Ses verdiği şiirlerle de tanınan usta sanatçı Tuncel Kurtiz’in hayatını kaybedişinin bugün 9. yılı. Sevenleri tarafından unutulmayan usta sanatçı, toplumsal medyada da gündem oldu. Twitter Türkiye’de birinci sırada yer alan #TuncelKurtiz etiketine binlerce kullanıcı Kurtiz’in sevdiği kelamlarını ve hayat verdiği karakterlerin repliklerini yazıyor.
Tuncel Kurtiz kimdir?
Kurtiz, Selanik doğumlu Türk bürokratı Hamdi Vala Kurtiz ve Boşnak Müfide Kurtiz‘in oğlu olarak 1 Şubat 1936’da İzmit’in Bahçecik nahiyesinde dünyaya geldi. Babasının vazifesi gereği ilköğrenimini 8 farklı kentte sürdüren Kurtiz, ortaokulu Edremit’te tamamladı.
Haldun Dormen Tiyatrosu’nda oyunculuğa başladı
İstanbul Haydarpaşa Lisesi’nden mezun olan ve okul yıllarında İETT’de yarı vakitli ışık kontrolörü olarak çalışan usta oyuncu, hukuk, İngiliz filolojisi, ideoloji, psikoloji ve sanat tarihi kısımlarında eğitim gördü lakin hiçbirini tamamlayamadan üniversiteden ayrıldı.
Haldun Dormen Tiyatrosu’nda 1958’de başladığı oyunculuğu Orhan Günşiray‘ın yönettiği 1964 üretimi “Şeytanın Uşakları” sinemasıyla sinemada devam ettiren usta isim, yüzden fazla sinema sinemasında oynadı. Kurtiz, 1979 üretimi “Gül Hasan” sinemasının senaryo ve direktörlüğünü üstlendi, 1980 üretimi “Bereketli Topraklar Üzerinde”nin senaryosunu kaleme aldı.
12 Eylül 1980 askeri darbesinin akabinde yurt dışına yerleşen sanatçı, İsveç, ABD ve Almanya’da tiyatro ve sinema projelerinde yer aldı.
Ramiz Dayı ile genç jenerasyonları kendine hayran bıraktı
Ünlü oyuncu, 1990’lı yıllarda Türkiye’ye dönerek 2003’te “Alacakaranlık”, 2006’da “Hacı”, 2007’de “Asi” isimli dizide rol aldı.
Bir televizyon kanalı için 2010 yılında Balıkesir Edremit ilçesi Çamlıbel köyündeki butik otelde ünlü dostlarını ağırlayarak “Tuncel Kurtiz ve Dostları” isimli bir program yapan Kurtiz, birebir yıl “Hayat” belgeselini de seslendirdi.
“Ezel” dizisinde canlandırdığı “Ramiz Dayı” ve “Muhteşem Yüzyıl” dizisinde “Ebussuud Efendi” karakterleriyle son sanat yıllarında hayran kitlesini artıran Kurtiz, çok sayıda mükafatın de sahibi oldu. Kurtiz, özgün üretimlerde ustalıkla oynadığı rollerin yanı özlü kelamları seslendirdiği sinema replikleriyle de isminden kelam ettirdi.
Tuncel Kurtiz, 1981 Antalya Altın Portakal Sinema Şenliği’nde “En Yeterli Senaryo”, 1986 Berlin Sinema Şenliği’nde “Gümüş Ayı”, 1994 Altın Portakal Şenliği’nde “En Âlâ Yardımcı Erkek Oyuncu”, 2002 Sadri Alışık Ödülleri’nde “En Uygun Yardımcı Erkek Oyuncu”, 2008 İtalya Taormina Sinema Şenliği’nde “Sanat”, Yeşilçam Ödülleri’nde “En Yeterli Yardımcı Erkek Oyuncu”, 15. Altın Koza Sinema Şenliği’nde “Usta Oyuncu” ve 2011’de 48. Altın Portakal Sinema Şenliği’nde “Yaşam Uzunluğu Başarı” mükafatına layık görüldü.
Menend Kurtiz ile evli olan, Aslı isminde bir kızı ve Mirza isminde bir oğlu bulunan sanatçı, İstanbul Etiler’deki konutunda 27 Eylül 2013’te düşerek başını çarpması sonucu 77 yaşında hayatını kaybetti.
‘Bizim devrimci sinemamız bu olacak’
Usta oyuncu, kendisiyle yapılan bir söyleşide hayal ettiği Türk sinemasını şu kelamlarıyla anlatmıştı:
“Bizim devrimci sinemamız bu olacak. Bu topraklardan çıkacak. Bu toprağın tarihinden çıkacak, sosyolojisinden, ideolojisinden çıkacak. Diğer dermanımız yok. Karacaoğlan’ı da olacak içinde, Ağrı Dağı’nın çiçekleri de olacak. Bu ortada Nazım Hikmet de, İlhan Berk de olacak, şairlerimiz de olacak içinde, Fuzuli de olacak. Zira bir büyük yelpazenin içinden geliyoruz. Çok büyük kültürel temellerimiz var, ta Anadolu’nun temelinde on bin yıllık bir kültür var. Bunun içinden gelen Türkmenler, Yörükler ve başkaları bu kültürle birleştiler. Bir tarafta Şah İsmail, bir tarafta Azerbaycan var, bir tarafta Göktürkler var, Dede Korkutlar var, bir taraftan Osmanlı’nın Fuzuli’si Nedim’i var, Itri’si var Levni’si var. Yani öylesine geniş bir coğrafyadan geliyoruz ki, bunları yakalayabilmek lazım.”
“Çok Tuhaf Soruşturma, Pir Bedrettin, Keşanlı Ali Destanı, Kaplan ve Daktilolar, Yolcu, Kalbin Sesi, Martı, Altın Yumruk, Ayı Masalı, Şahane Züğürtler, Zafer Madalyası” üzere oyunlarda rol alan oyuncunun rol aldığı sinemalardan kimileri ise şöyle:
“Son Kuşlar, Ben Öldükçe Yaşarım, Silahların Kanunu, Karanlıkta Vuruşanlar, Hudutların Kanunu, Yakışıksız Kral, Hükümdarlar Ölmez, Umut, Otobüs, Kanal, Sürü, Bereketli Topraklar Üzerinde, Ağrı’ya Dönüş, Bir Aşk Uğruna, Usta Beni Öldürsene, Tabutta Rövaşata, Işıklar Sönmesin, İstanbul Kanatlarımın Altında, Akrebin Seyahati, Hoşçakal Yarın, O da Beni Seviyor, Şellale, İnat Kıssaları, Ömrün Kıyısında, Lal, Güz Sancısı, Kayıp Armağan, Siyah Beyaz.”