TÜRKİYE, yaşadığı zelzele felaketinden sonra harikulade bir yardımlaşma ve dayanışmaya imza attı. Beşerler iletileşme ağları ve toplumsal medyadan süratle organize olurken dijital ortamda bu yardım etme isteğini suistimal eden dolandırıcılar ortaya çıktı. Toplumsal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (SODİMER) Lideri Prof. Dr. Levent Eraslan sarsıntının başından bu yana dolandırıcıların pek çok farklı yolla yardımsever insanları suiistimal ettiğini anlattı. Eraslan, sarsıntı devrinde dijital dolandırıcıların üç metotla insanları ağına düşürmeye çalıştığını gözlemlediklerini söyledi:
ÜÇ FARKLI USUL
“Depremin birinci gününden itibaren dijital dolandırıcılar çeşitli sistemler denemeye başladı. Bizim müşahedemiz üç farklı prosedür denendi. Birinci teknikte dolandırıcılar yardıma gereksinimi olan bir depremzedeymiş üzere yapıp insanlardan yardım istedi. Biz buna ‘oltalama’ tekniği diyoruz. Yardım talep ederken bir link gönderdiler. Bu linklerin WhatsApp kümelerinde çokça paylaşıldığını gördük. Akraba, iş, apartman kümelerinde bu linkler paylaşıldı. Tıkladığınızda ise telefonunuzdaki tüm bilgileri görebilen fidye yazılım telefonları ele geçirdi. Beşerler süratli olmak için, gereksinimlere bir deva olmak ismine çırpınırken bu ahlaksızların tuzaklarına düştü.”
ZARARLI YAZILIM UYARISI
İkinci yol olarak uydurma sitelerin kurulduğunu belirten Eraslan, “İsmi devletin resmi internet sitelerine misal isimlerle dolandırıcı siteler kurdular. O sitelere girdiğinizde de telefonunuza ziyanlı yazılımlar yükleniyor” değerlendirmesini yaptı. Bir öbür prosedür ise gereksinimi olmayan şahısların IBAN adreslerini muhtaçlık sahibiymiş üzere yaygınlaştırması oldu. Eraslan, “Örneğin İzmir’de, İstanbul’da yaşayan; depremzede olmayan birisi ‘evimi kaybettim’ deyip IBAN’ını yolluyor, herkes güvenip, para gönderiyor. Bu periyotta kümelerde o kadar çok IBAN adresi paylaşıldı ki maalesef gereksinimi olan ve olmayan birbirine karıştı” tabirlerini kullandı.
HANGİ TEDBİRLER ALINABİLİR
ERASLAN dijital dolandırıcılardan korunmak için dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı:
– Tanıdık olmayan, referanssız WhatsApp kümelerine girmeyin.
– Telefonlarınızın güvenlik duvarlarını aktive edin, şifreleri güvenlikli hale getirin, antivirüs programlarınızı güncelleyin.
– Genel kullanıma açık wi-fi sınırlarından banka hesaplarınıza girmeyin.
– Dijital dolandırıcıların en sevdiği ortamdayız. Düzmece kripto para hesaplarına karşı dikkatli olun.
– Devlet kurumlarının açıklamalarını âlâ dinlemek, yaptığımız yardımların gerçek yere gideceğinden emin olmamız lazım.