NASA, 28 Ocak 1986’ta fırlatılan lakin fırlatmadan sonra patlayan Challenger’ın bir kesiminin Florida kıyılarında Atlantik Okyanusu’nda bulunduğunu söyledi. Uzay mekiğinin enkazının History Channel belgesel dalış grubu tarafından bulunduğu belirtildi.
NASA’nın tarihinde herkesi derinden üzen bir felaket olan Challenger patlamasıyla ilgili yeni bir keşif gerçekleşti. History Channel takımı, tesadüfen uzay mekiğinin kalıntılarına ulaştı. History Channel, keşfi Twitter’dan duyururken NASA da bulunan kesimin Challenger’ın burun konisindeki ısı kalkanının bir modülü olduğunu doğruladı.
Dalış grubu aslında, History Channel’ın 22 Kasım’da yayınlanacak yeni belgeseli “The Bermuda Triangle: Into Cursed Waters” için bir kısım çekiyordu ve II. Dünya Savaşı devrinden kalma bir uçağın kalıntılarını arıyordu.
Ekip, kalıntıyı bulduktan sonra bir uzmana danışıp Mayıs 2022’de ikinci bir dalışı tamamladıktan sonra, tüm ispatları emekli Amerikalı astronot Bruce Melnick’e sundu. Ağustos 2022’de de NASA yöneticisi Michael Ciannilli, bunun Challenger’ın değerli bir kalıntısı olduğunu doğruladı.
Ciannilli, imajların kendisini derinden etkilendiğini belirtti ve su altı görüntüsünün hayli açık ve ikna edici ispatlar sağladığını söyledi.
Kazadan bu yana kabaca 118 ton Challenger enkazı bulundu; bu da uzay mekiğinin yaklaşık yüzde 47’sine denk geliyor.
NASA Yöneticisi Bill Nelson yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Yedi cüretkar ve cesaretli kaşifin Challenger’da hayatını kaybetmesinin üzerinden yaklaşık 37 yıl geçmiş olsa da bu trajedi sonsuza dek ülkemizin ortak hafızasında yer alacak. 28 Ocak 1986, ben de dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki milyonlarca insan için hala dün üzere akıllarda. Bu keşif bize bir defa daha kaybettiğimiz yedi öncünün mirasını ayağa kaldırma ve bu trajedinin bizi nasıl değiştirdiği üzerine düşünme fırsatı veriyor.”
CHALLENGER FELAKETİ NASIL GERÇEKLEŞTİ?
Uzay Mekiği Challenger felaketi, aslında fırlatmadan evvelki gece başladı; zira donma noktasının altındaki sıcaklıklar roketlerin güçlendirici kısımlarını bir ortada tutan ve roket yakıtı içeren kısmın bütünlüğünü etkiledi. Mühendisler, bir gecede meydana gelen dondan sonra soğuk hava nedeniyle NASA’yı fırlatmaya karşı uyarmaya çalıştılar, lakin reddedildiler.
Kalkıştan sonra, güçlendirici kısımlardan duman çıkmaya başladı, bu da süratle büyüyen ve roketin havada patlamasına neden olan küçük bir aleve neden oldu.
Gemideki mürettebatın birinci patlamadan kurtulduğuna, fakat mekiğin okyanusa düşme suratının saatte 200 milden fazlayken ölümcül olduğuna inanılıyor.
DEFALARCA ERTELENMİŞTİ
Challenger mekiğinde yedi şahıstan biri olmak için 11.000 adayı eleyerek seçilen Christa McAuliffe, mürettebatın birinci üyesi olmuştu. Amerikalı öğrencilere uzaydan eğitim vermeyi planladığı ve ABD medyasıyla yakın bir münasebete sahip olduğu için programa çok fazla tanıtım kazandırdı.
Uçuştan evvelki aylarda, McAuliffe sıkı bir eğitimden geçti. Uçuş ise 26 Ocak 1986’da yağmur nedeniyle rafa kaldırılan bir teşebbüs de dahil olmak üzere birkaç kez ertelendi. Sonraki gün de NASA teknisyenleri bir kapak arızasını düzeltmek için uçuşu erteledi. Lakin son olarak ölümcül uçuş, soğuk havayla ilgili kaygılara karşın sonraki gün gerçekleşti.
McAuliffe, kocası turistlerin bölgeye geleceğinden korktuğu için Concord’da işaretsiz bir mezara gömüldü.
NASA BASKI ALTINDAYDI
Challenger felaketinden kısa bir müddet sonra, Lider Ronald Regan, makus idarenin ve güvenlik tavsiyelerinin dikkate alınmamasının felakette rol oynadığı söylenen Challenger felaketi hakkında bir soruşturma buyruğu verdi.
Oysa NASA’nın mekiğin fırlatıldığı devirde kendisinin de tesirinin olduğu baskılarla çaba ettiğine inanılıyor. NASA’nın, o yıl birkaç lansman planlaması ve kelam verdiği tarihlere uyacağını göstermek istemesi ile Reagan’ın lansman hakkında övünmek istemesinin baskıların nedeni olduğu düşünülüyor.
Başarısızlık, NASA’nın mekik programında yaklaşık üç yıllık bir gecikmeyle sonuçlandı ve bir sonraki mekik olan Discovery, 29 Eylül 1988’de kalktı. NASA, mekik programını 2011’de büsbütün sona erdirdi, kalan gemileri emekliye ayırdı ve bunun yerine ABD astronotlarını Milletlerarası Uzay İstasyonu’na götürmek için Rus Soyuz kapsüllerinde milyonlarca dolarlık seyahatleri tercih etti.