Uzmanlar, bugün kullanılacak bir nükleer silahın mümkün sonuçlarını, İkinci Dünya Savaşı sonunda Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombalarının bölge halkları üzerindeki tesirleri üzerinden öngörmeye çalışıyor.
Tahribatı belirleyen faktörler neler?
Bir nükleer silahın yol açacağı tahribat, büyük ölçüde nasıl ve nerede kullanıldığına bağlı.
ABD merkezli Telaşlı Bilim İnsanları Birliği’nin Global Güvenlik Programı’nda kıdemli bir bilim insanı olan Dylan Spaulding, bunun nedenlerini açıkladı.
Havada patlayan nükleer silahların, yerde, toprakta patlayan silahlardan farklı tesirler yarattığını söyleyen Spaulding, “Yerde patlaması durumunda işte endişelenmeniz gerekir, zira aslında bunun sonucunda dünya radyoaktif olarak aktive ediliyor” dedi.
Stratejik maksat sonuçları etkiliyor
Farklı stratejik amaçlar için farklı nükleer silahların kullanılabileceğini anlatan Dylan Spaulding, havada patlayan bir nükleer silahın tıpkı anda çok sayıda insanın vefatına yol açabileceğini, buna rağmen radyasyonun etraf ve civardaki nüfusa uzun vadeli tesirinin, daha az olacağını aktardı.
Oysa dünya yüzeyine yakın bir yerde patlayacak bir nükleer bomba, hem çok sayıda insanın vefatına hem de etraf, su ve besin kaynaklarının ziyan görmesine yol açabilir. Üstelik yol açılan tahribatın izleri yıllarca silinmeyebilir.
ABD’nin akınları sırasında ve bunu izleyen aylarda, Nagazaki’de yaklaşık 80 bin, Hiroşima’da ise yaklaşık 135 bin insan öldü.
Bununla birlikte bombalar, 1986’daki Çernobil kazasına kıyasla etrafa yaklaşık 40 kat daha az radyasyon yaydı. Fakat buna karşın çok daha fazla, yüz binlerce insanın vefatına neden oldular.
Bugün hem Nagazaki’de hem Hiroşima’da beşerler radyasyon korkusu olmadan, inançta yaşayabiliyorlar. Meğer Çernobil kazasının meydana geldiği bölge günümüzde de yaşanmaz durumda, bölgeye girme yasağı sürüyor.
1945 bombardımanlarının tesirlerinden birini de, etraf bölgelerdeki beşerler ortasında, bilhassa de çocuklarda, lösemi olaylarındaki olağandışı artış oluşturuyor. Daha hudutlu olmakla birlikte, başka kanser hadiselerinde da artış tespit edildi.
Yürütülen birtakım çalışmalar, radyasyonun uzun vadeli tesirlerini de mercek altına aldı. Bu çalışmaların sonuçlarına nazaran, patlamalar meydana geldiğinde şimdi anne karnında olan ve makul bir müddet sonra doğan çocuklarda, daha küçük baş yapısı, daha yavaş fizikî büyüme ve zihinsel mahzurlar tespit edildi. Meğer bombalar esnasında hamile olmayan lakin daha sonra hamile kalan bayanların dünyaya getirdikleri çocuklarda, bu durum tıpkı ölçüde gözlemlenmedi.
Günümüzde nükleer silahlar daha öldürücü
Taktik nükleer silahlar ile stratejik nükleer silahlar ortasında da ayrım yapılıyor.
Uzmanlar, yakındaki maksatlara karşı kullanılan taktik nükleer silahlarla muharebelerin, daha uzun ara gidebilen stratejik nükleer silahlarla ise savaşların kazanabileceğini söylüyorlar.
Hiroşima ve Nagazaki’de kullanılanlar, o devir, savaşların kazanıldığı, stratejik silahlar olarak tanımlanıyordu.
Ancak Spaulding, çağdaş nükleer cephaneliklerdeki silahların son yıllarda çok geliştiğine dikkat çekti. Bugün taktik nükleer silah olarak sınıflandırılan bombaların, 2. Dünya Savaşı sırasında Hiroşima ve Nagazaki’de kullanılanlardan çok daha güçlü olduğunu söyleyen bilim insanı, “Bugün taktik nükleer silah denilenler, Hiroşima ve Nagazaki’deki bombalardan yaklaşık 80 kat daha güçlü” dedi.
İşte bu nedenle, geçmişteki örneklerden yola çıkarak, günümüzde bir nükleer silahın yol açabileceği tahribatın boyutunu tam manasıyla öngörebilmek çok güç. Fakat geçmişteki örnekler bizler için yeterli birer gösterge.
Gıda arzındaki tahribat milyarların vefatına yol açabilir
Günümüzde, bir nükleer silahın kullanılmasının ne cins sonuçlar doğurabileceğine ait birçok çalışma yürütülüyor.
Nature adlı mecmuada Ağustos ayından yayımlanan bir araştırma, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu.
Araştırmacılar, Rusya ve ABD’nin stratejik nükleer silahlar kullanarak bir hafta sürecek bir nükleer savaşa girmeleri halinde bu savaşın, etrafa, nüfusa ve global besin arzına muhtemel tesirlerini mercek altına aldı.
Buna nazaran birinci etapta yaklaşık 360 milyon insan, nükleer silahlardan ötürü hayatını kaybedebilir.
Araştırmacılar ayrıyeten bir haftalık bir nükleer savaşın, yol açacağı yangınlar nedeniyle besin arzında da tahribata yol açacağını, bu nedenle beş milyardan fazla insanın iki yıl boyunca yiyeceksiz kalacağını öngörüyor. Bu, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 60’ına tekabül ediyor.
Uzmanlar, 2025 yılında Pakistan ve Hindistan ortasında bir hafta sürecek bir nükleer savaş üzere başka senaryoları da incelediler. Bu iki ülke, ABD ve Rusya’dan çok daha az nükleer silaha sahip. Ancak buna karşın uzmanlar 164 milyon insanın bu savaşta hayatını kaybedebileceğine, 2 milyar 500 milyondan fazla insanın da iki yıl boyunca yiyecek besin bulamayacağına işaret ediyor.
“Bir kere başlarsa, durdurma bahtı kalmaz”
ABD’deki Rutgers Üniversitesi’nden Profesör Alan Robock, bu araştırmayı kaleme alan bilim insanlarından.
Robock daha evvelki araştırmalarında, Hiroşima ve Nagazaki’deki bombaların havaya yaydığı dumanın yaklaşık 0,5 teragram olduğu kestirimini paylaşmıştı.
Son araştırmada ise Rusya ile ABD ortasındaki bir nükleer savaşın havaya 150 teragram duman yayılmasına yol açabileceği, Hindistan ile Pakistan ortasındaki bir savaş durumunda ise havaya yayılacak dumanın 16 ila 47 teragram ortasında olabileceği öngörüsünde bulundular.
DW’nin sorularını yanıtlayan Robock, makalenin stratejik silahların tesirine dayalı kestirimleri yansıttığını söylerken, “yani yalnızca çok uzaklardan gelenler” dedi.
“Herhangi bir nükleer silah kullanımı, NATO ile Rusya ortasında tam bir nükleer savaşa dönüşebilir, nükleer bir kışa yol açabilir” diyen Robock, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Askeri yetkililerle oynanan savaş oyunlarının neredeyse tamamı, nükleer silahlar kullanıldığında bunun tam bir nükleer savaşa dönüşmesiyle sonuçlanıyor. Bir defa başladığında, bir nükleer savaşın durdurulabilmesi için fazla bir talih yok. Panik, endişe, iletişimsizlik ve yanlış bilgilendirme, kumandanların ellerindeki silahları kullanmasına yol açacaktır.”