Kıral için Beyoğlu Atlas Sineması’nda düzenlenen anma merasiminde konuşan direktör Reis Çelik, tekrar bir beyaz perdenin önünde buluştuklarını belirterek, “Erdem ağabey kıssaları çok severdi. Bana da daima anlattırırdı.” dedi.
Anlattığı kıssa ile sanatın ve eser bırakmanın ölümsüzlüğüne dikkati çeken Çelik, “Burada yatan ve beyaz perdenin önünde duran Erden Kıral, bu ülkenin bedellerine kıymet katan, markasına marka katan, sıkıntılarını problemlerini beyaz perdeyle insanlara ulaştırmak için ömür uzunluğu çalışan, diğer hiçbir şey düşünmeyen bir ölümsüzdü ve o o denli olmaya devam edecek.” değerlendirmesinde bulundu.
Çelik, usta direktörün sinemalarını hiç bir vakit unutmayacaklarını belirterek, “İyi ki vardın Erden ağabey. Güzel ki bu sinemaları yaptın ve bizim sanatsal kıymetlerimize paha kazandırdın.” halinde konuştu.
Yönetmen İsmail Güneş ise yaklaşık dört yıl birlikte çalıştıkları Kıral ile birinci olarak 1998’de “Gülün Bittiği Yer” filmi yasaklandığında dayanak bulmak için gittiği bir arkadaşının yanında tanıştığını aktardı.
Güneş, “Mevzuyu anlattım, o orada oturuyor ve şimdi tanımıyorum. Çabucak heyecanlandı, ‘Basın toplantısı düzenleyelim. Ben Almanya’da sinema direktörleri derneğinin üyesiyim, çabucak onlara haber verelim, onlar da bir şey yapsınlar, bir açıklamada bulunsunlar. O denli şey olur mu hangi çağdayız?’ dedi.” ifadesini kullandı.
Misafir olduğu arkadaşının “İsmail’in gerisinde kim durur?” demesinin akabinde Kıral’ın “Olur mu o denli şey, ben dururum.” dediğini aktaran Güneş, “Bizim o günden itibaren başlayan bir dostluğumuz var. Allah rahmet eylesin. Yeri cennet olsun. Sinemalarıyla birlikte yaşayacak inşallah.” değerlendirmesini yaptı.
Yönetmen Şerif Gören, Erden Kıral ile birebir nesilden olduklarını, Kaş’a geldiğinde kendisini arayarak “Ben de artık Antalya’dayım” dediğini belirterek, şunları kaydetti:
“Telefonda daima konuşurduk. Ben ona ‘Naber lan moruk?’ derdim. O da bana ‘Sensin moruk.’ sıkıntısı ve konuşmaya başlardık. Uzun uzun konuşurduk, o konuşmayı severdi, gülmeyi de severdi. Düzgün bir dostluğumuz vardı.”
“Erden ağabey Türk sinemasının bedellerinden biriydi”
CHP eski milletvekili ve oyuncu Berhan Şimşek, Kıral ile geçmişte 1960’lı günleri ve sinemayı konuşma imkanı bulduğunu belirterek, “Erden ağabeyi bir sinemacı, bir aydın, bir devrimci olarak ve âlâ bir sinema izleyicisi olarak da sinemalarından biliyordum.” dedi.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un ve merasime katılamayan isimlerin taziye bildirilerinin da okunduğu merasimin akabinde cenaze salondan alkışlarla uğurlandı.
Kıral’ın cenazesi, Teşvikiye Camii’nde ikindi namazını müteakip kılınan namazın akabinde Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Düzenlenen merasimlere Sinema Genel Müdürü Erkin Yılmaz, CHP İstanbul Vilayet Lideri Canan Kaftancıoğlu, direktör Canan Gerede, oyuncu Gani Rüzgar Şavata, Meral Çetinkaya, Meltem Cumbul, Kerem Alışık, Menderes Samancılar, Güner Özkul ve İnanç Kıraç’ın da ortasında bulunduğu sinema dünyasından pek çok kişinin yanı sıra Kıral’ın ailesi, dostları ve sevenleri katıldı.
Erden Kıral hakkında
Yönetmen ve senarist Erden Kıral, Antalya’da hastalanarak tedavi altına alınmış, müdahalelere karşın beyin kanaması ve çoklu organ yetmezliği nedeniyle hayatını kaybetmişti.
İstanbul Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Seramik Kısmı mezunu Kıral, mesleği boyunca “Kumcu Ali Yaşar” (1968), “Kanal” (1978), “Bereketli Topraklar Üzerinde” (1979), “Hakkari’de Bir Mevsim” (1982), “Ayna” (1984), “Dilan” (1987), “Av Zamanı” (1988), “Mavi Sürgün” (1993), “Aşk Üzerine Söylenmemiş Her Şey” (1995), “Ay Hikayeleri” (1996), “Avcı” (1997), “Baba” (2000), “Baba Evi” (2001), “Babam ve Biz” (2002), “Canım Kocacığım” (2002), “Yolda” (2005), “Vicdan” (2008), “Haliç” (2010), “Kuş (2012) ve “Gece” (2014) imallerine imza attı.
Kıral, Gerçek Sinema, Çağdaş Sinema ve Güney mecmualarında sinema yazıları yazdı ve editörlük yaptı. Vatan gazetesinde ve 7. Sanat mecmuasında “3. Dünya Sineması” ile ilgili araştırmaları yayınlanan Kıral, Berlin Akademie der Künste üyesiydi.
“Yolda” sinemasıyla 2005’te Harvard Üniversitesi Sinemateğine kabul edilen sanatçı, Adana Sinema Şenliği, Milletlerarası İstanbul Sinema Şenliği ve Beykent Üniversitesi tarafından “Yaşam Uzunluğu Başarı” ve “Onur Ödülleri”ne layık görüldü.
Erden Kıral, “Yük” sinemasıyla 19. Altın Koza Sinema Şenliği’nde Sinema Direktörleri Derneği En Âlâ Direktör Ödülü’nün sahibi oldu.