Dünyanın gözü kulağı Ukrayna savaşında. Lakin Ukrayna’dan binlerce kilometre ötede de bir savaş ihtimali bulunuyor
Çin ile Tayvan ortasındaki tansiyon bir türlü düşürülemiyor. Tayvan mümkün Çin işgaline karşı hazırlıklarını sürdürürken Çin’den gözdağı üzere bir atılım geldi.
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin muhtemel Tayvan ziyareti ABD-Çin tansiyonunu artırırken, Çin ordusu Tayvan Boğazı’nda büyük çaplı askeri tatbikat düzenlendi.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) Tayvan Boğazı’nda askeri tatbikat düzenlediği açıklandı. Çin’in Fujian eyaletine bağlı Tayvan kıyılarına 125 kilometre uzaklıkta bulunan Pingtan adaları açıklarındaki sularda atış tatbikatı gerçekleştirildiği belirtilirken, gemilere bölgeye gitmeme uyarısı yapıldı. Çin’e ilişkin Type 054A güdümlü füze fırkateyninin yer aldığı tatbikatta, silah, donanım ve askerlerin muharebe hazırlık testlerinin yapıldığı bildirildi. Tatbikatın ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin beklenen Tayvan ziyareti öncesi düzenlenmesi dikkat çekti.
Öte yandan ABD Donanması’nın da USS Ronald Reagan uçak gemisi vazife kümesini Güney Çin Denizi’ne yönlendirdiği bildirildi. ABD’li yetkililer, gemi hareketliliğinin Pelosi’nin Asya ziyaretiyle ilgili olup olmadığı konusunda kıymetlendirme yapmazken, savaş gemisinin rutin devriyesini gerçekleştirdiğini açıkladı.
ABD Donanması, Hawaii ve Güney Kaliforniya yakınlarında Rimpac tatbikatlarına devam ediyor. Bu nedenle ABD Donanması’na ilişkin gemiler sıklıkla Tayvan Boğazı’ndan geçiş yapıyor.
‘DESTEĞİMİZİ GÖSTERMEMİZ ÖNEMLİ’
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı nisan ayında ziyaret etme planı Covid-19 testinin müspet çıkmasıyla iptal edilmişti. Pelosi’nin Asya ziyareti çerçevesinde Singapur, Endonezya ve Japonya’yı ziyaret edeceği açıklanırken, Tayvan’a gidip gitmeyeceği belirsizliğini koruyor. Pelosi, geçtiğimiz hafta ABD Kongresi’nde yaptığı konuşmada, ‘‘Tayvan’a takviyemizi göstermek bizim için önemli’’ demişti.
Tayvan ve Çin, 1949 yılındaki iç savaş sırasında ayrıldı. Lakin Çin ada üzerindeki hak tezini hala sürdürüyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı sözcüleri ise Pelosi’nin olası ziyaretine yönelik ihtarlarda bulundu. Çin Savunma Bakanlığı Sözcüsü Wu Qian, ‘‘Çin ordusunun oturup beklemeyeceğini, ülkenin toprak bütünlüğünü ve egemenliğini koruyacağını’’ söyledi. ABD Lideri Joe Biden da ordunun Pelosi’nin ziyaretinin uygun bir fikir olmadığı kanaatinde olduğunu kaydetti.
Tayvan tansiyonu, Çin Devlet Lideri Xi Jinping ile ABD Lideri Joe Biden ortasında geçtiğimiz perşembe günü yapılan görüşmede de gündeme gelmişti. Xi Jinping, görüşmede Washington’un “tek Çin” unsuruna bağlı kalması gerektiğini söyleyerek, ‘‘Ateşle oynayan kendini yakar’’ tabirlerini kullanmıştı.
ABD ile Tayvan ortasında diplomatik bağ bulunmuyor. Lakin Washington, Tayvan Savunma Yasası doğrultusunda kendini adayı korumakla yükümlü addediyor. ABD Lideri Biden, mayıs ayında yaptığı bir açıklamada Çin’in Tayvan’a saldırması durumunda adayı savunmak için müdahil olacaklarını belirtmişti.
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı, bu ay Pekin’in şiddetli itirazlarına karşın Tayvan’a 100 milyon dolar pahasında silah satışı yapılmasını onaylamıştı.
‘PELOSİ’NİN UÇAĞINI DÜŞÜREBİLİRİZ’
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi’nin olası Tayvan ziyareti toplumsal medyada da geniş yer tutuyor. İktidardaki Komünist Parti’nin yayın organlarından Küresel Times’in eski Baş Editörü Hu Xijin, Twitter’dan yaptığı paylaşımda Çin savaş uçaklarının Pelosi’nin uçağına müdahale edebileceğini belirtti. Gazeteci Hu, ‘‘Savaş uçaklarımız tüm zorlayıcı taktikleri uygulamalı. Bunlar hala yetersizse Pelosi’nin uçağını düşürmeleri bence uygun’’ tabirlerini kullandı. Hu Xijin, daha sonra Twitter hesabının kapatılması üzerine kelam konusu paylaşımını sildiğini açıkladı.
Çin Halk Kurtuluş Ordusu’nun (PLA) 80. Küme Ordusu’nun resmi toplumsal medya hesabından yapılan paylaşımda ise ‘‘Savaşa hazırlık’’ sözü kullanıldı. Toplumsal medya platformu Weibo’daki paylaşım yaklaşık 2 milyon beğeni aldı.
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi, Asya gezisi için çok heyecanlı olduğunu söylerken, Tayvan’a ziyareti hakkında kesin bir şey söylemedi. Pelosi, kelam konusu ziyaretini gerçekleştirmesi halinde 25 yıl ortadan sonra Tayvan’a giden en üst seviye ABD’li yetkili olacak. Tayvan’ı ABD Temsilciler Meclisi Lideri Cumhuriyetçi Newt Ginrich 1997 yılında ziyaret etmişti.
Nancy Pelosi, uzun yıllardır demokrasi ve insan hakları hususlarında Çin’e yönelttiği sert tenkitlerle biliniyor. Pelosi, 1989 yılında meydana gelen Tiananmen olaylarından 2 yıl sonra Pekin’e yaptığı ziyarette Tiananmen Meydanı’na giderek, ‘‘Çin’de demokrasi için ölenlerin anısına’’ yazılı siyah bir pankart açmıştı. Çinli güvenlik güçlerinin müdahalesiyle pankart kapatılmış, Pelosi ve beraberindekiler meydandan uzaklaştırılmıştı.
Çin, Tayvan’ı kendi topraklarının modülü olarak kıymetlendiriyor ve Çin idaresi ‘barışçıl yine birleşme’ ismi altında Tayvan’ın yönetimini eline almayı isterken, bu uğurda güç kullanmaktan çekinmeyeceğini belirtiyor. Ayrıyeten öbür ülkelerin Tayvan ile resmi temas kurması Çin tarafından ‘‘egemenlik ihlali’’ olarak kıymetlendiriyor.