Rusya’nın Ukrayna’yı işgali binlerce aileyi parçaladı. İki ülkenin iç içe geçmiş ve karmaşık geçmişi nedeniyle, birçok Ukraynalının hududun başka tarafında akrabaları var. İşgalin başlamasından kısa bir müddet sonra, birtakım Ukraynalıların Rus akrabalarının Vladimir Putin’in ordusunun ülke genelindeki kentlerde sivilleri bombaladığına inanmayı reddettiğine dair haberler ortaya çıktı.
Ancak bu büyük aile trajedisini, babası Rus kuvvetlerinin bir modülü olarak savaşan Ukraynalı bir askerin olan Artur’unki kadar çarpıcı biçimde özetleyen çok az kıssa var. Hatta Artur ve Oleg’in, ve tahminen de onlar üzere daha sayısız kişini, yaşadıkları bu dehşetli durumun basına birinci defa bu biçimde yansıması oldu.
SAVAŞIN PARÇALADIĞI BİR AİLE…
24 Şubat’ın erken saatlerinde, Rus roketleri ikinci dünya savaşından bu yana bir Avrupa devletine yönelik en büyük saldırıyı başlatarak Ukrayna’yı vurmaya başladığında, Artur, milyonlarca Ukraynalı üzere, ailesiyle bağlantı kurmak için telefonunu eline aldı.
Ancak birçok genç Ukraynalı ebeveynlerinin güvenliğinden tasa ederken, 27 yaşındaki Artur, doğu Ukrayna’daki Moskova yanlısı ayrılıkçı güçler için savaşan bir albay olan babası Oleg’e farklı bir ileti yolladı.
“Sizi pislikler” dedi Artur babasına, kızgındı.
“Silahını eline alma. Kiev çabucak düşecek” dedi Oleg oğluna…
SAVAŞIN BAŞINDAN BERİ MESAJLAŞIYORLAR
Artur, babasının tavsiyesine uymadı ve çabucak orduya istekli olarak kaydoldu ve Ukrayna’nın başşehrin başarılı savunmasında yer aldı ve nisan ayına gelindiğinde Kiev sahiden de düşmedi ve kuşatma Rus kuvvetlerinin bölgeden çekilmesiyle sona erdi.
Artur bununla yetinmedi, kısa müddet sonra sistemli Ukrayna ordusuna katıldı ve en son Ukrayna’nın kuzey ve doğusundaki karşı ataklarında yer aldı.
Guardian gazetesi tarafından incelenen ve gerçekliği kanıtlanan fotoğraflarda Artur, geçen ay Ukrayna tarafından kurtarılan stratejik açıdan kilit iki kent olan İzyum ve Lyman’a girerken görülüyor.
Artur bu denli vakit, Rus işgali altındaki Donetsk’teki babasıyla kısa iletiler aracılığıyla bağlantısını sürdürdü.
“Biz sözün tam manasıyla cephenin karşı taraflarındayız. Fakat yalnızca birimiz yanlışsız hedef için savaşıyoruz” dedi Artur, aylarca süren vahim savaşın akabinde toparlanan Ukrayna’nın en batısındaki Zakarpattia bölgesinden bir görüntü görüşmesinde.
UKRAYNA ORDUSUNUN ESKİ ASKERİ TARAF DEĞİŞTİRDİ
Artur, Kiev yakınlarındaki bir kent olan Boryspil’de askerlerle dolu bir ailede doğdu. Babası Oleg, Ukrayna’nın doğusundaki Donetsk bölgesinden ve 2011 yılına kadar Ukrayna ordusunda on yıl vazife yaptı.
Oleg, Artur’un annesinden o yıl boşandıktan sonra, oğluna nazaran iş aramak için Rusya’ya taşındı. Para için uğraş eden Oleg, Moskova’nın Kırım’ı ilhak etmesinden ve Putin’in doğu Ukrayna’daki ayrılıkçıları desteklemek için güçlerini göndermesinden iki yıl sonra, 2016’da Donetsk’teki Rus yanlısı ayrılıkçı güçlere katıldı.
Artur “Bana Donetsk milislerine katılacağını söylediğinde şok oldum” diye anlatıyor babasını “Birçok Ukraynalı üzere benim için de bu savaş 2014’te başladı ve bu onun düşmana katıldığı manasına geliyordu.”
Artur, ayrılıkçılara katılmadan evvel bile babasının çatışmada yavaş yavaş Rus yanlısı bir duruş benimsediğini gördüğünü söyledi.
“RUS PROPAGANDASI BABAMI ELE GEÇİRDİ”
“Rus propagandası onu ele geçiriyordu. Buna boyun eğmeyeceğini, bundan daha akıllı olacağını düşündüm. Fakat yanılmışım.”
Artur, mühendislik okuduktan sonra, Kiev’de sinema sanayisinde meslek yapmak için yıllardır kurduğu hayalinin peşine düştüğünde babasıyla hâlâ irtibat halindeydi.
Ancak Şubat 2022 işgali öncesinde Rusya ile Ukrayna ortasındaki tansiyon arttıkça baba ile oğul ortasındaki aralık de arttı.
Mart ayı başlarında, birden fazla Rus askeri Kiev’den geri püskürtüldükten sonra, Artur babasına kısa bir görüntü iletisi göndererek, başşehrin düşüşüyle ilgili daha evvel yaptığı ihtardan ötürü onunla alay etti.
“Etrafta dolaşıyorum ancak tek bir Rus göremiyorum. Görünüşe nazaran ortadan kaybolmuşlar. Lütfen anlatabilir misiniz, nerede olduklarını anlamıyorum?” dedi görüntüde babasına…
BABADAN OĞLUNA DAVET: SİLAH BIRAK!
Oleg, Rusya’nın mukadderatının yakında değişeceğini söyleyerek bir defa daha oğlunu silahlarını bırakmaya çağırdı. Artur “O noktada, Rus zaferi umutlarının azaldığını esasen gördüm. Ukrayna daha fazla taban kazandıkça daha umutsuz olmaya başladı.” diyor durumu aktarırken.
Ukrayna’nın Buça kasabasında Rusların sivilleri öldürdüğüne dair ispatlar ortaya çıktıktan sonra tekrar görüştüler.
Oleg, haberlerin ‘sahte’ olduğunu söyledi ve Rus televizyonunun, Buça’daki meyyit sivillerin imgelerinin sahnelendiği ve sivillerin Ukraynalılar tarafından öldürüldüğü, savlarını papağan üzere tekrarladı.
Artur “Buça’da olduğumu, her şeyi kendi gözlerimle gördüğümü söyledim” dedi ve ekledi “Ama umutsuz olduğunu anladım. Onu rastgele bir şeye ikna etmeye çalışmayı bıraktım. Bu boşa harcanan güçtü.”
İZYUM ZAFERİ SONRASI
İkilinin en son temas kurduğu anlardan biri, Artur’un ünitesi, Ukrayna’nın ülkenin kuzey doğusundaki yıldırım karşı saldırısının başlangıcında İzyum’un kurtarılmasına yardım ettiği vakitti.
Baba Oleg “Mümkünken sevinin” diye ileti attı oğluna.
“Korku sinemalarındaki makûs adamlar üzeresin. Kötülük dövüldüğünde, her vakit geri döneceğine kelam verir” diye yanıtladı oğul.
Guardian muhabiri, Artur’a savaş alanında babasıyla karşılaşırsa ne yapacağını sorduğunda derin bir sessizlik oldu.
“Onu vurabileceğimi ya da onun beni vurabileceğini sanmıyorum. Kim öz babasını öldürebilir ki?”
“SEN HÂLÂ BENİM OĞLUMSUN”
Artur’a attığı yakın tarihli bir iletide babası Oleg şöyle dedi
“Sen hâlâ benim oğlumsun. Senin için en güzelini istiyorum. Memnun ve sağlıklı olmanız için…”
Artur, babasını elbette vuramayacağını söylerken “Ama bence tüm bunlar için mahkemede bir cezayla yüzleşmeli” diyor.
“Zaferimize şahit olduğunu ve dünyasının yıkıldığını görmek isterim”
Artur, her şeye karşın öfke ve nefretin onu tüketmemesi için çok çalıştığını söylüyor.
“Babam ailemize ve ülkemize ihanet etti. Fakat ülkem için, benim için aşk demek olan yer için savaşıyorum. Kör nefret beni canlı canlı yerdi ve daha bu savaş bitmeden evvel yanardım”
“AİLEMİN SEÇİMİNDEN SORUMLU DEĞİLİM”
Artur, savaştan sonra sinema çekmek ve travma sonrası gerilim bozukluğu yaşayan askerlere yardım etmek istediğini de kelamlarına ekledi.
Artur’un kıssası birinci olarak Eylül ayı sonlarında, savaştan etkilenenler için bir Rus gazetecilik teşebbüsü ve takviye sohbeti olan Help Desk tarafından anlatıldı. Öyküsünü paylaşmaya karar verdiğini zira birçok Ukraynalının emsal aile meseleleriyle gayret ettiğini fark ettiğini söyledi.
“İnsanlara ailelerinin seçimlerinden sorumlu olmadıkları iletisini iletmek istedim. Babanızın bir hatalı olması sizi daha az vatansever yapmaz.”
*Haberin spot ve kapak fotoğrafı: Libkos (Kostya ve Vlada Liberov)