Derleyen: Can Şişman / Milliyet.com.tr – Şimdi 15 yaşındaydı ve tam üç yıldır tıpkı meseleyle savaşıyordu. Büyüme sancıları ve okuldaki dersleri haricinde daha büyük bir sorunu vardı. Genç kız 2009 yılından beri tam üç yıl boyunca bir siber zorbanın elinden kurtulmak için çabalıyordu. İnternette tanıştığı bu kişi yüzünden hayatının en memnun geçmesi gereken yılları büyük bir ızdıraba dönüşmüştü. Aldığı tehditler ve karşılaştığı şantajın boyutu her geçen gün daha da artıyordu. Tek başına verdiği uğraşta giderek daha da yorgun düşmüştü. Artık daha fazla yaşamak istemiyordu. Sonunda kararını verdi. Dokuz dakikalık bir görüntüde tam üç yıl boyunca internet ortamında nasıl tuzağa düşürüldüğünü tek tek anlattı. Görüntüde o konuşmadı, elindeki notlarla tabir etti kendini. Tam dokuz dakika boyunca yaşadığı tüm zorlukları, hissettiği tüm acıları kağıt modüllerine yazmış ve sesini Youtube aracılığıyla tüm dünyaya duyurmak ve bir yardım talebinde bulunmak istedi. Lakin hiçbir el ona uzanmadı. Ölümünden kısa bir mühlet sonra 14 milyon defa izlenecek o görüntüden sonra hayatına son verdi. Üç yıldır verdiği savaş sonucunda hayata şimdi 15 yaşında veda etmeyi seçti.
HER ŞEY KAMERAYLA BAŞLADI
Kanada’nın batısındaki Britanya Kolumbiyası eyaletinde yaşayan 12 yaşındaki Amanda Todd, okulunda başarılı ve toplumsal bir öğrenciydi. Ergenliğe yeni adım atmanın heyecanıyla hem dışarda sık sık arkadaşlarıyla buluşup toplumsallaşıyor hem de yeni yeni keşfettiği internette kendini keşfetmeye çalışıyordu. Ergenlik periyodunun şimdi başındaydı ve bedeninde keşfettiği değişimler onu şaşırtıyordu. Sosyalleştiği arkadaşlarıyla bu bahisleri konuşsa da bu sohbetler ona pek de kâfi gelmiyordu. Yeni yeni keşfettiği internet ise ona daha inançlı geliyordu. Hem konutunda inançtaydı hem de milyonlarca beşerlerle sohbet edebilirdi.
İnternet üzerinden yeni beşerlerle tanışıp daha evvel hiç yapmadığı sohbetleri yapma fikri onu giderek daha da fazla heyecanlandırıyordu. İnternette daha fazla bireyle tanışma fikrini gerçeğe dönüştürmek için bir web kamerası satın aldı. Bu kamerayla birlikte sırf yaşadığı ülke Kanada’da değil dünyada kendisi üzere İngilizce bilen herkesle sohbet edebilecekti. Lakin bu web kamerasının kendi sonunu hazırladığının şimdi farkında değildi.
FOTOĞRAFINI YOLLAMAYA KARAR VERDİ
2009 yılında şimdi 12 yaşındayken satın aldığı web kamerası hayatındaki ölümcül kusura sebep olacaktı. Hiç tanımadığı beşerlerle sohbet etmeye başlayan Todd ne kadar dikkatli olması gerektiğinin farkında değildi. Her sohbet sonrasında öz inancı artıyor, giderek daha da mert ve korkusuz davranmasına sebep oluyordu. 2009’un son günlerinde her zamanki üzere okuldan döner dönmez bilgisayarını açtı. Daha evvel karşılaşmadığı bir şahsa ileti attı. Aldığı karşılık onu şaşırtmıştı. Karşısındaki kişi güya onu tanıyor üzereydi. Bu kişi onun 12 yaşında bir genç kız olarak tam olarak ne hissettiğini o denli anlatıyordu ki Todd büyük bir şaşkınlığa uğramıştı. Sohbet ilerledikçe ona inancı giderek daha da arttı. Ortalarında artık romantik bir bağlantı vardı. Karşısındaki kişiyi tanımasa da onun kendisine kıymet verdiğini düşünüyordu. Bu kişi etrafında değildi ancak onun başındaki her soruya tatmin edici bir karşılık veriyordu.
Fakat ortada önemli bir sorun vardı. Manipüle edildiğinin farkında değildi Amanda Todd. Karşısındaki kişinin asıl niyetinin ne olduğunu çözememişti. O sadece âlâ anlaşıldığını düşünüyordu. Ailesi ve arkadaşlarından daha fazla kendisini anladığını düşündüğü bu bireyle günlerce yazıştıktan sonra beklemediği bir istekle karşılaştı genç kız. Karşısındaki kişi ondan soyunup göğüslerini kendisine göstermesini istemişti. Daha evvel bu türlü bir şey denememişti lakin o da bunu yapmak istiyordu. Fark edilmek, kıymet görmek istiyordu. Genç kız biraz düşündükten sonra yeni satın aldığı web kamerası aracılığıyla göğüslerinin ve yüzünün gözüktüğü fotoğrafı yolladı günlerce yazıştığı şahsa. Amanda Todd’un bu aksiyonu ona hiç düşünmediği sonuçlar doğuracaktı.
VİDEO 14 MİLYON KERE İZLENDİ
12 yaşındaki genç kız, yolladığı fotoğrafın başına nasıl bir bela açacağını iddia edememişti. Bu fotoğraf bir anda elden ele birçok sitede yayınlandı. Bir siber zorbalıkla karşı karşıyaydı artık. Karşılaştığı her sitede kendi özel fotoğrafını gören Todd odasında ağlama krizlerine giriyor, yaşadığı bu değerli sorunu tek başına çözmenin yollarını arıyordu. Fakat işler giderek çığrından çıkıyordu. Çevresinde yaşayan ve bu müstehcen fotoğrafa denk gelen şahıslar Amanda’yı tanımış ve ona korkutucu iletiler atmaya başlamıştı. Gün geçtikçe her şey daha da berbata gidiyordu. En büyük korkusu bu fotoğrafı en yakınlarının görmesiydi. Her gün bu endişeyle uyanıp hiçbir şey olmamış üzere okula gidiyor lakin kimseyle mümkün mertebe bağlantıya geçmiyordu.
Ancak korktuğu başına da geldi Todd’un. Karşısındaki kişi bu müstehcen fotoğrafı ailesine ve arkadaşlarına da yolladı. Bu süreçte tam iki sefer hayatına son vermeyi denedi Todd. İki aksiyonu de başarısızlıkla sonuçlandı. Takvimler 10 Ekim 2012’yi gösterdiğinde ise tek başına verdiği bu çabayı artık sonlandırmaya karar verdi. Sesini Youtube’dan duyurmak için web kamerasını açtı ve dokuz dakikalık bir görüntü çekti. Görüntüde hiç konuşmadı. Yalnızca elinde tuttuğu İngilizce yazılmış notları ekrana tuttu. Üç yıl boyunca neler yaşadığını, nasıl tehditlerle karşılaştığını, yakın arkadaşları tarafından nasıl dışlandığını tek tek anlattı Todd. Videoyu yayınladıktan kısa bir mühlet hayatına son verdi. Ailesi onun cansız vücudunu keşfettiğinde artık her şey için çok geçti. 15 yıllık bir ömür siber zorbalık yüzünden bu hayattan kopmuştu. Youtube’a yüklediği görüntü ise kısa vakit içinde 14 milyon sefer izlenmişti.
204 BİN FOTOĞRAF, 4 BİN GÖRÜNTÜ, 250 KURBAN…
Amanda Todd tek kurban değildi. Kanadalı genç kızın vefata gitmesine sebep olan kişi Hollanda’da yaşayan bir adamdı. Üstelik bir Türk’tü. Ailesi Türkiye’den Hollanda’ya göç eden Aydın Çoban doğma büyüme Hollandalıydı. Hayatına son veren Amanda Todd dışında çoğunluğu kız olan tam 200’den fazla çocuğa şantaj yapmıştı. Babasını 17 yaşında kaybeden Çoban, o mühlete kadar okulunda başarılı bir öğrenciydi. Babasının vefatından sonra bir hurdacıda çalışmaya başlayan Çoban, sonrasında yazılım öğrenmeye karar verip vaktinin neredeyse tamamını internette ve bilgisayar başında geçirmeye başladı. Çevresindekiler tarafından her vakit gizemli biri olarak görülen Çoban, birinci olarak sekiz yaşındaki çocukları maksat almaya başladı. Çevrimiçi topluluklarda arkadaşlık kuran Çoban, tam 96 düzmece Facebook hesabı oluşturdu.
Amanda Todd’un 2012’nin Ekim ayındaki vefatıyla birlikte sis perdesini aralamaya çalışan polis, bilgi teknolojisi uzmanların yardımıyla Aydın Çoban’ın kuşkulu olduğunu tespit etti. Çoban’ı tuzağa düşürmek için Jane isminde bir kız üzere davranarak sohbet odasına katılan ve öncesinde onun konutuna gizlice girip bilgisayarındaki çevrimiçi aktiflikleri kaydeden polis, Hollandalı Türk’ün aradıkları kişi olduğunu kanıtladı. Çoban, Ocak 2014 yılında Hollanda’nın güneyindeki Tilburg’ta bir bungalovda tutuklandı. Yapılan incelemelerde polis 27 sabit disk buldu. Bu sabit disklerin içinde tam 204 bin fotoğraf, 4 bin görüntü, 250 kurbanın listesi, 5 bin 800 adet akraba ve arkadaşlardan oluşan bir öbür liste daha keşfedildi. Hollanda polisi, cinselliğini yeni keşfetmiş genç kız ve erkekleri amaç alan Aydın Çoban’ın hatalı olduğunu ispatlarla ortaya koymuştu. Polis ayrıyeten Çoban’ın çevrimiçi sohbetlerde kendini gizlemek için yapay zeka yardımıyla sesini bir çocuk üzere gösterecek bir yazılım kullandığını ve bu biçimde çocukları kandırdığını da tespit etti.
KANADA HEYETİ ONU HATALI BULUNDU
2017’de Amsterdam’daki mahkemede 10 yıl 243 gün mahpus cezasına çarptırılan Çoban kısa müddette ülkeyi ayağa kaldırdı. Çoban, 34 kız ve bir erkeğe yönelik çocuk pornografisi, dolandırıcılık ve şantaj hatalarından hatalı bulundu. Fakat Kanada, Amanda Todd davasının başka bir hadise olduğu için Çoban’ın ülkeye iade edilmesi talebinde bulundu. Hollanda’da 10 yıllık mahpus cezasına çarptırılan Aydın Çoban, yıllar süren iade sürecinden sonra 2020’de Kanada’ya teslim edildi. Ülkesi Hollanda’da cezaya çarptırılan Çoban, Kanada’da Kanada vatandaşı Amanda Todd’un vefatından sorumlu kişi olarak suçlandı. Geçtiğimiz günlerde gerçekleşen duruşmada Todd’un vefatından dolayı evvel hatasız olduğunu savunan Çoban, heyet tarafından hatalı bulundu. Hakkındaki beş suçlamadan da hatalı bulunan Çoban’ın oy birliğiyle hatalı bulunduğu açıklandı. Heyet tarafından hatalı bulunan Çoban’ın rastgele bir reaksiyon vermediği mahkeme notlarına eklendi.
Ceza duruşması tarihinin önümüzdeki günlerde belirlenmesi bekleniyor. Kanada’da yayın yapan televizyon kanalı CBC’ye konuşan Todd’un annesi Carol Todd, okul değiştirdikten sonra bile kızlarına ve kendilerine bildiriler geldiğini fark ettiklerinde polise başvurduklarını söyleyerek, “Kanadalı ve Hollandalı makamlara bu dava için gösterdikleri uğraş için teşekkür ediyorum. Kızım şu anda burada değil lakin bizi bir yerlerde izliyor ve takip ediyor” diye konuştu.