Hepimizin, dünyanın nasıl çalıştığı hakkında bize bir şeyler öğreten belirli deneyimleri olmuştur. Aslında bu tür deneyimlerin sayısız örneği var, ama şimdilik elektrikle ilgili olanı ele alacağız.
Bir kabloyu tamamen kuru olmayan bir prize takmaya çalışırken, düşük yoğunluklu elektrik çarpmalarına maruz kalabilirsiniz. Veya ıslandığınızda elektriğe maruz kalırsanız, ölme riskinizin oldukça fazla olduğunu biliyorsunuzdur.
Tüm bunları bir araya getirirsek, elektrik ve suyun asla bir araya gelmemesi gerektiğini söyleyebiliriz. Peki yağmur fırtınaları sırasında tamamen ıslanan elektrik hatları ve elektrik direkleri, neden kısa devre yapmıyor?
Bu sorunun yanıtına geçmeden önce, bazı kavramları açıklamamız gerekiyor.
Kısa devre nedir
Kısa devre, herhangi bir devreye elektrik gücü sağlayan iki iletken arasındaki düşük dirençli bir bağlantıdır; başka bir deyişle, bir kısa devre, akımın hiç elektrik direnci olmayan veya çok az olan istenmeyen bir yoldan akmasına neden olur.
Kısa devre bir elektrik veya elektronik devrede bir hata sonucu direncin aşırı düşük olması olayıdır. Bu durumda devre aşırı akım çeker ve şayet koruma devresi yoksa, kaynağın arızalanması, aşırı sıcaklık ve yangın tehlikesi oluşur.
İnsanlar genellikle herhangi bir elektrik arızasını belirtmek için ‘kısa devre’ terimini kullanırlar, ancak gerçekte, elektrik arızaları birçok nedenden dolayı meydana gelebilir ve kısa devre bunlardan sadece biridir.
Su neden kısa devreye neden olur
Elektrik devreleriyle temas eden sıvıların çoğu su bazlıdır, bu nedenle su ve elektriğin mükemmel bir kombinasyon olmadığını söyleyebiliriz.
Lise fen dersinden suyun iletken olduğunu hatırlayabilirsiniz. Gerçek şu ki, saf su aslında o kadar iletken değildir. Aslında, hiç iletken değildir!
Ancak, genellikle elektrik devreleriyle temas eden su “saf su” olmaz. Saf olmayan sular, elektriği doğrudan iletir ve elektrik devreleriyle temas ettiğinde tehlike oluşturur.
Su iletken olduğundan, istemediğiniz yerlerde (devre içinde) potansiyel olarak elektrik bağlantıları meydana gelebilir ve bu da devredeki akımın farklı bir yoldan akmasına neden olabilir. Sonuçta ise kısa devre meydana gelir.
Elektrik direkleri kısa devrelere karşı nasıl bir koruma sağlar
Güç iletim kulelerinin normalde kısa devre yapmamasını sağlayan birkaç neden vardır. Bunlardan birincisi, yukarıda da bahsettiğimiz gibi saf su aslında iletken değildir ve doğrudan gökten düşen yağmur damlaları da saftır ve elektriği iletmezler.
Bu nedenle yağmur suyunun kısa devreye neden olması başlangıçta nadir görülen bir durumdur.
Ayrıca, elektrik direklerindeki devreleri ayrı tutmak ve temas etmelerini önlemek için elektrik yalıtkanları kullanılır.
Bu elektrik yalıtkanları, bir elektrik alanının etkisi altına girdiklerinde, içlerinden hiç elektrik akımının geçmesine izin vermeyen veya çok az elektrik akımına izin veren malzemelerdir.
Elektrik hatlarında kullandıkları yalıtkanlar, genellikle elektriği zayıf bir şekilde ileten seramikten yapılır.
Bu yalıtkanlar, sadece kısa devreleri önlemekle kalmaz, aynı zamanda başka bir avantaj da sunar: Üzerlerinde, yağmur suyunun iç yüzeylere ulaşmasını engelleyen ve bu nedenle tam bir su tabakasının oluşumunu önleyen birden fazla çan şeklinde oluklar vardır.
Görsel: Seramik yalıtkan ve üzerindeki oluklar.
Enerji şirketlerinin yaptığı başka bir şey de, elektrik hatlarını birbirinden uzağa yerleştirmek. Böylece yağmur suyu fazlar arasında bir kanal oluşturamaz.
Son olarak, enerji şirketleri bu kulelerde düzenli bakım faaliyetleri yürütür: bu elektrik yalıtkanlarını deiyonize su püskürterek temizler, bu da elektriksel olarak iletken olmamalarını sağlar.
Bunlar, her yağmur yağdığında elektrik hatlarında kısa devre oluşmamasını sağlayan başlıca nedenlerdir.