Hayatta her şey ve herkes güya birbirini kovalıyor. Durup ince şeyleri anlamak isteyenler azaldıkça, durup düşünmek isteyen de yok oluyor. Hayatı ezbere yaşamaktan çok sindirmek ve üzerine düşünmek isteyenlere orta ara söylenen ‘Zenginsin, boş vaktin çok galiba’ lafının da bu bakış açısından kaynaklandığı aşikar. Zenginliğin durup düşünmeden çalışmak ve günü kurtarmak olduğunu sananlar, ‘Düşünüyorum, öyleyse varım’ lafını da buluta yükleyenler… Yeni dünya sistemindeyse en rahat olanlar, fazla da düşünmemeyi, yalnızca hayatı diğerlerinden ezber etmeyi başaranlar… Ezberi yeterli olmayan, hayatın manasını ufak şeylerde arayanlar, yüzyıllık yalnızlığını fakat kendisi üzere insanları arayarak ve bularak söndüreceğini düşünüyor.
YAZAR BURADA NE DEDİ, BEN NE ANLADIM
Nermin Yıldırım’ın Daima Kitap’tan çıkan Bavula Sığmayan isimli hikaye kitabında işte bu bahsettiğim yüzyıllık yalnızlığını söndürmek isteyen, kendi kaygısını anlatmak ve anlattırmanın peşinde olanlar var. Bizlerin bir yerlere ya da bir şeylere yetişme gailesi içindeyken yanından geçip gittiklerimizin kıssaları… Yıldırım, onların hikayelerini öylesine gerçekçi inceliyor ki, anlatılan kişinin tahminen akrabanız, tahminen de komşunuz olduğunu düşünüyor, kaygısını paylaşmak istiyorsunuz.
Kitaptaki derin anlatıma karşın tembellik yapmanıza müsaade vermiyor müellif, ‘İlla birlikte keşfedeceğiz hatta sen kafanda onların tipini, karakterini, yaşını, eğitimini hasılı her şeyini canlandıracaksın’ diyor. Siz de yapıyorsunuz lakin sizi şaşırtacak o kadar çok şey oluyor ki, bazen başınızda her ayrıntıyı kendinizin tamamladığını, muharririn aslında farklı bir kimlik çizdiğini sonunda fark ediyorsunuz.
GÜLÜYORSUN FAKAT ÇOK SÜRMEYECEK
Ben kitaba, metroda seyahat sırasında başladım. En az bir hikaye bitirip, ineceğim durakta inmekti niyetim; bol bol güldüğüm ‘Baban Beni Aldatıyor’ isimli birinci hikaye yüzünden neredeyse durağı kaçırıyordum. Lakin birinci hikaye bittiğinde bunun üç etaplı bir yazım olduğunu ve isminin ‘Aile Yalanları’ olduğunu fark ettim.
İlk hikaye; Belgin isimli kahramanımızı annesi Müzeyyen Hanım, bir gece yarısı babası Kamuran Bey’in kendisini aldattığı gerekçesiyle aramasıyla başlıyor. İşi gücü bırakıp, anne ve babasının evliliğini kurtarmak üzere Gönen’e giden Belgin, orada anne-babasıyla, eski eşyalarıyla kurduğu bağla ve evlilikle komik bir formda yüzleşiyor. Belgin’in anlattıklarıyla başlayan hikayede evliliğin tarafları konuşmaya başladığında bir anda neye uğradığınızı anlamıyorsunuz. Nermin Yıldırım, okuyucuyu güldürürken bir anda Müzeyyen Hanım’ın hisleriyle üzmeye başlıyor. Toplum içinde uygun bir eş, çocuklarına düzgün bir anne olmak ismine ne kadar yalnız hissettiğini anlıyor, evlilik ve memnunluk üzerine beyninizde ne kadar belge varsa hepsini tekrar karıştırıyorsunuz: ‘İnsan daima bir gün çok keyifli olacağına inanır. Artık değildir, şimdi değildir lakin bir gün kesinlikle, hak edilen o memnunluk gelip kendisini bulacaktır. Gelecekte muğlak bir takvim yaprağına mühürlenmiş o günü, ufak tefek pürüzlerin ayak altından çekileceği münasip bir vakte erteler durur insan. Okulu bitirince, evlenince, çocuklar büyüyünce… Sonra ekseriyetle o gün gelemeden de ölür. Hesabi yanlış yaptığını ölmeden kısa vakit evvel anlar aslında. Ömrünün, ismine yaşlılık denen o buruk vaktinde. Hem bekleyerek geçen yıllarına hem de artık gelemeyecek onlara ağladığı, hani etrafındaki gençlerin gözünün neden daima yarı yaşlı durduğunu anlayıp bir cins göz hastalığı sandığı vakitlerinde. Çok geç kaldığında. Ben de bekarken, evlenince, hele ki Kamuran’la evlenince. çok keyifli olacağıma inanmıştım lakin o denli olmadı. Kamuran evlendikten sonra süratle değişti. Büyüdüğüm konuttaki erkeklere benzedi. Fikirlerimi merak etmekten, hislerime kulak vermekten vazgeçti….’
Aynı evlilikte Kamuran Beyefendi ise karısını suçluyor, onu meskenin bir köşesinde kenar süsü yapmakla, çocukları kendisine karşı yer yer doldurmakla suçluyor. Bulduğu tahlil ise kendisini evliliğin içinde yok saymak… Yeniden susan, birbirine açılmaktan, hayatın getirilerinden korkan bir çiftin hikayesi ileriki sayfalarda okuyucuyu karşılıyor.
HAYAT VE DÜZGÜN DAVRANMADIKLARI
Kitabın ikinci kısmı ‘Dolunay Kaçıkları’ isminden üç başlıkta farklı hikayeleri içine alıyor. Hoşlar hoşu Mahizer’in evvel toplum ve eşi tarafından nasıl sindirildiğine, yeni bir bayanın yalnız bırakılışına, tek tesellisi olan torununun gözünden bakıyorsunuz. Fakat işler karışıyor, nostaljik insanlara seyahatimiz bir kış gecesi farklı bir dünyaya evriliyor. ‘Dönmek’ isimle hikayede dönüp de sevdiğini bulamayan bir bayanı izlerken, ‘Narin Ben Geldim’de kendine farklı bir hayat çizecek üzere duran iki hemcinsin öyküsünü okuyorsunuz. Hikayelerdeki karakterlerin ortak tarafı ise; hayatın âlâ davranmadığı kimlikler olmaları…
ZAMAN YARADANININ YAPTIKLARI
Son kısma ‘Kronos Aylakları’ ismini veren Nermin Yıldırım, bu sefer vakit yaradanıyla yüzleşen ya da yüzleşmek isteyenlere tercüman oluyor. Kitaba da ismini veren Bavula Sığmayan‘daablasının yanında gideceğini düşünerek bavula girmeye çalışan bir çocuğun saf ve pak hislerini anlatıyor mesela… Çocukken yitip giden umutlarımızı, bir küçük palavrayla nasıl olgunlaşabildiğimizi lakin kalbimizin ne derece kırıldığını da hatırlatıyor. Olayın ne olduğu fark etmez, her çocuğun dünyasında illa bir ayna kırığı vardır demeye getiriyor.
Kitaptaki her hikaye bir yerlerinden okuyucuyu yakalarken, ‘Şimal Yıldızı’nda müellif aslında yalnızca bir savaşta değil, onlarca savaşta kanı dökülen insanlara selam veriyor, onların gerisinden hiçbir şey olmamış üzere yaşayan/yaşamak zorunda bırakılanların da hislerini sözlere döküyor:
“Şimdi 56 sene sonra Seul’de göğü delen bir yağmurun altında, hiç tanımadığım bir dede gelmiş bana teşekkür ediyor. Rica edemem zira ben… Evet, öldü dedelerim burada, ne demek, bizim için onurdu, rica ederim, diyemem…. Bana teşekkür etmemesini söylüyorum. Bir meyyitin yitmiş hayatı üzerinden edilen teşekkürü zira, canlı olarak ben kabul edemem. Zira hayattayım, zira şakır şakır yağmur yağıyor zirveme, zira yarın güneş doğacak iyen, zira birilerine sarılacağım, müzik söyleyeceğim, deniz kıyısında yürüyeceğim, zira dönmeye devam edecek dünya ve ben içinde olacağım. Kısacası kimsenin çocuğunu, dedesini, sevdiğini, kimsenin kimsesini, diğerinin savaşına yollayamam ben. Gidince ölüyorlar zira. Ve kimsenin vefatına göğsüme erdem nişanı üzere takıp gezemem.”
Meraklısı için son kelam Nermin Yıldırım Bavula Sığmayan isimli hikaye kitabında; kimi vakit ağlatıyor kimi vakit güldürüyor fakat illa karakterlere yakından bakmanızı istiyor. Hikayedeki karakter ve olayların gidişatını bir anda bilakis çevirip, okuru şaşırtmayı başarıyor. Okuyucu görünenin ötesindeki hayatlara yakından bakıp, ‘Zenginsin herhalde bu kadar düşünmeye vaktin var’ denilerek kast edileni okumaya isteği olanlara vadediyor.