binlerde. Bayramın içi aslında boş. Bayramdan sonra temmuzda, ağustosta dönüşler olacak. Artık gidiyoruz ancak dönüşte yolcu yok, boş geliyoruz.
‘Tasarruf hareketsizliği getirdi’
Bu maliyetleri karşılamak mümkün değil. Evvelden İstanbul’dan Bodrum’a bir sefer yapardık. Oradan, erkenden yolcuyu bırakıp dönerdik. Gelip buradan bir daha yolcu alırdık. Artık bu maliyetleri karşılamak mümkün değil ve talep de yok. Maliyetlerdeki artış, hayat pahalılığı insanları tasarrufa zorladı. Tasarruf da hareketsizliği getirdi. Hem kent içinde hem kentler ortasında önemli bir duraklama devri yaşanıyor. Ekonomik ve toplumsal ömür durmuş durumda.
‘Sektörden çekilmeler ve iflaslar yaşanacağını öngörüyoruz’
Salgın sürecinin yaralarını sararız, her şey hoş olacak diye beklerken maalesef bu petrol fiyatlarının tırmanmasıyla umutlarımız da suya düştü. Firmalarımız, geçmişten gelen sıkıntılarını çözmeye çalışırken ansızın bu durumla karşılaştı. Şu anda vergi ve ayrıca borçlarını erteleyen esnaf bunları ödeyemeyecek durumda. Hasebiyle bu sonbahardan itibaren kesimden çekilmeler ve iflaslar yaşanacağını öngörüyoruz.”