Bartın Amasra’da yaşanan grizu patlamasında 41 madenci hayatını kaybetmişti. O güne kadar kimsenin uğramadığı yalnızca yol üzerinde geçerken gördüğü o ocak 41 madencinin umutlarını, geleceklerini ve hayallerini kömür karası toprağın altında bıraktı. Şahsen yaşayıp şahit olduklarımız öksüz kalan çocuklar, eşlerini kaybeden bayanlar, evlatlarını kaybeden annelerin gözyaşları oldu. O gün o madenin derinliklerinden cansız vücudu çıkarılanlardan Yasin Çelik, “Güneşi görebilmek için karanlığı kazıyoruz” demişti. Haksız değildi, aslında içeri girmenin bile yürek istediği, bırakın denizin altında 300 metre de kazma, kürek sallayıp dinamit patlatmayı aşağı inen asansörü görürken bile insan korkuyor. Asansör demişken emekçiler o taşıma aracına “kafes” diyor. Hayatlarını sığdırdıkları bu alete bu türlü sesleniyor. Söylenilen söz bile ürkütücüyken o kafese binip bulundukları yerin 500 – 600 metre aşağısına her gün iniyorlar ve ekmeklerini o kömür karasından çıkartıyorlar. Personellere nazaran o kafes onları hem aydınlığa hem de karanlığa taşıyor.
YER ALTININ SÜRMELİ KAHRAMANLARI
Amasra’da vazifede bulunduğum sürece gördüğüm, konuştuğum birçok kişinin gözlerinin altı sürme çekilmiş üzereydi. Konutlarından gelenler, duşunu alanlar dahil herkesin gözlerinin altında kömürün izleri işlenmişti. Güya yer altının kahramanı biziz der üzere hepsini aşikâr ederdi. Etraf vilayetlerden gelen madenciler de dahil olmak üzere herkes o kafesin başında durdu kıyafetini, baretini, maskesini giymeden “arkadaşlarım aşağıda benim de inmem gerek” diyenler, günlerce uyku uyumayanlar. Dakikalar geçtikçe içerdeki arkadaşlarının sağlam çıkamayacağını bilenler önlerindeki uzun ve yorucu madenin içinde saatler geçirip yeniden de çıkmak istemeyenler. Velhasıl dostluğun ve arkadaşlığın değerini bilenler. İçeriden gelebilecek en küçük bir umut ışığı için kapıda saatler geçirdiler. Tüm madenciler son arkadaşlarının cansız vücudu içerden çıkana kadar bekledi o kafesin kapısını her kapı açıldığında içeri umutla baktı. Umutları birçoğu kırıldı yel içinde kaldı.
HER AYRINTI İŞİN TEHLİKESİNİ ANLATIYOR
Henüz madene girmeden sizleri iki adet güvenlik denetim noktası karşılıyor. Amasra madeninin kapısına yaklaştığınız, 41 şehidin her gün geçtiği o kapılardan geçerken akıllara dün buradan geçmişlerdi niyeti yerleşiyor. Arkadaşları ile sohbet ettikleri kafeteryaları, kendi elleriyle yaptıkları çardakları, yeri gelip üzerine uzandıkları yeşillikleri her şey bıraktığı üzere duruyor. Ancak her şeyi son bir kere gördüler ve yaşadılar. Madene girmeden her noktada ihtar levhaları bulunuyor. Baretini çıkarma, taşıma çizgisinden uzak dur, otomatik kapıya yaklaşma, fenerini unutma, maskeni tak ve daha kaçları. Madenciler her ayrıntıda, her adımında, her gün yaşadıkları, iş yaptıkları yerin tehlikesini anlayabiliyor. Bunların hepsi daha evvel yaşananlardan ders alınarak yazılmış örnekler. Alanda görülen herkes emniyet tedbirini alsa da bazen yetersiz kalabiliyor. Hangimizin iş yerinde bu türlü ayrıntılar var, hangimiz işe giderken sanki bugün mevt tehlikesi yaşarım diye düşünüyor? Karşılığını ben vereyim hiçbirimiz. En büyük endişelerimiz günlük düşüncelerimiz fakat onlar günlük badirelerinin yanında bir de her gün o madene iniyor ve ekmeğini karanlıkta arıyor.
HER GÜN HELALLEŞİLEN MESLEK
Kazadan sağ olarak kurtulan ve arkadaşlarını kurtarmak için madene inen personellerden biri aklıma kazınan ve ortadan geçen onca müddetten sonra dahi içime işleyen şöyle bir kelam söyledi, “Ben her gün evimden işime giderken ailemden helallik alıyorum. İnsanız hiç mi arbede etmeyiz, ailemle tartışırsam da birinin kalbini kırarsam, bana hakkını helal etmezse ben ne yaparım diye her gün işe giderken düşünüyorum. Kimsenin kalbini kırmamaya çalışıyorum” dedi. Bu türlü bir işte risklerin, tehlikenin her an sizi beklediği bir yere giderken kim sevdikleriyle küs gitmek ister ki. İşe gideni bırakın onu işe gönderen eş, anne, evlat onun bir daha dönmeyeceğini bilse onu kırabilecek bir söz eder mi? Onlar her günlerini bu niyetle geçiriyordu. 41 canın tamamı tahminen bu kanılarla o madenin altında kaldı.
HER ŞEY BIRAKTIKLARI ÜZERE
O canların eşyaları bıraktıkları üzere yerlerinde duruyor. Çalışanların yanlarında taşıdıkları metan gazı ölçen mx-4 aygıtlarının şarj aletleri öylesine duruyor. Şarj aygıtlarının üzerinde ölçüm aygıtları yok ancak patlamada hayatını yitiren madencilerin isimleri yazıyor. Her madenciye özel olan lambaların vefat edenlere ilişkin kısımları boş. Tahminen yüzlerce lambanın ortasında boşlukları gözle fark edilmiyor bile fakat o çalışanların arkadaşları ailesi ya da yakınları o boşlukları gördüğünde içleri yanıyor. Amasra’daki maden ocağında mesai değişimlerinde yorgunluğun atıldığı, sohbetlerin yükseldiği soyunma odalarında artık derin sessizlik hâkim. Duvarlarına dolaplarına yazdıkları yazılar, gülüp eğlendikleri oturaklar duş alırken kullandıkları havlular, terlikler öylece onların bıraktığı üzere onları bekliyor.
HER YER KÖMÜR KARASI
Madenden çıkıp soyunma odalarına gelinene kadar her yer o madenin karanlığının ne kadar derin olduğunu gösteriyor güya. Koridorlar, merdivenler, korkuluklar ve basamaklar hepsi o madenin karanlığını sim siyah kömürünü gösteriyor. Tahminen her gün temizleniyor ancak her gün o kömür karasına boyanıyor. Yıkanmayla atılacak bir karanlık değil ki üst, baş, saç, oda dolap, o derin siyah ile doluyor. Her adımda daha çok toz, her adımda daha çok karanlık. Karanlık ile baş etmek kolay olmuyor. Evvel Soma sonra Amasra’da olmak üzere tüm Türkiye bunu daha derinden anladı. O karanlığın en koyu yerinden gelen çalışanlar güya içlerinde olanı göstermek istercesine bembeyaz giyiniyor. Karanlıkta görünsün diye giyilen o giysiler madencilerin içlerindeki aydınlığı dışarı çıkarmasını sağlıyor.
ONLAR HANCI BİZ YOLCU
Kaza yaşandıktan sonra orada geçirdiğim 4 günün sonunda vekiller, politikler, parti liderleri, gazeteciler dahil olmak üzere herkes olay yerinden gitti. Orada yalnızca madenciler ve arkadaşlarından geriye kalan anıları kaldı. Ateş yeniden düştüğü yeri yaktı, gelen gitti lakin madenciler yeniden, tekrar o karanlığın en tabanına girdi. Tahminen o madendeki ateşler söndürüldü, patlamanın yaşandığı yer tamir edildi, göçükler kaldırıldı lakin ailelerin, çocukların, annelerin, babaların yüreğine düşen ateşi söndürmeye denizler yetmez.