Gökhan Karakaş – Hamsiden sonra Türk mutfağının vazgeçilmez balığı palamudun 2022-2023 balık av döneminde bol bulunacağına dair birinci işaretler Temmuz ortalarından itibaren gelmişti. Karadeniz’de avlanan balıkçıların oltalarına takılan palamutların en erken tezgâhlarda satılma tarihi 15 Ağustos. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 5/1 Numaralı bildirimi mucibince 15 Ağustos’tan sonra yalnızca çapari isimli balık oltasıyla tutulması gereken palamutun tezgâhlarda yerini alması uzmanları ve tabiat korumacıları endişelendiriyor. Balığın büyümesi ve stoklarının korunması için alınan karara nazaran palamut avı 31 Ağustos’tan itibaren tüm balıkçılığa açılıyor. Tüm yasal düzenlemelere, teknelere ve tezgâh sahiplerine kesilen cezalara karşın palamudun yasal düzenlemeden 10 gün evvel satışa çıkarılması bilim insanlarını ve tabiat korumacılarını endişelendiriyor.
Türünün devamı tehlikede
Şu anda tezgâhta bulunan palamutun av dönemini olumsuz etkileyeceğini belirten İ.Ü. Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Saadet Karakulak, Akdeniz havzasında en çok palamut avcılığı yapan ülkelerin başında Türkiye’nin olduğunu lakin av baskısı ve iklim değişikliği tesiriyle son yıllarda palamut stoklarında büyük azalma olduğunu belirtti. Prof. Dr. Karakulak, “2005 yılında yaklaşık 71 bin ton avlanan palamut 2021 yılında 2600 tona kadar düştü. 2021 yılındaki azalmanın en büyük nedeni, Marmara Denizi’ndeki müsilajın balıkçılık faaliyetlerine yansıması. Palamut balığını korumak ve sürdürülebilir avcılığı için balıkçılık idaresinde daha önemli kuralların getirilmesi ve kontrollerin yapılması gerekir. Palamut avcılığı 1 Nisan 31 Ağustos tarihleri ortasında yasaktır. 15 Ağustos’da küçük ölçekli balıkçılar çapariyle avlayabilir. Bu karara karşın Temmuz’dan itibaren palamut yavrularının avlanması ve satılması çok sakıncalı. Yasadışı avcılığın varlığı ve yavru bireylerin büyümeden avlanılması stokları olumsuz tesirler. Palamudu korumak için daha önemli kararlar alınmalı.
Yasak neden uygulanmıyor?
WWF-Türkiye’nin (Doğal Hayatı Müdafaa Vakfı) İdare Şurası üyesi Nergis Yazgan, tezgâhlardaki küçük ve zayıf palamutların çocuk denecek yaşta olduğunun altını çizdi. Yazgan, “Palamutların av boyutuna gelmesi beklenmeli. Yasak neden uygulanmıyor? Çok üzücü hatta kahredici! Sürdürülebilir balıkçılık için denizde av denetimi tezgâhta ceza uygulanmalı” dedi.
Erken av endişelendirdi
İstanbul Bölgesi Su Eserleri Kooperatifler Birliği Lideri Erdoğan Kartal ise, 15 Ağustos’a kadar yasakların katı halde uygulanması gerektiğini tezgâhtaki palamutun stoklara büyük ziyan verdiğini söyledi. Kartal, “Palamut halkımız olduğu kadar balıkçımız için de çok pahalı bir balık. Bu yıl palamut, Karadeniz’de erken görüldü ve bol olacağının işaretleri var. Ama vaktinden çok evvel tezgâhta satılması bizleri endişelendiriyor” diye konuştu.
Denetimden kokmadan satan var
Yaptığımız araştırmalarda birtakım tezgâhlarda palamudun hoyratça satıldığını belirledik. tezgâhta palamut satmayan balıkçı kontrol ve 10 bin TL’yi bulan cezadan çekindiğini vurgularken, kimi balıkçılar ise kontrolden korkmadan satışı sürdürüyor. Satılan palamutların yasal av uzunluğu olan 25 cm’nin üzerinde olduğu (29 cm) görülürken uzmanlar palamutun jenerasyonunun korunması için 39 cm hududunun getirilmesini öneriyor.