Afganistan’da dört değerli yardım kuruluşu, Taliban’ın bayan çalışan yasağı üzerine faaliyetlerine son verdi. Londra merkezli Çocukları Kurtarın Vakfı (Save the Children) ile Christian Aid vakfı, Güney Afrika merkezli yoksullukla gayret derneği Action Aid, Norveç Mülteci Kurulu, İsviçre merkezli “CARE” ve New York’ta şurası “Uluslararası Kurtarma Komitesi (IRC)” operasyonlarını donduran tertipler oldu. Afganistan genelinde sıhhat, eğitim, çocuk muhafaza ve besin yardımı faaliyetleri yürüten kuruluşlar yaptıkları açıklamada, bayan çalışanları olmadan muhtaçlık sahibi bireylere, bilhassa de bayan ve çocuklara tesirli biçimde ulaşamayacaklarını söylediler.
‘TÜM KURALLARA UYDUK’
Bugüne kadar faaliyetlerini “tüm kültürel normlara uyarak yürüttüklerini” vurgulayan Norveç Mülteci Konseyi’nin Afganistan şefi Neil Turner, “Yardıma muhtaç bayanlara, bayan işçimiz olmadan ulaşamayız” dedi. Kümenin ülkede 468 bayan çalışanı bulunuyordu. Afganistan’da 3000’den fazla bayan çalışanı bulunan IRC de “Organizasyonumuzda bayanlar misyon almazsa, gereksinim sahiplerine yardımları ulaştıramayız” diyerek karara reaksiyon gösterdi.
MİLYONLAR YARDIMA MUHTAÇ
Yaklaşık 40 milyonluk ülkede 24 milyondan fazla insanın yardımlara muhtaç olduğu bedellendiriliyor. Afganistan’da şartlar, Taliban rejimi ele geçirince Washington’ın milyarlarca dolarlık Afgan varlığını dondurması ve yabancı bağışçıların bu ülkeye yönelik yardımları kesmesiyle daha da ağırlaşmıştı. Taliban’ın kararı, yardıma gereksinim duyanlar kadar STK çalışanlarının kendisini de olumsuz etkiliyor. Bu tertiplerde istihdam edilen binlerce bayanın aileleri, genelde bu tek gelirle geçimlerini sağlıyor.
TALİBAN BİREBİR TALİBAN
Çalışma yasağı, bayanların yüksek tahsile katılmalarının engellenmesini izliyor. Halihazırda bayanların, yanlarında erkek akrabaları olmadan seyahat etmelerine müsaade verilmiyor. Sokakta örtünmeleri zarurî tutulan bayanların ayrıyeten parklar ve spor salonları üzere tesislere girmeleri de yasak. Üniversite ve ortaöğretimin yanı sıra birtakım yerlerde ilkokula da devam edemedikleri belirtiliyor. Bu uygulamalarla Taliban, Ağustos 2021’de Kabil’i ele geçirmesinin akabinde inşa etmeye çalıştığı “ılımlı” imajdan büsbütün uzaklaştı. Ülkedeki uygulamalar, 1990’ların sonlarındaki birinci Taliban rejimini hatırlatıyor.
İSLAM İŞBİRLİĞİ TEŞKİLATI’NDAN REAKSİYON
Taliban yasağına reaksiyon gösteren İslam İşbirliği Teşkilatı “Karar Afgan halkının çıkarlarına aykırı” dedi ve geri çevrilmesini istedi. Ülkedeki insani yardımları en fazla finanse eden ABD ve Birleşmiş Milletler’den de sert tenkit geldi. ABD idaresi, “Karar ülkede açlığa sebep olacak” derken, BM “Yıkıcı tesiri olacak kararın geri alınmasına uğraşacaklarını” bildirdi. BM yetkilileri dün, bayanların STK’lara geri dönüşü için Taliban ile temaslarda bulundu.