Son yıllarda yaygın kullanımıyla sokak ve caddelerde hatta trafikte bile kullanılan scooterlerin ölümlere bile neden olan önemli yaralanmalara neden olduğu tespiti yapıldı. Hastanelerin acil servislerine scooter kazaları nedeniyle başvuran hastalarda son birkaç yıldır önemli bir artış gözleniyor.
Uzman tabipler kazaların sanıldığı üzere yalnızca el, kol ve bacak kırıklarına neden olmadığını, baş travması üzere hayati tehlikeler yaşandığını açıkladı.
“SON 2-3 YILDIR GİDEREK ARTIYOR”
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nden Estetik Plastik ve Rekonstrüktif Cerrahi Uzmanı Doç. Dr. Semih Bağhaki, vücudu koruyacak bir kafes olmadığı için scooter kazalarının tehlikeli olduğunu belirterek, “Daha çok baş boyun bölgesinde meydana gelen yaralanmalar plastik cerrahlar olarak bize geliyor. Fakat bunun haricinde el ve kol kemiklerine ilişkin yaralanmalar da ikinci sırayı alıyor. Bu hastaların değerli bir kısmını ameliyat etmek zorunda kalıyoruz. Son 2-3 yıldır giderek artan ve artacak üzere de gözüken bir yaralanma kümesi elektrikli scooter kazaları. Göz küresini çevreleyen kemiklerin kırıkları sonucu, gözünü, görmesini kaybeden hastalar da gördük. Daha da berbatı hayatını kaybeden hastalar da duyuyoruz” dedi.
Bağhaki, şöyle devam etti:
“Hastaların kıymetli bir kısmı 20-40 yaş kümesi genç erişkinler. Lakin 50-60 yaş üzeri, orta yaş ve ileri yaş hastaları da son periyotta görmeye başladık. Zira genç kullanıcıların çarpması sonucu yaralanıyor bu şahıslar de. scooter kazaları tehlikeli natürel ki. Sağı solu denetim edecek rastgele bir ayna düzeneği yok. Vücudu koruyacak bir kafes yok, bu araçlar bildiğiniz kent trafiğine çıkabiliyor.”
“ACİLE ÇENE VE DİŞ TRAVMASIYLA GELENLERİN BİRDEN FAZLA SCOOTER KAZASI”
Diş Tabibi Dr. Hatice Ağan, en çok baş boyun bölgesi kırıklarıyla gelen hastalar olduğuna dikkat çekerken, scooter kazası geçiren hastaların sanıldığı üzere yalnızca kolay kol bacak yaralanmaları ile değil, baş travmalarından göz küresi ve çene kemiği kırıklarına, hatta beyin kanamalarına dek çok önemli yaralanmalarla geldiğine işaret etti.
Ağan şöyle konuştu:
“Eskiden diş acillerine mesken ya da trafik kazaları sonucu travma hastaları sık gelirdi. Artık acile gelen çene ve diş travmalarının çoğunluğu elektrikli scooter kullanımına bağlı oluyor. Son yıllarda bunlarda büyük bir artış görüyoruz. Travmanın geliş açısına bağlı olarak en çok ön dişlerde kırıklar oluyor. Kask kullanımı olağan ki baş travmalarının önüne geçilebilir. Lakin scooterlerde direkt öne yanlışsız düştükleri için, çene ve burnun üstüne düşme ihtimalleri çok daha fazla. Onda da çene geriye gerçek gittiğinde eklem bölgesinde basılar ya da kırıklar oluyor. Hasebiyle çene koruyucusunu da dahil olduğu bir kask kullanılması gerekiyor. Bisiklette kullanılan kasklar çene ya da burun travmaları için tam da önleyici olur diyemeyiz.”
5 DAKİKALIK SEYAHAT İÇİN 7 AY TEDAVİ GÖRDÜ
Scooter kazazedesi 40 yaşındaki Mimar Deniz Gümülcinelioğlu, geçen yaz yaşadığı kaza nedeniyle çene kemiğinin kırıldığını ve büyük ameliyatlar geçirdiğini söyledi.
Geçici yüz felci yaşadığını ve 7 ayının kabus üzere geçtiğini anlatan Gümülcinelioğlu şunları anlattı:
“Scooter aslında çok sıklıkla kullanmıyorum. Üçüncü sefer kullanmıştım, konuta acil dönmem gerekiyordu. Yürümek yerine scooter kullanayım dedim. Sokak köşesinde dönemeçten çabucak sonra bir restoran vardı. Restoranın masaları nedeniyle yavaşlamıştım ancak döndüğüm an önümdeki mazgalı fark etmedim. Tekerlek o mazgala girdi. Öne gerçek savruldum ve çenemi çarptım. Çenem, burnum, bütün yüzümü yere çarptım. Olayın sıcağıyla başta anlamadım. Çene kemiğim iki taraftan kırılmış. Çok büyük bir cerrahi ameliyat geçirdim. Ameliyat öncesinde dişlerime tel takıldı. Zira lastikle çenemi oturtmaları gerekiyordu.
Ameliyatın yapıldığı yerden yüz hudutları geçtiği için, sağ tarafımda yüz sonlarımda süreksiz yüz felci oluştu. Gözüm kapanmıyordu, güldüğüm vakit ağzım hareket etmiyordu. Çiğneme, yemek yiyememe bir tarafa, ağrılarım dayanılmazdı. 6-7 ayı buldu iyileşmem. Sağ tarafım, ameliyat sonrası öbür bir ben oldu. Bu olaydan sonra uygulamayı çabucak sildim ve etrafımdaki insanlara da başıma geleni anlatıp kullanmamalarını öneriyorum.”
“KANUNLAR KAŞ YAPARKEN GÖZ ÇIKARDI”
Güvenli sürüş teknikleri eğitimi veren Rahmi Barutçu ise elektrikli scooter kullanımında rastgele bir eğitim olmadığını belirterek şunları söyledi:
“Trafikte, rastgele biri, bu vasıtayı ehliyeti olmadan kullanabiliyor. Kanunlar kaş yaparken göz çıkardı. Örneğin, kaldırımda kullanmak yasak. Bu sefer yola, araç trafiğine çıkıyor kullanıcı. Aynası yok, klaksonu yok, ardına önüne bakmıyor, freni de zayıf. İki tekerli vasıta kullanma yetkisi olmayan şahısların bunları ‘açık trafikte’ kullanması son derece riskli. Kiralık olmayan ferdî scooter daha tehlikeli, zira onda sürat limiti daha yüksek. Fizik gereği ileri giden bir şeyden düşerseniz, ileriye gerçek fırlarsınız ve yüzünüzün ön kısmından darbe alırsınız.
Örneğin, motosiklet kazalarında önden darbe alma mümkünlüğü yüzde 47’dir. Üstelik kent içinde olan kazalar bunlar. Genelde 50 kilometre altı süratte oluyor. İnsanların ‘Zaten yavaş gidiyorum ne olacak ki?’ dediği bir sürat. Bisiklet kas gücü ile çalışır, elektrikli scooter ise motorlu araçlar. İnsanın koşabileceği suratın çok üstünde bir süratle gidiyor. O süratte düşerseniz ileri gitme suratını da koşarak ya da yürüyerek tolere edemezsiniz. Ayrıyeten, açık trafikte sürüş yapan vasıtaların azami-asgari sürat limiti var. Bağdat Caddesi’nde 20-30 kilometre örneğin. Bunların ortasında 10-15 kilometreyle giden bir araç scooter. Akan trafiğe ahenk diye bir unsur var kanunda da. Kanun kendi kendiyle de çelişiyor. Ergonomi açısından da problemli. Küçük tekerlek çapı nedeniyle midye kabuğuna takılsa, bir anda durur ve üzerindeki şoför birebir süratle uçmaya devam eder. Trafiğe çıkacaksa bu araçlar, eğitimi, ehliyeti olmayan kullanamamalı, kask takılması mecburi olmalı. Kimi motosiklet scooter var, onlarda kask var. Lakin başkalarında yok.”
HIZ LİMİTİNİN DÜŞÜRÜLMESİ DE YETMEDİ
Gemius araştırma şirketinin bilgilerine nazaran yalnızca 14 Mart-14 Nisan 2022 tarihleri ortasındaki yalnızca 1 aylık periyotta dahi elektrikli scooter uygulamalarını ziyaret edenlerin sayısı yaklaşık 4,5 milyonu buluyor. Araştırmaya nazaran, en çok 18-44 yaş ortası scooter kullanırken, erkek ve bayanların kullanım oranı ise neredeyse eşit.
Sadece İstanbul’da ortak kullanıma sunulan toplam elektrikli scooter sayısı 50 bini geçiyor. 18 yaşından küçüklerin kullanması, araca iki üç kişi binilmesi ve kaldırımda kullanımı yasak olan scooterde sürat hududu da yaşanan kazalar sonrası 25’ten 15 kilometreye indirildi.