Uluslararası Kriminal Polis Teşkilatı’nın (Interpol) kırmızı bültenle aradığı uyuşturucu baronu Sırbistan vatandaşı Zeljko Bojanic’in 4 Kasım’da İstanbul Sarıyer’de saklandığı villada geçersiz pasaportla yakalanması, gözleri Türkiye’deki yabancı mafya sorununa çevirdi. Son devirde Türkiye, yabancı mafya infazlarına sahne oldu. Bu infazlar, yabancı kökenli hata örgütü önderlerinin Türkiye’yi merkez olarak kullandığı yorumlarına neden oluyor. Özellikle Azeri, Rus ve Balkan kökenli hata örgütlerinin Türkiye’de faaliyet göstermeye başladığı gözlemleniyor.
Yabancı hata örgütlerinin takip edilmesi konusunda bir zafiyet olabileceğini düşünen eski Emniyet Müdürü Hanefi Avcı, önlem alınmasını istiyor. Eski MİT Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş ise yabancı mafyanın Türkiye’ye gelmesinde kara paranın girişine müsaade verilmesinin tesiri olduğuna işaret ediyor.
İranlı uyuşturucu kaçakçısı Zindaşti
Türkiye, son yıllarda birçok yabancı hata örgütü başkanının isminin karıştığı olayla gündeme geldi. Bu mevzuda en dikkat çeken örnek Naci Şerif Zindaşti.
İranlı uyuşturucu kaçakçısı, 2007 yılında İstanbul Büyükçekmece’de ele geçirilen 75 kilogram uyuşturucu nedeniyle tutuklandı. Zindaşti, Ergenekon soruşturması kapsamında “terazi” kod ismiyle kapalı şahit yapıldı, akabinde tahliye edildi. 2017’de husumetlisi olduğu Orhan Üngan’ın avukatı Kudbettin Kaya’nın öldürülmesi olayında suçlandı. Bu cinayetin akabinde tutuklanan Zindaşti, İstanbul 5. Sulh Ceza Hâkimi Cevdet Özcan’ın verdiği şaibeli bir kararla tekrar tahliye edildi ve kayıplara karıştı. Açığa alınan ve hala yargılanan hâkim Özcan tabirinde tahliye kararı için AKP’li Burhan Kuzu’nun devreye girdiğini öne sürdü.
Zindaşti’nin kızı ve sürücüsü, 2014’te Büyükçekmece’de öldürüldü. Tıpkı devirde Hollanda’da uyuşturucu ticaretinin kilit ismi Aliekber Aygün, İstanbul’da trafik ışıklarında beklerken infaz edildi. Zindaşti’nin kızının öldürülmesinin azmettiricisi olarak kırmızı bülten ile aranan İlhan Ünğan ise Kadıköy’de 2019 yılında öldürüldü. Cinayetin gerisinde Zindaşti’nin olduğu argüman edildi.
İstanbul-Antalya çizgisinde Azeri mafya hesaplaşması
İstanbul ve Antalya kentleri ise mafya infazlarına da sahne oldu. Azeri hata örgütü üyesi Ali Gamidov, 2013 yılında İstanbul Bahçeşehir’de lüks bir villada öldürüldü. Cinayet kuşkulu olarak Azerbaycanlı bir diğer hata örgütü önderi Rövşen Caniyev gösterildi.
Caniyev, Interpol tarafından aranırken İstanbul’a geldi. 18 Ağustos 2016’da iki kişi, Beşiktaş’ta bulunduğu sırada Rövşen Caniyev’i uzun namlulu silahlarla infaz etti. Cinayetten tekrar öbür bir Azerbaycanlı mafya önderi olan “Lotu Quli” lakaplı Ender Salifov sorumlu tutuldu. Antalya’da emekli özel harekât polisleri tarafından korunan 49 yaşındaki Azeri cürüm örgütü başkanı, 2020 yılında bir müdafaası tarafından öldürüldü. Azerbaycan’da mahpus yattıktan sonra Türkiye’ye gelen ve 2018’de yakalanarak hudut dışı edilen Salifov’un daha sonra yasa dışı yollardan yine Antalya’ya geldiği anlaşılmıştı. Salifov’un Dubai’de bulunan Sedat Peker’le fotoğrafları ortaya çıkmıştı. Salifov’un kardeşi Namık Salifov ve Kazak mafya önderi Yabanî Arman, Alaattin Çakıcı’yı ziyaret etmiş ve kaftan armağan etmişti.
Ekim 2022’de ise Caniyev’in adamlarından Azerbaycan asıllı Elnur Gasimov İstanbul Ataşehir’de öldürüldü.
Antalya’nın Kemer ilçesinde yaşayan ve Rusya’da “Gia Kutaisi” olarak tanınan Gürcistan asıllı mafya önderi Gayoz Zviadadze Longinozovich de konutunda kar maskeli bireylerce 2018 yılında infaz edildi.
Sırp mafya başkanı İstanbul’da öldürüldü
Türkiye, sırf Rus yahut Azeri kökenli mafya kümelerinin hesaplaşma alanı haline gelmedi. Balkan kökenli mafya önderleri de Türkiye’de uzunluk gösterdi. İstanbul Şişli’de 7 Eylül 2022’de Sırbistan kökenli cürüm örgütü önderlerinden Jovan Vukotiç öldürüldü. 2018’de Türkiye’den hudut dışı edilen ve uyuşturucu ticaretine ismi karışan Vukotiç’in 2021’de tekrar İstanbul’a geldiği tespit edildi. Vukotiç’in Karabağ kökenli mafya kümesi Kavac çetesi tarafından öldürüldüğü belirlendi.
Cinayetin akabinde Kavac’ın önderleri Radoje Zivkovic ile Zdravko Perunovıc’ın ortasında bulunduğu 10 kişi gözaltına alındı. Cinayetin taşeronluğunu ise hata örgütleri başkanı Binalı Camgöz ve Barış Boyun’un üstlendiği ve adamlarını görevlendirdiği sav edildi. Camgöz, Karabağ’da, Boyun ise İtalya’da tutuklu bulunuyor.
Yabancı mafya neden Türkiye’ye geliyor?
Peki son yıllarda yabancı hata örgütlerinin amacında neden Türkiye var? Uzmanlar, mevzuyu DW Türkçe’ye kıymetlendirdi.
Eski Emniyet Müdürü Hanefi Avcı, İstanbul’un metropol bir kent olduğuna işaret ederek “Çok fazla insan hareketliliği var. Buraya her türlü insan geliyor. Bunlar ortasında mafya ögeleri da var” diyor. Uzun vakitten beri, yabancı mafya kümelerinin Türkiye’ye gelişinde artış yaşandığını belirten Avcı, “Sovyet Rusya ülkeleri, Balkanlar, Araplar ülkelerinden çıkar hedefli kabahat örgütleri geliyor. Devletin bunları hassasiyetle izlemesi, önlem alması ve bunlara yönelik çalışma yapması gerekiyor” diye konuşuyor.
Türkiye’ye yönelik insan hareketliliğini anımsatan Avcı, turistlerin yanı sıra Suriye, Afganistan üzere savaştan kaçanların, toplumsal çalkantıların olduğu İran’dan gelenlerin olduğuna işaret ediyor ve “Türkiye’ye yönelik insan göçü var. Toplumsal çalkantılar münasebetiyle insan hareketi var. Bu da ne oluyor; İstanbul üzere büyük metropollere ağırlaşma oluyor” tespitini yapıyor.
“Yabancı mafyayı izlemede zafiyet olabilir”
Devletin Gülen yapılanması ve PKK üzere örgütlere ağırlaştığını anlatan Avcı, Türkiye’de günlük siyasi gelişmelerin istihbarat örgütlerini etkilediğini düşünüyor. Bunun devletin yabancı mafya kümelerini görme ve hazırlık yapma konusunda zafiyet oluşturabileceğini kaydeden Avcı, şu değerlendirmeyi yapıyor:
“O yapı hükümetin anlayışına, durumuna nazaran çalışıyor. Onun da ötesinde yalnızca ülke güvenliğine, kabahat kümelerine nazaran ağır hazırlık yapılması, plan yapılması, önlem alınması, uygun tertipler oluşturulması, istihbarat kanallarının açık tutulması gerekiyor. O mevzuda bir zafiyet olabilir. Bir eksiklik olabilir. Bizim istihbarat günlük gereksinimlere daha çok koşuyor. Bu da yabancı mafyanın daha az görülmesine, daha az kaynak ayrılmasına neden olabilir.”
Avcı, son yıllarda sıcak paranın ülkeye girişi için uygulanan siyasetlerin yabancı kabahat örgütlerinin gelişini kolaylaştırıp kolaylaştırmadığı sorusuna ise “İnsanların geliş gidişlerinin kolaylaştırılmasının aşikâr tesiri vardır. Türkiye’deki yabancıların geliş-gidişleri, vize siyasetinin seyahatleri aşikâr oranda etkiler” karşılığını veriyor.
Eski MİT Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş
Cevat Öneş: Hukukun olmadığı yere mafya girer
Eski MİT Müsteşar Yardımcısı Cevat Öneş de “Mafya nasıl ortamları ister, kabahat örgütleri nerede daha rahat hareket eder?” sorusunu soruyor. Öneş, “Hukuksuzluğun, adaletin olmadığı yerlerde. Devlet organları içinde temas kurabildikleri yerlerde mafya siyaset bağlantılarının bürokrat ilgilerinin daha rahat yapılabildiği yerlerde hareketli olurlar. Faaliyetlerini yürütürler” tespitini yapıyor.
Maalesef Türkiye’de devlet-siyaset-mafya münasebetleri konusunda birçok argüman ortaya atıldığını lakin bunun üzerine gidilmediğini belirten Öneş, DW Türkçe’ye şu değerlendirmeyi yapıyor:
“Yargı, emniyet olsun yahut da öbür bürokratlarla temaslı olsun, dilek etmediğimiz kaideler Türkiye’de gelişti. Ve denetlenemeyen hesap sorulamayan bir yapı ile karşı karşıyayız. Bunu genel olarak tabir ettiğimiz vakit demokratik sistemin zayıflaması, yargı sistemi üzerindeki siyasal baskılar, bürokrasi ile olan bu tip cürüm örgütlerinin önderlerinin ilişkileri ve Türkiye’de bilhassa ekonomik açıdan ortaya çıkan sonuçlar, genel buhran durumu, kayıt dışı iktisat; kara paranın sisteme girmesi durumunu yarattı. Bu bahiste Meclis’e verilen araştırmalardan sonuçlar elde edilemedi. Devletin kurumsal yapıları, itirafların takibini yapmadı. Hukuksuzluğun, adaletsizin derinlik kazandığı bir ortamda, son günlerde örneklerini gördüğümüz üzere mafya kümeleri Türkiye’yi çatışma alanı gördü. Bu cürüm örgütü kümeleri, bilhassa uyuşturucu konusunda Türkiye’yi sadece bir köprü olarak, geçiş yolu olarak değil pazar bakımından, üretim bakımından yerleşilen bir yer olduğu görüyor.”
Alican Uludağ