Her kas ve iskelet ağrısı; sanıldığının tersine ‘fibromiyalji’ olmayabiliyor.
Konuya ait açıklamalarda bulunan Dr. Gökhan Özkoçak, “Fibromiyalji, yorgunluk, uyku bozuklukları ve bilişsel bozukluklar üzere çeşitli semptomların da eşlik ettiği kronik yaygın kas-iskelet ağrısı ile karakterize bir hastalıktır. Halkta yüzde 2 oranında görülmekte olup, bilhassa 20–55 yaş ortası bayanlarda daha sık rastlanmaktadır” dedi.
“AĞRI KARAKTERİ DEĞİŞKENDİR”
Özkoçak, şöyle konuştu:
“Hastalığın nedeni tam olarak anlaşılamamış olmasına karşın, ağrı taşıyan yollarda anormallik, uyku bozukluğu, hormon salınım merkezlerinde düzensizlik ve otonom hudut sistemi bozukluğu katkıda bulunan faktörler ortasındadır. Semptomların şiddeti, hastalığın seyri sırasında değişkenlik gösterebilir. Çoklukla ağrı başlangıçta belli bir yerde iken, ilerleyen vakitlerde birçok kas kümesini tesirler. Ağrı karakteri de değişkendir, çoklukla kaslarda sertlik ile birlikte yanıcı, batıcı karakterde ağrı vardır. Kişi ağrıyı olduğundan daha fazla ya da ağrı oluşturmayan durumlarda bile ağrı hissettiğini tarifler. Fizik muayene sırasında rastgele bir objektif klinik bulgu olmasa da hastalar eklemlerde şişlik ve his bozukluklarından şikayet ederler. Ağrı ekseriyetle soğuk, nemli hava, uykusuzluk, fizikî ve zihinsel gerilim üzere faktörlerden etkilenir.”
“YORGUNLUK, BAŞ AĞRILARI VE KİLO DALGALANMALARINA DİKKAT”
Fibromiyalji tanısı alan hastaların neredeyse tamamının yorgunluktan şikâyet ettiğini kaydeden Özkoçak, “Uykunun rahatlatıcı olmaması, gece boyunca sık uyanma, uykuya dalma zahmeti ve sabah yorgun uyanma çok yaygın görülen sorunlardır. Depresyon, anksiyete üzere his durum bozuklukları, tansiyon yahut migren tipi baş ağrıları da yaygın olarak bulunur. Bu süreç hastaların ömür kalitesini değerli ölçüde etkiler” değerlendirmesinde bulundu.
Özkoçak, sıklıkla birlikteliği olan öbür durumlar ortasında, alerjik semptomlar, göz kuruluğu, çarpıntı, kuvvetli teneffüs, premenstürel sendrom, irritabl bağırsak sendromu, kilo dalgalanmaları, gece terlemeleri, disfaji, huzursuz bacak sendromu, çene ekleminde ağrı, kronik yorgunluk sendromu bulunduğunu aktardı.
Yıllardır kullanılan teşhis kriterine nazaran fibromiyaljiyi anlatan Özkoçak, “En az 3 aydır olan yaygın ağrıya ek olarak, tüm bedende 18 spesifik kas-tendon bölgesinin 11’inde parmakla basınçlı muayenesinde ağrı oluşması olarak tanımlanmıştır. Hassas noktaların dağılımları biçimde gösterilmiştir. Sonradan güncellenen teşhis kriterlerinde bu noktalar yaygın ağrı skalası içinde değerlendirilmiş ve yorgunluk, dinlenmeden uyanma, bilişsel semptomlar, somatik semptomlar da (kas ağrısı, bitkinlik/yorgunluk, düşünme yahut hatırlama sorunu, kas güçsüzlüğü, baş ağrısı, karın ağrısı/kramplar, uyuşma/karıncalanma, baş dönmesi, uykusuzluk, depresyon, kabızlık vb. gibi) dâhil edilmiştir” tabirlerini kullandı.
“FİBROMİYALJİ TEDAVİSİNDE ANTRENMAN ÇOK ÖNEMLİ”
Tedavisinde kişinin hastalık hakkında bilgilendirilmesinin birinci basamağı oluşturduğunu belirten Özkoçak, “Hem ilaç hem de ilaç dışı sistemleri içeren şahsileştirilmiş tedavi olmazsa olmazdır. Fibromiyalji tedavisinde antrenmanın yeri çok kıymetlidir, kılavuzlar güçlü seviyede önermektedir. Yapılan çalışmalarda aerobik idmanlar, güçlendirme antrenmanları ve esneklik antrenmanlarının fibromiyalji hastalarında yararlı tesirleri gösterilmiştir. Yürüyüş, bisiklet, yüzme, akuatik (su içi) antrenmanlar, taichi ve yoga önerilen öbür tesirli egzersizlerdir. Hastanın şikâyetlerine nazaran farklı ilaç tedavileri de mevcuttur. Bunların yanı sıra Biofeedback, kayropraktik tedavi, transkutanöz elektriksel hudut stimülasyonu, ozon terapisi da uygulanabilecek tedavi seçenekleri arasındadır” açıklamasını yaptı.
Miyofasiyal Ağrı Sendromu’nun, fibromiyalji ile sık karıştırıldığını bildiren Özkoçak, “Bu hastalık tablosu bir yahut birkaç kasta ve/veya bağ dokusunda bulunan ve tetik nokta denilen noktalarla karakterize ağrı, kas spazmı, hassaslık, hareket kısıtlılığı, güçsüzlük üzere belirti ve bulgularla seyreden bir kas iskelet sistemi hastalığıdır. Tetik nokta aslında günlük hayatta kullandığımız ‘kulunç’ olarak tanımlanabilir. Toplumda görülme oranı yüzde 12 olup fibromiyaljiye nazaran çok daha sıktır. Genel olarak kas iskelet sistem şikâyetleri ile tabibe başvuran hastaların yaklaşık yüzde 30-50’sinde bulunduğu bildirilmiştir” sözlerini kullandı.
Özkoçak, şunları kaydetti:
“Kasın çok yüklenmesine bağlı olarak gelişen tetik nokta, kas ve hudut hastalıklarının bir disfonksiyondur ve sonrasında uzun mühlet devam eden kronik hale dönüşebilir. His durum değişiklikleri, uyku bozukluğu, gerilim risk faktörleridir. Hastalar yorgunluk, soğuk hava, çok idman, hareketsiz kalma, his durumu yahut fizikî tansiyon, viral enfeksiyonla şikâyetlerinin arttığını ve sıcak, gevşeme, masaj, kasların hafif gerilmesi ve aerobik antrenmanlarla şikâyetlerinin azaldığını söz ederler. Genel olarak boyun ve sırt bölgesinde görülen tetik nokta ve fibröz bantlar muayene ile tespit edilebilir.
Tedavi formüllerinden tetik nokta enjeksiyonları, ağrı mezoterapisi, kuru iğneleme, sıcak uygulama, elektriksel hudut uyarımları, idman ile değerli ölçüde şikâyetlerde azalma sağlanır. Vitamin eksiklikleri, uyku bozukluğu, depresyon üzere eşlik eden durumlara yönelik tedavi planlanır. Bu mevzuda en kıymetli ikazım; kas-iskelet sistemi ağrılarının daha sık nedeni tedavisinde süratli cevap aldığımız Miyofasiyal Ağrı Sendromu olup, fibromiyalji Sendromu aklımıza birinci gelen hastalık olmamalıdır.”