Bazı hastalıklar özellikle yaz aylarında ortaya çıkar. Bunların arasında gıda zehirlenmesi de vardır.
Yaz aylarında, sıcaklıkların daha yüksek olduğu ve insanların pikniklerde ve kamplarda açık havada yemek yeme olasılıklarının daha yüksek olduğu durumlarda gıda zehirlenmesi riski artar.
Yaz aylarında gıda zehirlenmesi riski 2 nedenden dolayı artar. Birincisi, hava genellikle sıcaktır, bu nedenle salmonella ve E. coli gibi gıda zehirlenmesine neden olan bakterilerin gelişemsi daha kolaydır. Ayrıca yaz aylarında açık hava etkinlikleri daha fazla yapılır. Açık havada, piknikte veya kamp yaparken yemek pişirirken veya yemek yerken buzdolabı, lavabo veya bulaşık makinesi gibi mutfağın avantajlarına erişilmez ve bu da çeşitli bozulmalara yol açabilir.
Bu sindirim sistemi enfeksiyonu, bakteriler, parazitler, virüsler veya toksik maddelerle kontamine olmuş yiyecek veya su tüketiminden kaynaklanır. Gıda zehirlenmelerine en çok neden olan besinler şarküteri ürünleri, süt ürünleri, et, yumurta, balık, deniz ürünleri ve mantardır.
Yaz dönemi gıda zehirlenmesine elverişlidir çünkü ısı bakteri üremesini hızlandırır. Ayrıca yaz aylarında daha fazla çiğ gıda tüketilir ve yiyecekleri güneşte veya açık havada bırakma riski daha yüksektir.
Gıda zehirlenmesi belirtileri
Belirtiler enfeksiyonun kaynağına bağlı olmakla birlikte, mide ağrısına sıklıkla ishal ve kusma eşlik eder ve bu da vücudun su ve önemli elektrolitlerini kaybetmesine neden olur. Kaybedilen sıvı yerine konmazsa, zehirlenmenin en yaygın komplikasyonu olan dehidrasyon, yani vücudun susuz kalması ortaya çıkabilir.
Bu nedenle hastalık öncelikle daha fazla su ve çay içme ile tedavi edilir. Tercih edilen sıvılar çaylar, mineral içeren ve mineralleri yenileyen maden suyu veya limonlu sudur. Çok fazla şekerden kaçınmanız şartıyla gazlı içecekler de kullanılabilir.
Gıda zehirlenmesi belirtileri yemekten hemen sonra veya 72 saate kadar ortaya çıkabilir. Belirtileri diyet ve sıvı tedavisi ile genellikle 1 ila 5 gün sürer.
Gıda zehirlenmesi belirtileri genellikle kontamine yiyecekleri yedikten sonraki 24 saat içinde hızla ortaya çıkar. Belirtiler, ilgili mikroorganizmaya ve kişiye bağlı olarak hafif veya şiddetli olabilir.
Gıda zehirlenmesi şu şekilde kendini gösterir:
– Kusma
– İshal
– Karın ağrısı
– Yoğun yorgunluk
– Ateş ve baş ağrısı
– Dehidrasyon
Bozulmuş gıdaların en yaygın 3 nedeni
Gıda bozulmalarına ve dolayısıyla gıda zehirlenmelerine yaygın olarak 3 bakteri türü neden olur:
Escherichia coli
En sık olarak et, domates ve marulda bulunurlar. İshal gibi belirtiler genellikle yemekten 12 ila 20 saat sonra ortaya çıkar. E. coli, idrar ve sindirim enfeksiyonlarının yaygın bir nedeni olmasına rağmen, patojenik türü yüksek ateş, kanlı dışkı ve hemolitik üremik sendrom gibi belirtilere neden olabilir.
Salmonella
En çok az pişmiş yumurta, tavuk ve kırmızı eti süt ürünleri, kremalı bisküviler ve dondurmada bulunur. Belirtileri karın ağrısı, ateş ve ishaldir.
Stafilokok
Çoğunlukla öksürme, hapşırma veya dokunma yoluyla yiyeceklere bulaşır. Kremalı pastalar, dondurma ve mayonez gibi yiyeceklerin üzerinde bulunan bu bakteri, hastalığa neden olan bir zehir oluşturur.
Gıda zehirlenmesi riskini azaltmak için ipuçları
Yiyecekleri saklarken ve hazırlarken daima dikkatli olun. Bu basit gıda güvenliği kurallarına uyarak gıda zehirlenmesi riskini azaltabilirsiniz.
Temizleme
– Bakterilerin yayılmasını önlemek için ellerinizi ve yüzeylerinizi sık sık yıkayın.
– Yiyecekleri ellemeden önce ve et veya kümes hayvanlarını elledikten, tuvaleti kullandıktan veya bir evcil hayvana dokunduktan sonra ellerinizi ılık, sabunlu suyla en az 20 saniye yıkayın.
– Kampa veya pikniğe gitmeden önce temiz su kaynağı olup olmadığını öğrenin. Yoksa, hazırlık ve temizlik için su veya tek kullanımlık bezler veya dezenfektan losyonlar ve kağıt havlular getirin.
– Taze meyve ve sebzeleri daima akan temiz suyla yıkayın. Yiyeceklerin yüzeyinde bakteri olup olmadığını sadece görüntüsüne, kokusuna veya tadına bakarak anlayamazsınız.
Ayırma
– Çapraz bulaşmayı önlemek için taze yiyecekleri ve pişmiş yiyecekleri ayrı tutun.
– Soğutucuyu doldururken, sıvıların diğer yiyeceklerin üzerine damlamaması için çiğ et ve kümes hayvanlarını sıkıca sarın ve alt kısmına yerleştirin.
– Çiğ et veya kümes hayvanları ile temas etmiş tabakları, kapları ve kesme tahtalarını pişmiş gıdalar için kullanmadan önce yıkayın.
Pişirme
– Zararlı bakterileri öldürdüğünüzden emin olmak için yiyecekleri uygun sıcaklığa ulaşana kadar pişirin.
– Pişmiş yiyecekleri henüz sıcakken yiyin. Yiyecekleri yavaşça soğumaya bıraktığınızda bakterilerin büyüyebileceğini unutmayın.
Buzdolabında
– Soğuk kalması gereken yiyecekleri soğuk tutun. Yiyecekleri oda sıcaklığında bırakmak, gıda zehirlenmesi riskini artırır.
– Normalde buzdolabında saklanan bozulabilir yiyecekler sıcaklığın 4° C’nin altında tutulacağı bir soğutucuda saklanmalıdır.
– Buzdolabında eti veya kümes hayvanlarını en alta yerleştirin, ardından yiyecekleri ilk kullanmayı düşündüklerinizle biten ters sırada dizin.
– Bir taşınabilir soğutucu kullanıyorsanız bunu arabanın en serin yerinde, gölgede ve doğrudan güneş ışığından uzak tutun. Soğutucuyu mümkün olduğunca az açın.
– İçecek soğutucusunu daha sık açacağınız için, içecekler için bir soğutucu ve bozulabilir ürünler için ayrı bir soğutucu kullanın.
– Yemekten sonra kalanları en kısa sürede soğutucuya koyun.