İsot, Türk mutfağında en çok kullanılan baharatlardan biridir. Bilhassa lahmacun ve çiğ köftenin olmazsa olmazı olan isot, pul biber kadar acı değildir. Biberler ilkbaharda ekilir ve yaz aylarında mor ve kırmızı olarak büyürler. Yazın güneş gören ve güneşte kaldıkça da acılığı artan biberler toplanır ve kavrulma sürecinin akabinde kurutulur. Kurutulan biberler siyah rengini alır. İsotun yararları nelerdir? İsot hangi yemeklerde kullanılır? İsot nasıl kullanılır? İşte ayrıntılar…
Şanlıurfa’da özel olarak yetiştirilen isot, isot biberi ismi verilen bir biberden elde edilen baharattır. Bu biberi öbür biberlerden ayıran özellik hayli acı olmasıdır.
İsot güneşte kurutulur. Evvel çekirdeklerinden ayrılır, güneş altında siyah rengini alana kadar çeşitli süreçlerle kurutulur ve dövülür. Akabinde zeytinyağı ve tuz ile gerçekleştirilen son süreç sonrasında isot son halini alır
İsotun güneşte kurutulma mühletlerine nazaran değişen 3 farklı rengi vardır. Birinci gün toplanan kuru biberler kırmızı renktedir. İkinci gün alınan kuru biber mor renge bürünür. Üçüncü güne kalanlar ise siyah renkte olmaktadır.
İsot biberini baharat haline getirmek için yakmak gerekir. Şanlıurfa’da isot biberini kurutma sürecine yakmak ismi verilir. Kuruyan biberler özel olarak dövme sürecinden geçer. Dövme süreci yapılırken zeytinyağı ve tuz kullanılır. Güzelce dövülen baharat güneş altında bekletilir. Kurutma süreci bittikten sonra isot cam kavanozlara konulur ve serin bir yerde saklanır.
İsot, yöresel yemeklerde, lahmacunda ve çiğ köftede sıklıkla kullanılır. Bunların dışında kebap ve et yemeklerinde de sıklıkla tercih edilir. Acı lezzetleri seviyorsanız siz de doğal bir isot baharatı alıp yemeklerinize ekleyebilirsiniz.
Pul biber ve isot ortasındaki fark nedir?
-
Hem isot hem pul biber güneşte kurutulur. Aralarındaki fark ise güneşte bekleme süreleridir. İsot, pul bibere nazaran daha fazla güneşte bekletilir.
-
2. fark ise tatlarıdır. Kırmızı pul biber acı bir tada sahipken isot ise pul biber üzere bir acılığa sahip değildir. Ağızda tat ve aroma bırakan bir acılığı vardır.
-
Bu iki baharat birebir biberden elde edilse de, tat bakımından kıymetli farkları vardır. Bilhassa gerçek Şanlıurfa isotunun en değerli özelliği, yakıcı bir acılığı olmamasıdır.
İsotun besin kıymeti nedir?
100 gram isotta 318 kalori, 56.6 gr karbonhidrat, 27.2 gr lif, 12.0 gr protein, 17.3 gr yağ bulunur. İsot, A ve C vitamini, potasyum, kalsiyum ve demir de içerir.
İsotun yararları nelerdir?
-
Afrodizyak tesiri sağlar,
-
Üst teneffüs yolu enfeksiyonlarını önler,
-
Kolesterolü düşürmeye yardımcıdır,
-
Bağışıklık sistemini güçlendirir,
-
Kansere karşı hamidir,
-
Krampların tesirlerini hafifletmeye yardımcıdır,
-
Metabolizmayı hızlandırır,
-
Bağırsak sıhhatini güzelleştirir,
-
Kan şekerini dengelemeye yardımcıdır,
-
Antioksidandır,
-
Antibakteriyeldir,
-
Kan sirkülasyonunu hızlandırır,
-
Sindirimi kolaylaştırır,
-
İdrar söktürücüdür,
-
Ağrı kesici özelliği vardır,
-
Mide asidini düzenler,
-
Sağlıklı kemik gelişimini takviyeler,
-
Kalp damar sıhhatini korur, güzelleştirmeye yardımcı olur,
-
Yağ yakımına yardımcı olur,
-
Balgam söktürücü özelliği vardır,
-
Cilt sıhhatini dayanaklar,
-
Ürik asidin bedende birikmesini maniler.
İsotun ziyanları nelerdir?
Aşırı isot tüketiminin bir ekip ziyanları olabilir. Bilinen en büyük yan tesiri mide ve sindirim sistemi üzerinde gerçekleşenlerdir. Mide bulantısı, tahriş, ülser şikayetinde artış üzere rahatsızlıklardan kaçınmak için çok tüketimden uzak durulması önerilir.
İsot acı mıdır?
-
İsot baharatı için yetiştirilen isot biberinin kendine has bir acı aroması vardır.
-
İsot tükettiğinizde anlık bir acı hissi oluşur. Yemek yemeye devam ettiğinizde acılık ortadan kalkar.
-
Birçok yemeğe ek edilen bu baharat, yemek içinde acılığını bir ölçü kaybeder ve yemeklere lezzet vermektedir.
Diğer içeriklerimiz de ilginizi çekebilir: