KOAH’ın görülme sıklığının dünyada 40 yaş üstünde ortalama yüzde 11.7 iken Türkiye’de ise yüzde 19.1’e çıkan oranlarda bildirildiğine dikkat çeken Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Ceylan, “Günümüzde tüm dünyada 3. vefat nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de yüzde 5.5’inden sorumludur. Türkiye’de teneffüs sistemi hastalıkları içinde en sık görülen 3. vefat nedenidir ve bu ölümlerin yüzde 61.5’i KOAH nedeniyledir” ikazında bulundu.
KOAH’ın Kronik (Müzmin) Obstrüktif (Tıkayıcı) Akciğer Hastalığının baş harflerinden oluşan bir kısaltma olduğunu söz eden Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi’nden Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Erkan Ceylan, “KOAH, nefes yollarında mikrobik olmayan iltihaplanmaya bağlı oluşan ilerleyici bir akciğer hastalığıdır. En kıymetli nedeni sigara bağımlılığıdır. Öteki nedenleri ise mesleksel deformasyon (maden ve metal personelliği, ulaşım dalı, odun ve kâğıt imalatı, çimento, tahıl ve dokumacılık personelliği gibi), genetik hastalıklar ve hava kirliliğidir” formunda konuştu.
Bu 8 belirtiye dikkat
Prof. Dr. Ceylan, KOAH hastalığının en kıymetli belirtilerini şöyle sıraladı:
“Nefes darlığı, hırıltı, göğüste sıkışma, öksürük-balgam, sık teneffüs yolu enfeksiyonları, yorgunluk, halsizlik, ileri periyotta kilo kaybı, ayak bileklerinde şişme, Morarma (ağız, göz ve tırnak çevresinde).”
KOAH’ın muhakkak bir düzeyde kalıcı akciğer hasarı oluşuncaya kadar sıklıkla belirti vermediğini belirten Prof. Dr. Ceylan lakin belirtiler gözlendikten sonra, hastalığa neden olan sigara ve mesleksel faktörler bırakılmazsa hastalığın ilerleyerek müzminleştiğini ve hastanın daima semptomatik hale geleceğini söyledi.
Türkiye’de 40 yaş üstünde görülme sıklığı daha fazla
KOAH’ın yaklaşık 20 yıl günde bir paket sigara içme sonrasında 40 yaş civarında ortaya çıktığının altını çizen Prof. Dr. Ceylan, “KOAH’ın görülme sıklığı dünyada 40 yaş üstü ortalama yüzde 11.7, Türkiye’de ise yüzde 19.1’e çıkan oranlarda bildirilmiştir. Günümüzde Türkiye’de yaklaşık 5 milyon KOAH’lı hasta bulunmaktadır” dedi.
“KOAH, tüm ölümlerin de yüzde 5.5’inden sorumlu”
KOAH’ın yılda 3 milyon kişinin vefata neden olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Ceylan, “Günümüzde tüm dünyada 3. mevt nedeni haline gelen KOAH, tüm ölümlerin de yüzde 5.5’inden sorumludur. Türkiye’de teneffüs sistemi hastalıkları içinde en sık görülen 3. mevt nedenidir ve bu ölümlerin yüzde 61.5’i KOAH nedeniyledir” sözlerini kullandı
KOAH’lılarda 10 yıl içinde akciğer kanseri riski 5 kat yüksek
Son yıllarda tütün ve tütün eserlerinin kullanımındaki artış, irritan ve kimyasal hususlara maruziyetin daha erken yaşlara inmesi ile yıllık KOAH tanısı konan hasta oranının da süratli bir formda arttığını vurgulayan Prof. Dr. Ceylan, hastalığın kanserle ve öbür hastalıklarla münasebeti konusunda ise şunları söyledi:
“KOAH’ın akciğer kanseri ile yakın ilgisini kesin olarak bilinmektedir. KOAH hastalarında 10 yıl içerisinde akciğer kanseri gelişme riski 5 kat daha yüksektir. Ayrıyeten KOAH konjestif kalp yetmezliği, pulmoner damar tıkanıklığı, akciğer enfeksiyonları, zatürre, pnömotoraks (akciğer sönmesi) üzere hastalıklara taban hazırlar ya da tetikler.”
KOAH’dan korunmak için 8 altın öneri
Prof. Dr. Ceylan, KOAH’dan korunmanın 8 ana prensibini ise şöyle anlattı:
“Tütün kullanımının önlenmesi ve bırakılması, iç ve dış ortam hava kirliliğinin önlenmesi, mesleksel maruziyetin önlenmesi, sistemli fizikî aktivite (haftanın 5 günü orta yoğunlukta en az yarım saat), sistemli hekim denetimi, dengeli-düzenli beslenme, grip ve zatürre aşıların sistemli yapılması, ferdi hijyen yanında hastalıklı insanlardan uzak durmak.”
Tedavi yolları
KOAH tedavisinde öncelikle hastanın şikâyetlerini azaltmak, ömür kalitesini arttırmak ve hastalığın ilerlemesini durdurmanın hedeflendiğinin altını çizen Prof. Dr. Ceylan, günümüzde KOAH’ı tam güzelleştirebilecek bir tedavi bulunamadığını fakat aşağıdaki tekliflerle hastalığın kıymetli derecede denetim altına alınabildiğini söyledi:
“Solunan ortam havasının pak tutulması, sigara içiminin bırakılması, günlük tertipli fizikî aktivite, grip ve zatürre aşıların nizamlı yapılması, hastaya verilen ilaçların nizamlı ve yanlışsız kullanılması. Nefes açıcı ya da bronş ve akciğerdeki mikropsuz iltihap için verilen antiinflamatuvar ilaçlar, balgam söktürücüler, grip zatürre aşıları, idman, teneffüs rehabilitasyonu, oksijen tedavisi, alfa 1 antitiripsin (bazı seçilmiş hastalarda), girişimsel-cerrahi tedavi (termal buhar ablasyon metodu, büllektomi, akciğer volüm azaltıcı cerrahi, akciğer nakli), acil durumlarda hastanede uygulanan tedaviler.”
KOAH’lılar sıkaralıklarla ve sulu besinlerle beslenmeli
Tedavide birtakım yardımcı önlemlerin de işe yarayabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Ceylan, “Sık aralıklarla ve her öğünde az ölçüde yeme alışkanlığı kazanılmalıdır. Yiyecekler daha çok sulu besinlerden oluşmalıdır. Hazımsızlığa ve gaz şikâyetlerine neden olabilecek yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Bol sıvı tüketilmelidir. Fazla kilodan kaçınılmalıdır. Nefes darlığının şiddetlendiği vakitlerde dudakları büzerek nefes yavaşça dışarıya üflenmelidir. Sistemli yürüyüş ve teneffüs idmanları yapılmalıdır. Ağır idmanlardan kaçınılmalıdır. Soğuk ve hava kirliliğinin fazla olduğu saatlerde dışarıya çıkılmamalıdır” halinde konuştu.
KOAH tedavisinde yeni gelişmelerin de olduğunu kelamlarına ekleyen Prof. Dr. Ceylan, günümüzde kullanılan tedavi metotlarına ek olarak İnterlökin 5 (İL-5) tedavisi, kök hücre tedavisi çalışmalarının devam ettiğini söz etti.