Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Türk milleti, Mustafa Kemal Paşa liderliğinde verdiği kurtuluş çabasında, aylarca süren hazırlık sürecinin akabinde düşmana son darbeyi indirecek güce ulaşmıştı. Türk orduları 1683’teki II. Viyana Kuşatması’ndan sonra 300 yıldan fazla müddettir taarruz harekatı düzenlememiş, çağdaşı olan devletlerden geri kalan Osmanlı Devleti günbegün küçülerek Avrupa tarafından ‘hasta adam’ olarak nitelendirilmeye başlamıştı. ‘Hasta adam’ I. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılmış, İtilaf Devletleri Osmanlı’nın başşehrine girmiş ve Anadolu topraklarının kıymetli bir kısmını işgal etmişti. Egemen güçler, Türk milletini boyunduruk altına almaya hazırlanıyordu. Tarih ise kestirim edilenden çok farklı bir biçimde yazılacaktı.
Türk milletinin Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde başlattığı Ulusal Gayret 30 Ağustos ile birlikte yeni bir evreye girdi. Büyük Zafer’in akabinde işgal güçleri Anadolu’dan çıkarıldı. 11 Ekim 1922’de imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması ile birlikte Ulusal Mücadele’nin silahlı evresi sona erdi ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ilan edilmesine giden yolda değerli bir eşik aşıldı.
Fahrettin Altay komutasındaki 5’inci Süvari Kolordusu da kritik anlarda yaptığı değerli ataklar ile Ulusal Mücadele’nin kazanılmasındaki kilit aktörlerden biri olarak biliniyor.
Milli Uğraş Devri, süvari birliklerinin Türk harp tarihi içinde yer aldıkları son savaşların devri oldu. Toprakların işgali üzerine çabaya başlayan, halkın oluşturduğu “Kuvâ-yi Milliye” süvarileri, Sakarya Savaşı’ndan sonra “5’inci Süvari Kolordusu” olarak teşkilatlandırıldı.
YUNAN ÇİZGİLERİNİN GERİSİNE SARKTILAR
5’inci Süvari Kolordusu Ulusal Uğraş boyunca suratı ve hareket kabiliyeti sayesinde sık sık Yunan sınırlarının gerisine sarkarak işgal ordusunun ikmal çizgilerini kesti ve savaşın seyrinin değişiminde değerli bir rol oynadı. Fahrettin Paşa komutasındaki süvari kolordusu, 26 Ağustos’ta başlayan taarruzun akabinde süratle çekilen Yunan ordusunu İzmir’e kadar takip etti. 9 Eylül 1922’de ise İzmir’e giren birinci Türk birliği oldu ve kentin 3 yıllık işgali sona erdi. Mustafa Kemal Paşa, 10 Eylül 1922’de İzmir’e girdiğinde onu birinci karşılayan da Süvari Kolordusu Kumandanı Fahrettin Paşa’ydı.
TÜM DÜNYAYA ONLAR GÖSTERDİ
Süvari Kolordusu, Ulusal Mücadele’de oynadığı kıymetli rolün yanı sıra Türk ordusunun zafere yakın olduğunun dünyaya duyurulmasını sağladı. Mustafa Kemal Paşa’nın Sovyetler Birliği ve Azerbaycan büyükelçileri ile birlikte gerçekleştirdiği denetlemelerde tüm dikkatleri üzerine çekti. Konya’nın Ilgın ilçesinde konuşlanan süvari kolordusu, 15 Nisan 1922’de düzenlenen geçit merasimi ve akabinde gerçekleştirilen “Büyük Süvari Manevrası” ile de herkesin beğenisini topladı. O denli ki Mustafa Kemal Paşa belinde Azerbaycan Türklerinin ikram ettiği kılıçla bu hareketleri izledi, sonra da bu kılıcı 5’inci Süvari Kolordusu Kumandanı Fahrettin Altay’a ikram etti.
Kolordu Kumandanı Fahrettin Altay, o günü, “Bu geçit fotoğrafında Atatürk’ün önünden geçen her subay ve er onun takdir ve ümitle parlayan gök gözlerinden aldığı güç ve iftihar hisleri istikbal zaferimizin habercisi olmuştur. O geçit fotoğrafının fotoğraflarında Atatürk’ün boynunda asılı görülen ve Azerbaycanlılar tarafından armağan edilmiş olan gümüş kaplı eski bir kılıcı daha sonra bana vermek lütfunda bulunmuşlardır. Ben bu kılıcı tekrar kendisi tarafından verilmiş soyadım üzere bütün istikbâl Altaylarına yadigâr bırakmakla iftihar duymaktayım. Artık konutumda her vakit gözlerimin önünde duran kılıca baktıkça süvari birliklerinin geçişi sırasında Mustafa Kemal’in gözlerinde parlayan ümit ışıklarını görür üzere oluyorum” anlatmıştı.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin gereksinimini karşılaması için tasarlanan tank da ismini Fahrettin Paşa’nın soyadından alıyor.
SOYADINI ATATÜRK VERDİ
Fahrettin Paşa’ya “Altay” soyadını veren de Mustafa Kemal Atatürk’tü. Altay, soyadının kıssasını anılarında şu sözlerle aktarmıştı:
“Ulu Lider Gazi Mustafa Kemal Paşa ile mütareke yıllarında İzmir’i ziyaretimizde Altay bir İngiliz donanma karması ile Alsancak’ta oynuyordu. Maçı birlikte izledik. Altay çok hoş bir oyundan sonra İngilizleri yenince Ulu Lider çok duygulandı, gururlandı ve Altay için takdirlerini belirtti. Ortadan oldukça vakit geçti. Gazi Mustafa Kemal Paşa, İran ile bir hudut uyuşmazlığını halletmek üzere beni görevlendirdi ve Tebriz’e gittim. Tebriz’de bulunduğum sırada Meclis’te soyadı kanunu müzakere edilmiş ve ittifakla Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya Atatürk soyadı verilmişti. Bütün yurt kendisini yeni soyadından ötürü tebrik ediyordu. Ben de çabucak bir telgraf çekmiş ve kendilerini kutlamıştım. Atatürk’ten sonraki gün gelen cevab-ı telgraf şöyle idi: Sayın Fahrettin Altay Paşa, Ben de seni tebrik eder Altay üzere ulu erdemli günler dilerim. Telgrafı aldığım vakit gözlerim dolu idi. Atatürk çok mutehassıs olduğu ve beraberce izlediğimiz Altay maçının anısına izafeten bana Altay soyadını layık görmüştü.”