Elektriğe ve doğalgaza peş peşe yapılan artırımlar, Aile Sıhhati Merkezlerini (ASM) de vuracak. Devletin aile doktorlarına verdiği cari sarfiyat ismi altındaki ödemesinin pek çok kalemde masrafları karşılayamayacağını belirten aile doktorları “Elektrik ve doğalgaz faturalarına yapılan artırımlar ASM’leri de etkileyecek, faturalar daha da kabaracak. ASM binaları kamu tarafından yapılmalı, kira-kiracı alakası ortadan kaldırılmalı. Aksi takdirde bu yıl kışın pek çok ASM binasında aile doktorları soğuk ve karanlıkta hasta bakmak zorunda kalabilir” ikazını yaptılar.
ZOR BİR KIŞ OLACAK
Sanayide kullanılan elektrik ve doğalgaza yüzde 50, konutlarda kullanılan elektrik ve doğalgaza yaklaşık yüzde 20 oranında yapılan son artırımlar toplumun her kademesini etkileyecek.
Birgün’den Sibel Bahçetepe’nin haberine nazaran, bunlardan biri de ASM’de çalışan sağlıkçılar ve buradan sıhhat hizmeti alan hastalar olacak. Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu Üyesi Dr. Recep Koç, ASM’leri bu yıl sıkıntı bir kış beklediğini söyledi. Sıhhat Bakanlığı’nın aile doktorlarına aylık bir cari sarfiyat ödeneği verdiğini, doktorların bu ödenek içinden elektrik, su, doğalgaz, yanlarında çalışan tıbbi sekreter ve hizmetli üzere tüm masrafları ve masrafları karşılamak zorunda olduğunu anlattı.
ASM’lerde kamu hizmeti verildiğini vurgulayan Koç “Burası bir kamu kurumu ve kamu misyonu yapıyoruz. Fakat bütün masraflar bakanlığın verdiği ödenekten karşılanıyor. Geçen yıl gelen artırımlarla bir arada zati ASM’lerde problemler yaşanmıştı. Aile tabiplerine verilen cari ödeneğe bakanlık temmuz ayında yüzde 41 oranında artırım yaptı. Şuan verilen cari masraf ödemesi 8-15 bin TL ortasında değişiyor. Bu para içinden aile doktoru yanında çalıştırdığı ASM hizmetlisi, tıbbi sekreter, bu çalışanların SSK’si, kırtasiye ödemesi, kiraları, elektrik, su, doğalgaz, binada kullanılan öbür gereçler tüm bunların ödemesini buradan yapıyor. Geçen yıl da bu ödenekler yetmiyordu artık hiç yetmeyecek. Büyükşehirlerde 10 binden aşağı ASM kirası bile yok” diye konuştu. Birtakım ASM’lerde iki, kimilerinde dört aile doktorunun çalıştığını, ona nazaran tüm masrafların bölündüğünü lisana getiren Koç, “Benim çalıştığım ASM’de 3 çalışanım var ve aylık masrafları 24 bin TL’ye yakın. Geçen kış 3,5-4 bin lira ortasında elektrik faturası ödemedim, doğalgaz da 6-7 bin liraya kadar çıktı. Artık iki kata yakın artışla faturalar gelecek. Elektrik yönetiminin iki türlü fatura hali var: Konut ve ticarethane” açıklamasını yaptı.
TİCARETHANE DEĞİLİZ
Aile Sıhhati Merkezlerinin kamu kurumları sayılması gerektiğini kaydeden Koç, şöyle devam etti:
” ASM’ler kamu kurumları sayılmalarına karşın ticarethane fiyatlandırmasından fiyatlandırılıyor. Bu yüzden de orta ticarethane üzere bizim faturalar geliyor. Bunların da bakanlığın irtibata geçip indirilmesi gerek. Biz ticarethane değiliz orada kamu hizmeti veren merkeziz, elektrik ve doğalgaz faturaları da orta ticarethane diye geçiyor ve faturalar daha yüksek geliyor. Bu yıl, kışın ASM’lerde zorlanacağız. Birçok ASM’de faturalar nedeniyle elektrik ve doğalgazda kısıtlamaya gidilecektir. Hastalar daha karanlık ve daha soğuk yerlerde oturacaklar. Geçen yıl doğalgazı gece kısıyorduk, sabah yükseltiyorduk ancak bu yıl muhtemelen akşamları büsbütün kapatacağız, bunlar tabipleri de- hastaları da olumsuz etkileyecek. ASM’ler artık esirgeyici sıhhat hizmetleri vermekten giderek daha da uzaklaşacak. Hastanelerde randevu bulamayanlar, ilaç ve raporlarını yazdırmak isteyenler, korona aşısı olmak isteyenler üzere pek çok faktör hasta sayısını daha da artırdı. O yüzden hastalar da mağdur olmasın diyoruz ve ASM’ler kamu binaları olmalı söylemeni yineliyoruz. ASM binaları kamu tarafından yapılmalı, kira-kiracı bağlantısı ortadan kaldırılmalı, bütün ASM’ler A sınıfı koşullarında hizmet vermelidir. Açıktan aile hekimliğine giren aile doktorları ve hemşirelerin kıdem tazminatlarını bakanlık tarafından ödemeli, faturalı ödemeler, müdürlükler tarafından üstlenilmeli, çalıştırdığımız çalışanlar takıma alınmalı, özlük hakları ve kıdem tazminatları da bakanlık tarafından karşılanmalıdır. Yeni kurulacak ASM’lerin tüm eşya ve tıbbı gereçlerini müdürlükler temin etmeli, doktor, hekimliğini yapmalıdır. Aile tabiplerine verilecek cari sarfiyatlar ile de günlük ve acil gereksinimler karşılanmalıdır. Cari masraflardan bir ölçüsünü artıran meslektaşlarımız, buradan olacak kayıpların emekliye yansıyan temel fiyat üzerinden alınması için gayret etmelidir. “
Aile Tabipleri Dernekleri Federasyonu (AHEF) Örgütlenme Kurulu Lideri Dr. Yusuf Eryazğan ise cari masraf ödemelerine dikkat çekerek, son 10 yılda bu ödemelerin enflasyon karşısında eridiğini, Sıhhat Bakanlığı’nın bu hususta sendikaların davetini duymazdan geldiğini söyledi. Elektrik ve doğalgaza artırımların üst üste artırımları anımsatan Eryazğan, özetle şunları kaydetti: “Aradaki fark aile doktorunun hak edişinden gitmektedir. Elektrik, doğalgaz, su üzere ASM’lerde kullanılan güç kaynakları ile ilgili bir öteki sorun ise ASM’lerin bir ticarethane üzere görünmesi ve kamu hizmeti veren bu yerler için özel bir tarifenin olmayışıdır. ASM’ler ticarathane değildir. Bu tarifelerin kamu hizmeti veren yerlere nazaran düşük katsayılarda yeni tanımlarda olması gerekir. Bu davetimizde Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı’nadır. Cari sarfiyatların her yıl memur maaşına orantılı atması, ASM’lerde kullanılan sarfiyat kalemlerine gelen artırımların çok gerisinde kaldığı için hesaplamanın özel olarak her yıl sonu bu merkezlerde en çok kullanılan 5 sarfiyat kaleminin artışı oranında olması gerekmektedir.”