Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Hikmet Tekin Nacaroğlu, son yıllarda görülme sıklığı artan ve alerjik pandemik hastalığı olarak kabul edilen besin alerjilerinin tedavisinde gelişen yeni teknikleri açıkladı.
Doç. Dr. Nacaroğlu, çağdaş ömürle birlikte artan hazır besin tüketiminin alerjilere yer hazırladığını belirterek, “Besin alerjisi, muhakkak bir besinle temas ettikten sonra ortaya çıkan ve her seferinde tekrar eden, özgün bir bağışıklık karşılığına bağlı olarak ortaya çıkan sıhhat sorunu biçiminde tanımlanabilir. Bilhassa son yıllarda görülme sıklığı giderek artan besin alerjisi, 21’inci yüzyılın alerjik pandemik hastalığı olarak kabul edilmektedir. Günümüzde çağdaş ömrün getirdiği hazır besinler, katkı unsurları, işlenmiş besinler ile çevresel ve genetik faktörler üzere birçok nedene bağlı olarak besin alerjisi oranının arttığı çalışmalarda gösterilmiştir” diye konuştu.
“ÖLÜMCÜL TEPKİLERİ TETİKLEYEBİLİR”
Çocuklarda en sık görülen inek sütü alerjisinin ölümcül tepkilere sebep olabildiğine dikkati çeken Doç. Dr. Nacaroğlu, “Bu nedenle tedavide ana prensip inek sütü içeren tüm besinlerden kaçınmaktır. Fakat son yıllarda inek sütü alerjisi nedeniyle izlenmekte olan ve kanda bakılan süt alerjisi kıymetleri (sütspesifik IgE kıymeti ve kazein spesifik IgE değerleri) düşük olan birtakım hastaların fırınlanmış süt eserlerini tepki yaşamadan yiyebildiği gözlenmiştir.
Süt, fırınlanmış eserler içinde, 180-200 derece ısıda 30 dakika un, şeker üzere ek besinlerle pişirildiğinde, hem ısı hem de karışımın matriks tesiriyle kimi süt proteinleri küçük modüllere ayrılışarak alerjik özelliği azaldığı gösterilmiştir.
Ancak kanda bakılan alerji kıymetleri (kazein spesifik IgE değeri) düşük olsa bile hastalara fırınlanmış süt eserlerinin denenmesi çocuk alerji tabibi nezaretinde (yükleme testleriyle) yapılması önerilebilir. Fırınlanmış süt içeren eserleri tüketebilen hastaların, fırınlanmış süt eserleriyle bile tepki gösteren hastalara nazaran daha erken yaşta süt alerjisinin düzeldiği yani tolerans geliştiği çalışmalarda gösterilmiştir” biçiminde konuştu.
“HEKİM NEZARETİNDE YAPILMALI”
Doç. Dr. Nacaroğlu, fırınlanmış süt eserleri ile deneme yapılabilecek hasta kümesini şu biçimde açıkladı: “Çocuk alerji tabibi tarafından hastanın öyküsünde; kazara süt eserleri ile müsabaka hikayesi ile gözlenen şikayetlerin ciddiyetine, yapılan cilt testindeki süt ile ortaya çıkan test sonucuna, tekrar kanda bakılan süt alerji seviyesine (süt spesifik IgE, kazein spesifik IgE) ve beraberinde hastanın varsa eşlik eden öbür alerjik hastalıkları da göz önüne alınarak yapılan kıymetlendirme ile hastanın fırınlanmış eserleri deneme riski tahlil edilir.
Eğer bu tahlil sonucunda fırınlanmış eserleri deneme ile oluşabilecek tepki riski düşükse, tabip nezaretinde fırınlanmış bir eserle, fermente bir süt eseriyle yahut direkt süt ile besin yükleme testi yapılabilir. Fakat tepki gelişme riski hastanın yüksekse, yükleme testi yapmaktan kaçınılır ve hastaya da tüm süt proteini içeren eserlerden kaçınması önerilerek hastanın diyeti düzenlenir.
Ayrıca anafilaksi riski olan hastalara adrenalin içeren otomatik enjektör reçete edilir ve bu kullanıma hazır enjektörlerin nasıl kullanılacağı anlatılmalıdır. Büyüme gelişmesinin izlenmesi, makul aralıklarla alerji seviyelerinin denetim edilmesi gerekmektedir. Alerji seviyelerine ve hastanın takip durumuna nazaran besin denemesi tekrarlanabilir. Sonuç olarak; besin alerjisi takip, tedavi ve idaresi kompleks ve çok değişkenli bir süreçtir. Bu sürecin idaresi deneyimli ve donanımlı çocuk alerji kliniklerinde alanında tecrübeli çocuk alerji tabipleri tarafından yapılmalıdır.”