İzmir’in Seferihisar ilçesi açıklarında meydana gelen 6.6 büyüklüğündeki zelzelede 11 kişinin öldüğü, 11 kişinin de yaralandığı Yılmaz Erbek Apartmanı B Blok’a ait davanın gerekçeli kararında, binanın kalitesiz beton kullanımı ve ucuz işçiliğe kaçılması nedeniyle yıkıldığı kanaatine varıldığı belirtildi.
İzmir 9. Ağır Ceza Mahkemesi, binanın müteahhidi de olduğu öne sürülen arsa sahibi Mustafa Yılmaz, inşaat mühendisi Ali Özsoy, yapı kontrol şirketi yetkilileri Binay Bükey ve Eşref Pervis Toğulga ile fenni mesul Nurettin Bozdoğan’a verdiği mahpus cezaları ile 6 sanık için verilen beraat kararının münasebetini açıkladı.
Mahkemenin 120 sayfalık gerekçeli kararında, yargılama süreci alınan eksper raporuna değinildi. Binanın çökme nedeninin “beton basınç dayanımının (10,9 megapaskal) proje dayanımından (20 megapaskal) küçük gerçekleşmesi olduğu kanaatine varıldığı belirtildi.
‘ZAYIF KAT ETKİSİ’
Kararda, “Bu dayanımın, duvarların ve perde sistemlerini büsbütün yahut kısmen ortadan kaldırılarak zayıf kat tesiri meydana getirmesinden kaynaklı olarak binadaki yatay zelzele yüklerini karşılayamaz hale getirdiği ayrıyeten düşey taşıyıcı elemanlarının temel filiz donatıları projesinde belirtilen donatılarla karşılaştırılmış olup kimi elemanlarda bir ölçü fazla donatı kimi elemanlarda ise bir ölçü eksik donatı bulunmaktadır” sözlerine yer verildi.
“MUSTAFA YILMAZ, BİNANIN MÜTEAHHİDİYDİ”
Müteahhidin zelzeleden evvel vefat ettiğini belirten Mustafa Yılmaz’ın, yargılama boyunca kendisinin binanın müteahhidi olmadığını, sadece arsa sahibi olduğunu savunduğu lakin bu savunmasına prestij edilmediği gerekçeli kararda yer aldı.
‘TEKNİK ŞARTNAMELERE UYGUN İNŞA EDİLMEDİ’
Davada 15 yıl mahpus cezasına çarptırılan Yılmaz’ın yetkisi olmadığı halde yapı sahibi olarak tıpkı anda yapı müteahhitliğini de üstlendiği, binaya sürveyan atamadığı, bütün alım, satım, imal ve inşaat işlerini sürveyan olarak takip ettiği vurgulanan kararda, şöyle denildi:
“Betonarme uygulama çizim paftalarında etriye uç bölgelerinde Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik’te (1975) belirtildiği biçimde kanca yapılmasının öngörüldüğü halde, planı hakikat okuyamadığı yahut ucuz ve kolay işçiliğe kaçmak suretiyle demir bağlama süreçlerini yönetmelikteki kararlara alışılmamış, çengel olarak bağlanması gerektiği kuralına ters olarak 90 derece gönyeli olarak imal ettiği/ettirdiği, statik projede öngörülen beton sınıfının çok çok altında kalitede beton kullandığı, betonu projeye uygun kalitede hazır beton almayarak kendisi imal ettirdiği, bunu da karma adabı ile oluşturduğu, bu formda oluşturulan betona ilişkin rastgele bir dayanım yahut sınıflama testi yapmadığı/yaptırmadığı, etriye donatıları ve birleşim bölgesindeki donatı imalatlarının proje ile uyumlu olmaması nedeni ile ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere, standartlara ve teknik şartnamelere uygun inşa etmediği kanaatine varılmıştır.”
Kararda, binanın inşaat mühendisi olan ve 10 yıl mahpusla cezalandırılan Ali Özsoy’un projesinde büyük eksik ve yanlışlar olduğu, işini özensiz yaptığı, kimi mecburî hesapları ise hiç yapmadığı kaydedildi.
Yargılama sonunda 7,5 yıl mahpus cezası verilen fenni mesul Nurettin Bozdoğan’ın ise “binanın imali esnasında binaya gidip gelmediği, imalatları denetim etmediği, projenin uygulanmasına nezaret etmediği, gerekli ustalık maharetine şahısları istihdam etmediği, sanığın işinin gerekli yer ve vakitlerde gerekli kurumlara yapılacak müracaatlarda imza atmaktan ibaret olduğu, kontrol boşluğundan faydalanan öbür sanıkların da gerek teknik yetersizlik gerek tecrübesizlik ve gerekse ucuza konuta imal etmek saikiyle yanılgılı ve kalitesiz, projeye alışılmamış imalat yapmalarına cevaz (izin) verdiği” gerekçeli kararda belirtildi.
Davada 7 yıl 6’şar ay mahpusla cezalandırılan yapı kontrol şirketi yetkilileri Binay Bükey ve Eşref Pervis Toğulga için ise sözlerine yer verildi.
Gerekçeli kararda, başka sanıkların beraat münasebetleri de yer aldı.
DAVANIN GEÇMİŞİ
İzmir’de 30 Ekim 2020’deki sarsıntıda alt katı çöken Yılmaz Erbek Apartmanı B Blok’ta 11 kişi hayatını kaybetmiş, 11 kişi yaralanmıştı.
Şüphelilerden kamu vazifelisi olanların evrakları ayrılmış, “bilinçli taksirle birden fazla insanın vefatına ve yaralanmasına neden olma” cürmünden 12 sanık hakkında İzmir 9. Ağır Ceza Mahkemesinde dava açılmıştı. Sanıklardan proje denetçisi R.D.G. ise birinci duruşma öncesinde hayatını yitirmişti.
Binada dükkanların da bulunduğu birtakım yapıların sahibi Mustafa Yılmaz dışındaki sanıklar, yargılama sürecinde tahliye edilmişti.
BERAAT ETMİŞLERDİ
Mahkeme heyeti, 15 Haziran’daki duruşmada kararını açıklamış, davanın tek tutuklu sanığı Mustafa Yılmaz’a 15 yıl, inşaat mühendisi Ali Özsoy’a 10 yıl, yapı kontrol şirketi yetkilileri Binay Bükey ve Eşref Pervis Toğulga ile fenni mesul Nurettin Bozdoğan’a 7 yıl 6’şar ay mahpus cezaları vermişti.
Mahkeme heyeti, yüksek jeoloji mühendisi A.D, kooperatif üyesi A.Y, yapının fenni mesulü olarak görevlendirilen E.İ, binanın kat karşılığı imalini üstlenen kooperatifin de başkanlığını yapan K.K, kooperatif yöneticisi Z.Y. ile taban etüdü raporunda imzası bulunan inşaat mühendisi P.U’nun beraatine hükmetmişti.