İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu’na, Yüksek Seçim Heyeti (YSK) üyelerine hakaret suçlamasıyla yargılandığı davada, 2 yıl 7 ay 15 gün mahpus cezası verildi. Mahkeme, ayrıyeten “belli hakları kullanmaktan mahrum bırakılması”na hükmetti. Karar katılaşırsa İmamoğlu, ‘siyasi yasaklı’ olacak ve belediye başkanlığı vazifesinden alınacak.
Cezanın Ekrem İmamoğlu’nun muhtemel cumhurbaşkanı adaylığını engellemek için verildiği yorumları yapıldı.
Habertürk gazetesinden Kübra Par, cezanın nihaileşmesinin İmamoğlu’nun adaylığını ya da seçilirse cumhurbaşkanlığını etkileyip etkilemeyeceğini YSK Lideri Muharrem Akkaya’ya sordu.
Par’ın köşe yazısında aktardığı cevaplar şu biçimde:
‘ADAYLIK KATILAŞTIKTAN SONRA LİSTEYE DOKUNMAMIZ MÜMKÜN DEĞİL’
Malum Ekrem İmamoğlu ile ilgili bir mahkeme kararı ve yargı süreci var. Aday olacak mı bilmiyoruz ancak ben genel prensipleri sorayım. Bir cumhurbaşkanı adayı, seçim takvimi açıklandıktan ve adaylığı YSK tarafından resmen kabul edildikten sonra siyasi yasaklı hale gelirse adaylığı düşer mi? O denli bir durumda onu aday gösteren parti yahut partiler yerine farklı bir ismi aday gösterebilir mi?
Yaşanacak süreçlere bağlı Kübra Hanım. Adaylık süreci katılaşmadan cezası katılaşırsa yerine öbür bir aday gösterebilirler. Ama katılaştıktan sonra listeye dokunmamız mümkün değil. Seçime girer lakin kazansa bile mazbatası verilmez.
Adayken ceza alırsa adaylığı düşmez mi?
Hayır adaylığı düşmez, isterse yarışabilir fakat seçilmesi durumunda mazbatası verilmez. Bunun yaşanmış örnekleri de var. Mesela en son Ceylanpınar Belediye Lideri 2019’da seçilmişti fakat seçildikten sonra hakkında yargı kararı olduğu için mazbatasını iptal ettik. Muhtarlık seçimlerinde de bu sıklıkla yaşanabiliyor.
‘SEÇİMİ KAZANSA DA MAZBATA VERİLMEZ, SEÇİMLER YENİLENİR’
Peki o durumda seçimi kim kazanıyor?
İkinci en çok oyu alana mazbata veriyoruz. Belediye liderleri seçiminde ikinci en çok oyu alan kazanıyor lakin Cumhurbaşkanı seçimi belediye lideri üzere değil. İkinci en çok oy alana mazbata verilmez zira yüzde 50+1 kaidesi var. Cumhurbaşkanı seçilebilmek için tek aday bile olsa oyların yüzde 50+1’ini alması gerekir. Yani iki adaydan biri seçim takvimi açıklandıktan sonra ceza alırsa seçimi kazansa bile mazbatası verilmez ve seçimler yenilenir. 45. günü takip eden birinci pazar gününde yine Cumhurbaşkanı seçimi yapılır.
‘DİĞER ADAY ÇEKİLİR VE TEK ADAY KALIRSA REFERANDUM FORMUNDA YAPILIR’
Diyelim yalnızca iki cumhurbaşkanı adayı yarışıyor. Biriyle ilgili siyasi yasak kararı çıkarsa ve o kişi yarıştan çekildiğini açıklarsa kalan aday tek başına yarışabilir mi?
Evet, o durumda tek adayla referandum halinde yapıyoruz. Tek aday da olsa tekrar en az yüzde 50+1 oy alması gerekiyor. Kanunda bilhassa ikinci tıp için bu açıkça yazılmış, “Tek aday kalırsa referandum formunda yapılır” diye…
İlk cinste yaşanırsa?
Tabii yeniden tıpkı biçimde 50+1’i alması gerekir.
Yani örneğin Erdoğan tek başına kalırsa “Cumhurbaşkanı olmasına ‘Evet’ mi yoksa ‘Hayır’ mı referandumuna dönüşüyor. Pekala yüzde 50+1’i yakalayamazsa ne oluyor?
O durumda seçilemez. Yeni bir süreç başlar.
Daha uygun anlaşılsın diye soracağım. Resmen adayken ceza alan kişinin adaylıktan çekilme hakkı var değil mi?
Tabii çekilebilir. Büsbütün iradi bir durum. İsterse yarışabilir lakin seçilirse mazbata alamaz.
‘SEÇİLDİKTEN SONRA CEZA KATILAŞIRSA DOKUNULMAZLIK NEDENİYLE PERİYOT SONUNA BIRAKILIR’
Mahkeme kararı seçim sonrası katılaşırsa ne olur? Diyelim hakkında yargı süreci devam eden aday seçildi, cumhurbaşkanı olarak yemin edip vazifeye başladı ve 2 ay sonra siyasi yasak kararı katılaştı, o durumda ne olur?
Öncelikle o durumda olay bizden yani YSK’dan çıkmış oluyor. Karar mercii TBMM’dir. Lakin Cumhurbaşkanlığı dokunulmazlığı ve sorumsuzluğu olduğu için etkilenmez, devir sonuna bırakılır. Milletvekillerinin de çok başına geliyor biliyorsunuz. Anayasa’daki istisnai kararlar dışında milletvekilliği düşmüyor.
YAZININ TAMAMI