Psikolog İrem Naz Kırım, daha çok çocuklarda görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu hakkında ihtarlarda bulundu.
ERKEKLERDE DAHA FAZLA GÖRÜLÜYOR
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) erkeklerde kızlara oranla 3 kat daha fazla görüldüğünü lisana getiren Psikolog İrem Naz Kırım, “Çocuklukta görülme sıklığı yüzde 8, ergenlikte yüzde 6 ve erişkinlikte yüzde 4’tür. Erkeklerde kızlara oranla 3 kat daha fazla görülür. Erkeklerde daha çok hiperaktivite ve dürtüsellik tipi görülürken, kızlarda dikkat eksikliği görülme sıklığı daha fazladır.
– Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğunun neden olduğu tam olarak bilinmese de, hamilelik ve doğumda yaşanan zorluklar, yetersiz beslenme ve çok şeker alınımı, genetik ve çevresel faktörler, bilhassa dopaminin salınımında yaşanan sıkıntılar ve prefrontal korteksteki zayıflamanın DEHB’in oluşmasında tesirli olduğu düşünülmektedir” diye konuştu.
BU BELİRTİLERE DİKKAT
DEHB’in 3 farklı çeşidi bulunduğunun altını çizen Psikolog İrem Naz Kırım dikkat eksikliğinin baskın olduğu tip, hiperaktivite ve dürtüselliğin baskın olduğu tip ve her iki tıbbın de birleşiminden oluşan birleşik tip olduğunu söyledi. Psikolog Kırım DEHB’nin 3 başka tipi hakkında şu bilgileri paylaştı:
“Dikkat Eksikliği Baskın Tipinde: Muhakkak bir işe ya da oyuna dikkatini vermekte zorlanma, dikkati kolaylıkla dağılması, dikkatsizce yanılgılar yapma, başladığı işi bitirememe, kendisiyle konuşulurken dinlemiyormuş üzere görünme, misyon ve aktiflikleri düzenlemekte zorlanma, ağır zihinsel uğraş gerektiren işleri yapmaktan kaçınma (ev ödevi, okul aktiviteleri gibi), etkinlikler için gereken eşyaları kaybetme, günlük etkinliklerde unutkanlık üzere durumunda dikkat eksikliği olabileceği düşünülür.
Dürtüsellik ve Çok Hareketlilik Baskın Tipinde: Çok hareketlilik, bireyin, yaşına ve gelişim seviyesine uygun olmayacak formda hareketli olmasıdır. Eli ayağının kıpır kıpır olması, oturduğu yerde duramaması, gereksiz yere sağa sola koşturup eşyalara tırmanması, sakince oynamakta zorlanması, çok konuşması üzere belirtilerle kendini gösterir.
– Dürtüsellik ise kişinin kendini denetim etmede sorun yaşamasıdır. Bireyin sabırsız olması, sorulan soruyu tam dinleyemeden cevap vermesi, isteklerini erteleyememesi, aklına geleni o anda söylemesi, sık sık kelam kesmesi, müsaadesiz hareket etmesi, düşündüğünü çabucak yapmak istemesi, sırasını beklemekte zahmet çekmesi üzere belirtilerle kendini gösterir. Bir çocuğun dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu yaşaması için bu belirtilerin birçoğunu en az 6 aydır, birden fazla ortamda görülüyor olması ve bozulmaya neden olan birtakım belirtiler 7 yaşından evvel de görülmeye başlamalıdır. Ayrıyeten bu belirtiler öbür bir hastalıkla ilişkilendirilmemelidir.”
“YARAMAZLIK VE ŞIMARIKLIK ZANNEDİLMEMELİ”
DEHB’ye çoğunlukla öbür hastalıkların da eşlik ettiğini vurgulayan Psikolog İrem Naz Kırım, “Özellikle Davranış Bozukluğu, Karşı Olma-Karşı Gelme Bozukluğu, Özgül Öğrenme Zahmeti, Çocukluk Depresyonu ve Çocukluk Anksiyetesi görülebilir. Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklar, yetişkinler tarafından “şımarıklık, ilgi çekmek için yapılıyor, yaramazlık, tembellik, saygısızlık, umursamazlık” olarak eleştirilse de çocuklar bunları isteyerek yapmazlar. Aileler bu türlü belirtiler gösterdiklerinde çocuğu yargılamak yerine birinci adım olarak bir uzmana başvurmalıdır” biçiminde konuştu.
UZMAN GÖRÜŞÜ ÖNEMLİ
DEHB’nin tedavi formüllerine de değinen Psikolog İrem Naz Kırım, “Psikolog DEHB’den şüphelenen çocuklarla ilgilenen şahıslarla görüşerek hem aile hem çocuk hakkında bilgi alır. Şayet öğretmeni varsa sınıf müşahedesi için bağlantıya geçebilir. Zeka testi, dikkat testleri üzere testlerden geçtikten sonra ön teşhis ile aileyi Çocuk Psikiyatriye yönlendirir.
-Tanı alırsa, çocuğun Ulusal Eğitim Bakanlığı tarafından düzenlenmiş okuldaki haklarından yararlanması için rapor hazırlanır ve böylelikle süreci başlar. Psikolog bu süreçte hem çocukla hem aile ve öğretmen işbirliğiyle psikososyal dayanak vermeye ve maharet geliştirmesine yardımcı olmaya başlar. Aileyi süreç hakkında bilgilendirir, öğretmenle işbirliği yaparak çocuk güçlendirilir. Çocuk psikiyatrisi ise gerekli görürse medikal tedavisine başlar ve takibini yapar. Birtakım aileler ilaç kullanımını uygun bulmayabilir lakin bilmelilerdir ki medikal tedavinin verilmemesi, verilmesinden daha fazla ziyan vermektedir” diyerek kelamlarını noktaladı.