Hande Atılgan – 2022-Kamu İşçisi Seçme Sınavı’nın (KPSS) 31 Temmuz’da gerçekleştirilen oturumlarında yöneltilen soruların yanıtlarıyla birlikte bir yayınevine sızdırıldığı argümanıyla başlayan baş döndürücü süreç dün iptal kararı ile sonuçlandı. Kararı, şaibe tezlerinin kamuoyuna yansımasının akabinde vazifeden alınan Prof. Dr. Halis Aygün’ün yerine dün Resmi Gazete’de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile Ölçe, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanlığı’na atanan Prof. Dr. Bayram Ali Ersoy açıkladı. Ersoy, tüm adaylardan ÖSYM ismine özür dilediği açıklamasında 31 Temmuz tarihlerindeki oturumların iptal edildiğini, 6-7 ve 14 Ağustos’taki oturumların ertelendiğini duyurdu. Devlet Denetleme Heyeti (DDK) Lideri Yunus Arıncı ise “Kamu vicdanını rahatlatmak ve hiçbir vatandaşımızın başında soru işareti kalmaması ismine 31 Temmuz’da gerçekleşen KPSS’nin iptaline gerek görülmüştür” açıklamasını yaptı.
Kurumlar teyakkuzda
Halis Aygün’ün misyondan alınmasına ve kuşkulu Yediiklim Yayınevi hakkında soruşturma açılmasına sebep olan olaya yönelik ilgili tüm kurumlar teyakkuzda. Devlet Denetleme Kurumu (DDK) ve Yükseköğretim Kurumu’nun (YÖK) incelemelerinin yanı sıra Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın da soruşturduğu olayın akabinde beklenen kritik karar geldi. Çiçeği burnunda ÖSYM Lideri Ersoy, misyona atanmasının üzerinden daha 24 saat geçmeden, dün öğle saatlerinde kameralar karşısına geçerek yaptığı birinci açıklamasında, adaylardan özür dileyerek, imtihanın iptal edildiğini, KPSS’ye ait yeni takvimin de 17 Eylül’den itibaren işleyeceğini söyledi.
Ersoy, açıklamasında şunları kaydetti:
“Böyle bir tablonun hem kurumumuzun çalışma unsurları hem hukuk hem de kamuoyu vicdanı bakımından kabulü asla mümkün değildir. Sayın Cumhurbaşkanı’mızın talimatıyla Devlet Denetleme Konseyi Başkanlığı çabucak harekete geçerek inceleme başlatmıştır. İptal edilen ve ertelenen imtihanlara ait yeni takvim en kısa müddette kamuoyuyla paylaşılacaktır. İmtihanı iptal edilen KPSS adaylarından, gireceği yeni imtihan için rastgele bir ek fiyat talep edilmeyecektir. Hedefimiz tüm adaylara gönül huzuruyla katılacakları ve sonucunun adaletinden emin olacakları bir imtihan ortamı oluşturmaktır. Ortaya çıkan eksiklikleri ve aksaklıkları açık yüreklilikle kamuoyuyla paylaşmak ve gereken önlemleri faal halde almak suretiyle ÖSYM’nin milletin kalbindeki yerini güçlendirmekte kararlıyız. Hiç dilek etmediğimiz formda iptal ve ertelemelere sebebiyet veren bu bahtsız süreçten ötürü tüm adaylardan özür diliyoruz.”
Aramalar devam etti
2 Ağustos’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla inceleme başlatan DDK, Lider Arıcı’nın “şüpheli bulgular” olduğunu açıklamasının akabinde denetçilerini ÖSYM’ye göndermiş, çabucak akabinde da olayla ilgili hata duyurusunda bulunmuştu. DDK denetçileri dün de merkezde incelemelerini sürdürürken, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nca başlatılan soruşturma kapsamında evvelki akşam “sahtecilik, kamu aleyhine dolandırıcılık ve vazifesi berbata kullanma” suçlamalarına istinaden yayınevinin Ankara’daki iki adresine baskın yapılmıştı. Ankara Karanfil Sokak ve OSTİM Cevat Dündar Caddesi üzerindeki binalarında gerçekleştirilen aramalar yedi saati buldu. Aramalar sonucunda bir kısım dijital gereçler ile soru kitapçıklarına el konuldu. Bu çalışmaların akabinde da Yayınevi’nin avukatları, dün sabah DDK’ya giderek, Kurum’un istediği bilgi ve dokümanları teslim etti. Başlatılan incelemede bir dershanede imtihandan kısa bir müddet evvel yapılan KPSS denemesindeki soruların kimilerinin soru kitapçığında yer aldığı da belirlendi. Birebir dershanede eğitim alan öğrencilerden 21’inin sınavdaki cevaplarının tıpkı olduğu kaydedildi.
Sorular nasıl hazırlanıyor?
Soru hazırlama sürecinin belirlendiği Soruların Hazırlanması, Soru Havuzunun Oluşturulması ve Soruların Güvenliğinin Sağlanmasına Ait Yönetmelik’e nazaran, imtihan sorularını hazırlayan herkes, kamu vazifelisi sayılıyor. Sorular, şu kademelerden geçiyor:
Alanında uzmanlaşmış, soru hazırlama tekniklerine vakıf öğretim elemanları, kamu vazifelileri ve “diğer kişiler”den oluşan soru muharrirleri ve denetmenlerin ferdî bilgileri bir data tabanında toplanıyor. Bilgi tabanı, Soru Hazırlama ve Geliştirme Daire Başkanlığı ve Yabancı Lisan İmtihanları Daire Başkanlığı tarafından makul devirlerde güncelleniyor. Uzmanların seçiminde “ÖSYM’nin uyguladığı imtihanlara yönelik rastgele bir dershane, etüt merkezi, yayınevi ile bir bağının bulunup bulunmadığı” kriteri de göz önünde bulunduruluyor.
Kullanmama kuralı var
Gizlilik aslıyla yürütülen soru hazırlama süreci, tüm kurum ve kuruluşların iş birliğiyle yürütülüyor. Vazife alanların kimliği istisnai durumlar dışında kapalı tutuluyor. Soru müelliflerine, ÖSYM için yazdıkları soruları öbür hiçbir yerde kullanamama, satmama ve fiyatsız devredememe kuralı bulunuyor. Bireylerin bu sorumluluğu misyonlarından ayrıldıktan sonra da devam ediyor. Soru muharrirleri tarafından hazırlanan her soruya, soru müellifinin T.C. kimlik numarası ile sorunun, alanı, müellife nazaran zorluk derecesi, düzeyi, konusu, alt konusu ve gibisi özellikleri kapsayan etiketleme süreci yapılıyor.
Kabul süreci
Etiketlenen sorular ön bilimsel kontrole tabi tutuluyor. Kabul edilen soruların, alan uzmanı tarafından ön düzenlemesi yapılarak taslak soru havuzuna aktarılıyor. Bu kademede görevliye soru başına fiyatı ödeniyor. Reddedilen sorular da iki yıl müddetle atıl soru havuzunda saklanıp, akabinde imha ediliyor. Reddedilen soru için soru muharriri, rastgele bir bilgi yahut fiyat talep edemiyor. Taslak soru havuzunda çalışacak denetmenler, sorunun içeriği üzere konular da göz önünde bulundurularak seçiliyor. Sorunun kesin kontrolü ise, ferdî yapılabileceği üzere kurul tarafından da yapılabiliyor. Soruların kontrolü ferdi olarak yapılacaksa, uzman sayısının kâfi olduğu alanlarda en az üç farklı kişinin denetlemesi de koşul koşuluyor. Kontrolü yapılan soru öbür bilimsel denetmenlere denetlettirilebiliyor.
Dil denetimi
Soruları hazırlayan uzmanların yanı sıra; son kontrolün modülü olan “dil denetimlerini” yapan denetmenler de görüyor. Lisan denetmeni tarafından sorunun içeriği ile ilgili bir değişiklik önerisi yapıldığı takdirde bu teklif, alan uzmanı tarafından tıpkı bilimsel denetmenlere denetim ettirilebiliyor.
Soru güvenliği
Nihai ve lisan kontrollerinden geçen sorular, soru havuzuna aktarılıyor. Sorular; fiziki güvenliği sağlanmış, internet teması olmayan, denetimli ve gerekli güvenlik tedbirleri alınmış bir ortamdaki soru havuzunda saklanıyor. Alan uzmanları yahut Başkanlıkça yazılı olarak görevlendirilenler haricinde, soru havuzunun bulunduğu ortama kimse erişemiyor. Soru havuzunda mümkün teknik arıza durumunda müdahaleyi yapacak vazifelinin yanında sürekli ÖSYM Lideri tarafından görevlendirilen bir işçi bulunuyor. Soru havuzundan soruların seçilmesi ve sisteme erişim yalnızca Lider tarafından görevlendirilen işçi tarafından, kriptolu aygıtlarla sağlanıyor. Basılı ortamda yapılan imtihanlarda soru kitapçıkları kapalı devirde (Her türlü irtibattan izole edilmiş ortamda, soruların hazırlanmasından, nakil araçlarına yüklenmesine kadar süreçleri kapsayan, 24 saat temeline nazaran yürütülen çalışma) basılıyor. Burada, Lider, görevlendirdiği Lider Yardımcısı ve ilgili işçi haricinde kimse sorulara ulaşamıyor.
Soylu: Devlet işinin başında
Sınav iptal kararının açıklandığı dün, yetkililerden üst üste “olayın titizlikle araştırıldığı” ve “kamuoyuna karşı şeffaf olunacağı” istikametinde açıklamalar geldi. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, imtihan iptali kararının açıklanmasından evvel katıldığı bir programda mevzuya ait sorular üzerine, “Devlet Denetleme Konseyi, Yükseköğretim Kurumu, akabinde Ankara
Cumhuriyet Başsavcılığı talimatıyla da Ankara Emniyet Müdürlüğü takımları bu husustaki çalışmalarını sürdürüyor. Devlet, işinin başında” dedi.
“Hak yedirmeyiz”
Soruşturma sürecini başlatan incelemeyi yapan DDK Lideri Yunus Arıncı da, imtihan iptal kararının açıklanmasından evvel toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “DDK olarak KPSS’ye yönelik incelemelere titizlikle devam ediyoruz. Vatandaşlarımız müsterih olsun. Ne tek bir gencimizin hakkını yediririz ne de devletimizin güvenilirliğine halel gelmesine göz yumarız” tabirlerini kullandı. İptal kararının duyurulmasından sonra da “Kamu vicdanını rahatlatmak ve hiçbir vatandaşımızın başında soru işareti kalmaması ismine 31 Temmuz’da gerçekleşen KPSS’nin iptaline gerek görülmüştür. Süreçle ilgili DDK olarak şeffaf bir formda vatandaşlarımızı bilgilendirmeye devam edeceğiz” açıklamasını yaptı.
‘Soruşturma titizlikle sürdürülüyor’
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan yapılan yazılı açıklamada ise soruşturmanın titizlikle sürdürüldüğü belirtilerek, “ÖSYM tarafından gerçekleştirilen 2022 KPSS Genel Kültür, Genel Yetenek İmtihanlarına ait olarak 2022 KPSS sorularının çalındığına, sızdırıldığına yönelik çıkan savlarla ilgili olarak DDK tarafından Cumhuriyet Başsavcılığımıza yapılan kabahat duyurusu üzerine soruşturma başlatılmıştır. Başlatılan soruşturma kapsamında 3 Ağustos 2022 günü Ankara Sulh Ceza Hakimliğinden alınan arama ve el koyma kararı doğrultusunda Mali Kabahatlerle Çaba Şube Müdürlüğü’ne verilen talimatlarla özel bir eğitim kurumuna ilişkin yayın konutu ve dershanesinde tıpkı gün arama ve el koyma süreci yapılmış, bir kısım dijital gereçler ile soru kitapçıklarına el konulmuştur. Soruşturma titizlikle sürdürülmektedir” denildi.
8 yıla kadar hapis
6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Hizmetleri Hakkında Kanun’da şu cezai yaptırımlar öngörülüyor: Saklı olan bilgileri, hukuka karşıt olarak elde eden yahut elinde bulunduran kişi, fiili daha ağır cezayı gerektiren öbür bir cürüm oluşturmadığı takdirde, bir yıldan dört yıla kadar mahpus cezası ile cezalandırılıyor. Bu bilgileri ifşa eden kişi, iki yıldan beş yıla kadar mahpus ve beş bin güne kadar isimli para cezasına çarptırılıyor. İmtihan sonuçlarını bir adayın lehine yahut aleyhine olacak biçimde değiştiren kişi için ise, diğer bir cürüm olmadığı takdirde, üç yıldan sekiz yıla kadar mahpus cezası belirleniyor.
‘Çürüyen yapıyı düzeltmek şart’
Şırnak’ın Uludere ilçesinde konuşan CHP önderi Kemal Kılıçdaroğlu, gazetecilerin Kamu İşçi Seçme Sınavı’nın (KPSS) iptaliyle ilgili sorusuna, devlette çok büyük bir çürümenin olduğunu belirterek şunları söyledi: “Ben boşuna Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın kapısına gitmedim. Boşuna oraya dayanmadım. Boşuna oraya gidip de hakkı, hukuku ve adaleti sağlamak için buranın da kesinlikle bir biçimiyle adalet dağıtması gerektiğini söyledim. Kelamlı imtihanda hakları yenilenler vardı. İmtihanlarda hakları yenilenenleri de gördük. Çürüyen bir yapı var ve bu çürüyen yapıyı düzeltmek zorundayız.” Kılıçdaroğlu, “Bakın ben buradan, Roboski’den kelam veriyorum. KPSS’ye girip hakkı elinden alınan o gencecik evlatlarımızın da hakkını ve hukukunu korumak zorundayız” dedi
Bahçeli: Alayı birden cezalandırılmalıdır
MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli, KPSS skandalına ait olarak “KPSS’de çıkan ve bir yayınevinin test kitapçığında sorulduğu anlaşılan 20 soruya kimlerin tam ve eksiksiz gerçek karşılık verdiği tespit edilmeli, bu şahıslarla ilgili inceleme de ivedilikle yapılmalı. Bahse mevzu soruların hepsine yanlışsız yanıtlar verenler ortasında makul bağ ve temas bulunursa, bunların alayı birden isim isim afişe edilmeli, en ağır cezaya çarptırılmalı” diye konuştu. MHP başkanı Devlet Bahçeli, KPSS sınavıyla ilgili şaibelerin somutlaştığını ve bir yayınevinin hazırladığı test kitapçığında bulunan 20 sorunun aynısıyla kelamı edilen KPSS imtihanında sorulmasının tartışmaya yol açtığını kaydederek, “Adli ve idari tasarruflarla problemin üzerine gidilmesi elbette yerindedir, ancak kâfi değildir” dedi.
‘Yayınevimizin soruları kullanıldı’
KPSS iptal kararı üzerine Yediiklim Yayıncılık Sahibi Münir Çelik, gerçekleştirdiği basın toplantısında şunları söyledi: “Biz periyot içinde 120 soru için 100 bin soru hazırlıyoruz. MEB sorularından esinlenerek soru hazırlanıyor. Buradaki meşakkat, Türkçede paragraf sorusu var, geçen yıl DGS imtihanında sorulmuş. Ben mi ÖSYM’den almışım, ÖSYM mi bizden almış siz takdir edin. Hiçbir tarikata, cemaate, siyasi partiye üye olmadım. Bulamazsınız. Biz burada mağdur olan tarafız. Her türlü hücuma geçtiler. 1 milyon 600 bin gencin mağdur olmasına üzüldük.” Yediiklim Eğitim Kurumları’ndan yapılan yazılı açıklamada ise; ÖSYM Lideri Ersoy’un açıklamasının Yayınevi’ni akladığı savunularak, “Bahsi geçen soruların rastgele bir formda çalınmadığı yahut sızdırılmadığı, tersine yayınevimizin birtakım sorularının KPSS’de kullanıldığı belirtilmiştir. Kurumumuza yapılan ithamların büsbütün temelsiz olduğu net ortaya çıkmıştır” denildi.
Geçerlilik müddeti son 2 yılı da kapsayacak
İletişim Lideri Fahrettin Altun, KPSS’nin iptal edilmesinin akabinde Twitter’dan yaptığı açıklamada, kamu kurumlarının KPSS ile işçi alım süreçlerinin yeni KPSS takvimine nazaran güncelleneceğini duyurdu. Altun, “Bu yıl kamu misyonlarına atanacaklar için ‘KPSS sonucu geçerlilik süresi’ bir sonraki KPSS ile birlikte son iki yılın KPSS sonuçlarını da kapsayacak halde uygulanacak, rastgele bir hak kaybına neden olunmayacaktır” ifadelerini kullandı.