Her yıl kâr ederken, Türkiye Varlık Fonu’na devredildikten sonra ziyan eden ÇAYKUR ve BOTAŞ üzere KİT’lerin ziyanları katlanıyor.
Türkiye Varlık Fonu (TVF) bünyesine alınan Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT), kâr ederken zamanın akabinde ziyan etmeye başladı. Ziraî KİT’lerin yanı sıra BOTAŞ üzere güç KİT’leri de doğalgaza yapılan artırımlara karşın milyarlarca lira ziyan ediyor. ÇAYKUR, BOTAŞ, TÜRKŞEKER, PTT, Et ve Süt Kurumu (ESK) yıllardır üst üste ziyan da yazıyor.
Sözcü’den Cem Yıldırım’ın haberine nazaran, TVF bünyesine alındıktan sonra ÇAYKUR 2021 yılı için 503 milyon 840 lira, Et ve Süt Kurumu (ESK) ise 521 milyon lira ziyan etti. TVF’ye devredilmeden evvel 2016’da 82 milyon TL kâr eden ÇAYKUR, TVF’ye geçtikten sonra 2017’de 268 milyon, 2018’de 657 milyon, 2019’da 635 milyon ve 2020 yılında 547 milyon TL ziyan açıkladı. ÇAYKUR’un TVF bünyesinde beş yıllık toplam ziyanı 2 milyar 610 milyon liraya yükseldi.
Zarar her yıl artıyor
Doğalgaza arka arda yapılan yüksek oranlı artırımlara rağmen TVF bünyesindeki BOTAŞ’ın 2021 yılı periyot ziyanı 17 milyar 911 milyon TL olarak açıklanırken, 2022 ziyanının bu fiyatın 2 katına çıkması bekleniyor. 2018’de 216 milyon TL kâr açıklayan PTT de TVF’ye geçtiğinden bu yana daima ziyanda. PTT’nin açıkladığı 2021 yılı ziyanı 387 milyon oldu. Özelleştirme kapsamına alındıktan sonra fabrikaları satılan Türkiye Şeker Fabrikaları’nın şimdi özelleştirilmeyen fabrikalarının ziyanları da katlanarak artıyor. 2021 yılı prestijiyle TÜRKŞEKER’in ziyanı 2 milyar TL’ye ulaştı.
Borçlanılıyor
Halen TVF bünyesinde; Ziraat Bankası, HalkBank, Vakıfbank, Borsa İstanbul, Türkiye Sigorta, Türkiye Hayat Emeklilik, İstanbul Finans Merkezi, THY, PTT, İzmir Alsancak Limanı, Botaş, Türkiye Petrolleri, TVF Güç, TVF Rafineri ve Petrokimya, Turkcell, Türksat, Türk Telekom, ÇAYKUR, Kayseri Şeker, TÜRKŞEKER, Eti Maden, Türkiye Maden üzere kamuya ilişkin yahut kamu payı bulunan şirketlerin yanında kıyı bölgelerinde, kıyılarda hayli kıymetli 46 adet kamu yeri, arsa ve taşınmazları bulunuyor. Bu varlıkları teminat göstererek memleketler arası piyasalardan borçlanan TVF’nin 2019’da 950 milyar, 2020’de 1 trilyon 586 milyar TL olan borcunun 2021 periyodu sonunda yüzde 45 artışla 2 trilyon 302 milyar TL’ye yükseldiği açıklandı.