İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa (İÜC) Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi Dermatoloji Ana Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, uyuz hastalığında “ivermektin” etken unsurlu oral tabletin Türkiye’de kullanılmaya başlandığını belirterek, “İvermektine karşı rastgele bir direnç gelişmediğinden ötürü aslında çok tesirli, elimizi güçlendirmiş durumda. Yani şu anda uyuza karşı elimizde güçlü bir silahımız var.” dedi.
Son yıllarda görülme sıklığı artan uyuz hastalığının tedavisinde yaşanan yeni gelişmelerle birlikte Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) listesinde yer alan “ivermektin” etken unsurlu oral tablet, Türkiye’de birinci sefer kullanıma sunuldu.
Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, basın mensuplarına, uyuz hastalığı ve yeni tedavi yoluyla ilgili yaptığı açıklamada, uyuzun parazitik bir hastalık olduğunu söyledi.
Uyuzun “sarcoptes” denilen parazitin bulaşmasıyla başladığına değinen Kutlubay, “Özellikle dişi parazitler deri altına yerleşerek deri altına bir tünel kazarlar ve yumurtalarını o tünellerin içerisine bırakırlar. Yaklaşık bir hafta içerisinde yumurtalardan larvalar çıkar. Larvalar deri yüzeyine yanlışsız göç ederler. Deri yüzeyinde erkek ve dişi formuna dönüşürler. Erkek ve dişiler çiftleşir. Erkekler ölür, dişiler ise bu seyahatlerine devam ederler. Uyuzun ortalama hayat hali bu formdadır.” diye konuştu.
UYUZ DÖKÜNTÜ HALİNDE GÖRÜLÜYOR
Prof. Dr. Kutlubay, uyuzun parazitin bulaşmasıyla ortaya çıktığını, el parmak ortalarında, el bileğinde, bedenin kıvrım bölgelerinde kimi vakit kaşıntılı ve kırmızımtırak döküntü üslubunda görüldüğünü, çoğunlukla el parmak ortaları ve el bileğinde su toplayan kabarcıklar ya da tünel denilen deri altında kabarık çizgiler halinde seyredebildiğini anlattı.
Uyuzun bulaşması için sık temasın kural olduğunu kaydeden Kutlubay, “Sadece tokalaşmayla yan yana durmayla 5-10 saniye durmayla kolay kolay bulaşmaz. Bir bireyden öteki bir şahsa bulaşması için en az 15 dakikalık bir sıkı temas kuraldır. Yani birebir yatakta yatmak, sarılmak, yan yana oturmak üzere bir temas gerekiyor veya eşyalardan bulaşabiliyor. Uyuzlu bir kişinin eşyasını yıkanmadan kullanırsanız yahut yatağında yatarsanız bu formda de bulaşma riski vardır.” tabirlerini kullandı.
Belirtilerin ortaya çıkması için 15 günlük bir mühlet geçmesi gerektiğini aktaran Kutlubay, ikinci ve daha fazla yakalananlarda ise belirtilerin 24 ya da 48 saatte gözlendiğini belirtti.
Prof. Dr. Kutlubay, son vakitlerde uyuz olaylarının daha sık görüldüğüne dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Özellikle son 5-6 ay içerisinde bize uyuz belirtileri ya da uyuz tanısı alıp da gelen çok sayıda hastamız var. Bilhassa bir aileden eksiksiz, anne, baba, çoluk çocuk herkes uyuz olarak bize gelebiliyor. Veya yakın arkadaş etrafında birbirlerine bulaştırarak da gelebiliyorlar. Bilhassa son birkaç yıldır piyasada mevcut olan ilaçlara karşı direnç mevcuttur. Mevcut olan dirençten ötürü aslında hastalar gerçek teşhis alıyorlar, gerçek ilaçları tahminen kullanıyorlar ancak ilaçlar yarar etmediğinden ötürü tam tedavi olamıyorlar ya da yarım tedavi oldukları vakit çok çarçabuk hem yakın etraflarına hem aile etrafına bulaştırıyorlar.”
“BU İLAÇ ASLINDA UYUZU İÇERİDEN BİTİREBİLİYOR”
Uyuz hastalığının tedavisi konusunda Türkiye piyasasına yeni bir ilacın girdiğini aktaran Kutlubay, şu bilgileri verdi:
“Biz bu ilaç girmeden evvel ya yurt dışından bu ilacı getirtiyorduk veyahut eczacılara bunun hapını, kapsülünü yaptırıyorduk. Bu ilaç sayesinde aslında ağızdan uyuzu tedavi edebiliyoruz. Bu ilacın belirli kuralları var. 15 kilonun altına veremiyoruz. Çocuklarda da kullandırabiliyoruz. Her 15 kiloya bir tablet şeklinde verdiğimiz bir ilaç var. Bu ilaç aslında uyuzu içeriden bitirebiliyor.”
Bu ilacın ana unsuru ivermektinin çok tesirli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Kutlubay, bunun değişik hastalıklarda kullanılabildiğine değindi.
Prof. Dr. Kutlubay, “Birincisi siz ivermektini hap olarak kullanarak içeriden uyuzu yok edebiliyorsunuz. İkincisi direnç şimdi yok. Şimdi direnç gelişmediği için aslında çok tesirli bir ilaç. Gereksinim olursa bir hafta, 10 gün sonra tekrar tıpkı dozu tekrarlatabiliyorsunuz. Hatta isterseniz ivermektinin solüsyonunu da eczacıya hazırlatabilirsiniz. Onu da beraberinde kullandırabilirsiniz.” diye konuştu.
Mevcut ilaçlara karşı direnç olduğunu söz eden Kutlubay, şunları söyledi:
“O yüzden tesirleri çok zayıftı ya da işe yaramıyorlardı ancak ivermektine karşı rastgele bir direnç gelişmediğinden ötürü aslında çok tesirli, elimizi güçlendirmiş durumda. Yani şu anda uyuza karşı elimizde güçlü bir silahımız var. Bir aydan daha fazla bir müddettir piyasada, eczanelerde mevcut. Reçete ettiğiniz surece rahatlıkla eczacılardan temin edebiliyorsunuz.”
“GECE KAŞINTISI ASLINDA UYUZDA ESASTIR”
Prof. Dr. Kutlubay, uyuz hastalığının en değerli özelliğinin gece kaşıntısı olduğunu, hastayı gece uyutmadığını ya da uykudan uyandırdığını anlattı.
Hastanın bütün gece kaşınabileceğini lisana getiren Kutlubay, şunları aktardı:
“Çünkü, o dişi parazitler geceleri genelde tünel kazma işi yaparlar. O yüzden gece kaşıntısı aslında uyuzda temeldir. Bir bireyde gece kaşıntısı varsa artı parmak ortalarında, el bileğinde, bedenin kıvrım yerlerinde ya da erkeklerin genital bölgesinde birtakım döküntüler, kızarıklıklar ya da kaşıntı izleri varsa mutlaklıkta bu hasta yüzde 100 uyuzdur.”