TÜİK’in açıkladığı bilgilere nazaran, geçen temmuz ayında ulaşımdaki yıllık enflasyon (TÜFE) yüzde 119 oldu. Aslında bu nedenle bilhassa içinde olduğumuz aylarda yurttaşlar, artan uçak ve otobüs biletleri sebebiyle memleketine gitmekte zorlandı. En büyük fiyat artışı ise havayolunda yaşandı.
YÜZDE 27 AZALDI
Aralık 2021’de 499 TL olan iç sınırlardaki tavan fiyat, haziran ayı sonunda 990 TL’ye çıkarıldı. Bu fiyatın 1150 TL’ye çıkarıldığına ait haberler ise dün basına yansıdı fakat ilgili bakanlıktan resmi açıklama gelmedi. 1150 lira olduğu kabul edilirse tavan fiyattaki yedi aylık artış yüzde 130’u buluyor. Bu fiyat da doğal olarak uçak bileti fiyatlarına yansıyor. Buna paralel olarak bir diğer dikkat alımlı nokta ise iç çizgilerdeki uçuşların azalması. Bu durum bir taraftan tavan fiyat, öbür taraftan talep yetersizliğine bağlanıyor.
DHMİ’nin bilgilerine yılın birinci yedi ayında iç sınır ticari uçuş trafiğinin yüzde 27 azaldığını belirten eski TÜİK Lideri Birol Aydemir, 2007 yılında Türkiye’de toplamda 19 havayolu firması faaliyet gösterirken bugün bu sayının dokuza düştüğü, bunun da yalnızca dördünün iç çizgilerde hizmet verdiğini belirtti. Monopolleşmeye dikkat çeken Aydemir, “Rekabet ortadan kalktı. Bilhassa iç sınır pazarında THY kayrılıyor” dedi. Tavan fiyat hududu nedeniyle firmaların iç çizgilere uçuş koyamadığını da belirten Aydemir, şöyle devam etti:
“1 saatlik bir uçuşun maliyeti 1300 TL lakin tavan fiyat 990 TL olunca firmalar uçuş koymuyor. THY de İstanbul Havalimanı aktarmalı uçuşlar koyuyor, kâr beklentisi yok esasen. Böylelikle yeni havalimanının kullanımı çokmuş üzere gösterilirken yurttaş olağanda 1500 TL’ye uçabileceği yer için aktarmalı uçuşlarla 2 bin 500 TL veriyor.” İç çizgi uçuşlarının artık kâr getirmediğini söyleyen eski Sivil Havacılık Genel Müdür Yardımcısı Oktay Erdağlı ise dövize işaret etti. 2003’te periyodun Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım’ın “Havayolu ‘halkın yolu’ olacak” kelamlarını hatırlatan Erdağlı, şöyle devam etti:
YURTDIŞINA AĞIRLIK
“Düşen uçuş sayıları ve artan fiyatlar gösteriyor ki bu maksattan her geçen gün uzaklaşıyoruz. Ali Sabancı, Pegasus’u birinci kurduğunda ‘bu gidişle 2.5 havayolu kalacak’ demişti ki o vakit Türkiye’de 23 havayolu vardı. Bana nazaran bu öngörü tuttu. İç çizgiler döviz kuru sebebiyle kârlılığını kaybetti, varolan firmalar da yurtdışına yük verdi.”
SORUN TL’NİN ALIM GÜCÜNDE
Eski Türkiye Özel Kesim Havacılık İşletmeleri Derneği Lideri Safi Ergin, iç sınır seferlerindeki düşüşlerin yurttaşın gerileyen alım gücünden kaynaklandığını söyledi. Ergin, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“İç sınırlarda maliyetlerle birlikte fiyatlar da arttı. Fiyat artınca talep düştü ve sefer sayısı azaldı. Bakın dış sınırlarda bir azalma yok her şey tıkırında, zira Avro’nun doların alım gücü var. Demek ki sorun TL kazanan yurttaşta. Her şey alım gücü ile ilgili. Alım gücündeki düşüş bu türlü sürerse yakında otobüs seferleri de azalacak. Yurttaşlar otobüs biletini de karşılayamıyor ki. Havacılığı tek başına kurtaramazsınız topyekûn Türkiye’nin iktisadı kurtulmalı. Türkiye için kurtuluş genel ekonomik kurtuluştadır.”