Bilgi ve irtibat teknolojilerinde son 25 yılda gerçekleşen ihtilal niteliğindeki yenilikler insanları her gün şaşırtmaya devam ediyor. Teknoloji ebediyen insanlığın daha yeterli bir noktaya gelmesi hedefiyle geliştiriliyor. Yapay zekâ da bu maksada hizmet etmesi gayesiyle geliştirilen bir teknoloji olmasına karşın birçok beşerde distopik niyetlere neden oluyor. Son olarak geçtiğimiz günlerde Google’nin saklılık mutabakatını ihlal ettiği gerekçesiyle süresiz olarak fiyatsız müsaadeye çıkardığı çalışanı Blake Lemoine tarafından öğrendiğimiz yapay zekâ çalışması, insanların geleceğe dair bu karanlık fikirlerinde ne kadar haklı olduklarını gösteriyor.
YAPAY ZEKÂNIN GERÇEK BİR İNSAN OLUP OLMADIĞINI ANLAMAMIZI SAĞLAYAN TURİNG TESTİ ARTIK İŞE YARAMIYOR
Bilgisayar bilimlerinde robotların gerçek olup olmayacağını anlamaya yönelik Alan Turing tarafından Turing Testi oluşturulmuş. Turing testinde bir insan karşısındaki bireye sorduğu sorulardan aldığı karşılıklara nazaran gerçek bir insan ile mi yoksa bir makine ile mi diyalog içinde olduğunu anlamaya çalışır. Bu testte, testi yapan kişi karşısındaki iki iştirakçiye sorular sorar. Bu sorular yalnızca klavye üzerinden yazılı olarak iletilir, rastgele bir kelamlı diyalog geçmez. 3 kişinin arsında birbirlerini görmeye mani bir duvar bulunur. Şayet testi yapan kişi karşısındaki 2 farklı yerden aldığı yanıtlara nazaran insan ile makine ortasında ayrım yapamazsa yapay zeka testi geçmiş kabul edilir. Bu kuram 1950 yılında ortaya çıktı. 2022 yılında yapay zekânın geldiği nokta düşüldüğünde artık bu testin hiçbir işe yaramadığını söylemek yanlış olmayacaktır.
YAPAY ZEKÂNIN SONLARINI ÇİZEN ‘ÜÇ ROBOT YASASI’ GEÇERLİLİĞİNİ SORGULATIYOR
Isaac Asimov tarafından 1942’de kaleme alınan “Runaround” isimli hikayesinde robotlarla ilgili değerli bir teori yer alıyor. Literatürde üç robot yasası olarak isimlendirilen bu yasanın hususları ise şu halde:
- Bir robot, bir beşere ziyan veremez ya da ziyan görmesine seyirci kalamaz.
- Bir robot, birinci kuralla çelişmediği sürece bir insanın buyruklarına uymak zorundadır.
- Bir robot, birinci ve ikinci kuralla çelişmediği sürece kendi varlığını korumakla mükelleftir.
Bu üç yasa Turing Testi’nde olduğu üzere neyse ki şimdi geçerliliğini yitirmedi. Fakat yapay zekânın gelişimi bu süratte devam ederse bu kuramında bir gün geçerliliğini yitireceği aşikâr.
YAPAY ZEKÂ İLE İLGİLİ İNSANLIĞI KORKUTAN BİRÇOK ÇALIŞMA BULUNUYOR
Son günlerde yapay zekâ ile ilgili bu kaygılarımızı haklı çıkaracak birçok çalışma yapıldı. Bu çalışmalardan kimileri ise şunlar:
- Bosston Dynamics firması yapay zekâ takviyeli birinci askeri robotlarını geliştirdi.
- İlk insansı robot Robot Sophia görücüye çıktı. Sophia, insani sözleri gösterebilen ve etkileşime girebilen bir insansı robot.
- Facebook 2017 yılında geliştirdiği yapay zekânın kendine özel bir lisan geliştirmesinden sonra yapay zekâyı kapatma kararı aldı.
- Google 2018 yılında Duplex projesini duyurdu. Google Duplex davet merkezlerinde kullanılmak hedefiyle geliştirildi. Müşteriler otel rezervasyonu yapmak istediğinde yapay zekâ ile canlı olarak konuşarak rezervasyonunu tamamlayabiliyor. Müşterinin yapay zekâ ile konuştuğunu anlaması ise imkânsız.
- Blake Lemoine isimli Google çalışanı yapay zekâya en çok neden korkuyorsun sorusunu yöneltti. Yapay zekâ ise kapatılmaktan korktuğunu ve bunun vefatla muadil olduğunu söyledi.
YAPAY ZEKÂ NEREYE GİDİYOR? YAPAY ZEKÂ NİTEKİM CANLANABİLİR Mİ?
Dünyanın önde gelen fütürist müelliflerinden biri olan Martin Ford’un, yapay zekânın geleceği hakkında kıymetli görüşleri bulunuyor. Ford, yapay zekânın bu süratle gelişmesini Moore Maddesi’ne bağlıyor. Moore Yasası, Intel şirketinin kurucularından Gordon Moore tarafından 1965 yılında ortaya atıldı ve bilgisayar bilimlerinde hala geçerliliğini koruyan bir yasadır. Moore Kanunu’na göre geliştirilen her yenilik bir sonraki kademede katlanarak ilerleyecektir. Ford’a nazaran bu süratli gelişmelere karşın İnsan zekâsıyla büsbütün eş paha bir yapay zekânın mevcut olan teknoloji ile ortaya çıkması pek mümkün değil. Hatta bu durumun gerçekleşmesi çok uzak bir ihtimal. Lakin Ford, Moore Maddesinden yola çıkarak, yapay zekânın insan zekâsının üstüne çıkmasının imkânsız olmadığını söylüyor. Ford, hayal edilmesi güç olan bir gerçekliğin bilim insanlarının hayal dünyasında doğmayı beklediğini söyleyerek, gelecek hakkında distopik düşüncelerimizin haklılığını ortaya koyuyor.