Görme engelli Avukat Nurdeniz Tunçer, 2016 yılında tanıştığı Türkiye’nin birinci rehber köpeği Kara ile duruşmalara katılıyor, toplu taşımaya biniyor, sinemaya, tiyatroya, restorana ve alışveriş merkezlerine gidiyor. Birlikte bir görme engellinin kimseye bağlı kalmadan hareket etmesini sağlayan inançlı gözleri olduğunu anlatmaya çalıştıklarını söyleyen Tunçer, “Kara üzere rehber köpeklerimiz görme engellinin özgürce ve inançlı biçimde toplum içinde toplumsallaşmasına yardımcı oluyor. Rehber köpek ile görme engelli bireyin toplum içinde birlikte dolaşmalarına müsaade verilmediği sürece rehber köpek misyonunu yerine getiremiyor. Zira rehber köpek kılavuzluk ettiği görme engellinin ayrılmaz kesimidir. Bunun toplumda kabul görmesi ve yadırganmaması çok değerli. Günümüzde 65 ülkede 30 binden fazla rehber köpek, görme engellilere 100 yılı aşkın müddettir hizmet veriyor. Bulundukları toplumda tanınıyor ve her ortama girebilmesi kabul görüyor” dedi.
‘GÖRME MANİM BENİ HİÇ YILDIRMADI’
İlk olarak 10 yaşında görme kaybı yaşayan Tunçer, 30 yaşına kadar yavaş yavaş görme sıkıntılarıyla karşı karşıya kaldı. İlerleyen vakitlerde ise bu durum giderek arttı. Tunçer bu süreci, “Her şey 10 yaşımda müzik dersi alırken notaları müzik defterimin porte aralığına yazamadığımı fark ettiğimizde başladı. Öğretmenim ‘gözlüğünü takar mısın?’ dedi. Benim gözlüğüm yoktu. Kolay bir miyop sorunu üzere düşündüm. Lakin aslında o denli değildi. Türkiye’de ve yurt dışında birçok hastaneye ve doktora gittik. İlaç kullanımından olabilir dediler lakin yüzde 100 bir teşhis koyamadılar. Bunun devası yoktu ve bununla yaşamayı öğrenmek zorundaydık. Bakıyorsunuz görüyorsunuz fakat manzara, anteni düzgün çalışmayan eski bir televizyonun ekranı gibi… Kısa bir vakit içinde hayatımda önemli değişmeler meydana gelecekti. Tekrar de bu eğitime çok meraklı bir çocuk olarak beni hiç yıldırmadı” kelamlarıyla anlattı.
“Hâkim olan dedemden etkilenerek 8 yaşında avukat olmaya karar verdim ve tüm yaşadığım aksiliklere karşın hayallerimden hiç vazgeçmedim. Hayattaki bu duruşumun en büyük kaynağı bana her şartta takviye olan ailemdi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni kazanmayı çok istiyordum. Annemle babam daha kolay bir üniversite ve kısım tercih edebilirsin, tüm kararlarının gerisindeyiz fakat karar verirsen dönmek yok dediler. Ben zati karar vermiştim ve birinci tercihimde istediğim üniversite ve kısmı kazandım. O kapıdan girmek dünyanın en keyifli olaylarından biriydi. Okulu bitirdim ve sonrasında Amerika’da kısa bir devir eğitim aldım.”
‘MAGGİE MOORE ROL MODELİM OLDU’
Rehber köpekler konusundaki birinci farkındalığının ABD’deki eğitimi sırasında olduğunu ileten Tunçer, “Orada ve Avrupa’da yaşayan görme engelli bireylerin ömür şartlarının ülkemizdekinden çok daha güzel olduğunu anladım. Dönemin İngiltere Büyükelçisi Richard Moore’un eşi Maggie Moore ile tanıştıktan sonra kendisi benim için rol model oldu. Maggie Moore da benzeri süreçleri yaşamıştı ve rehber köpeği ona her ortamda eşlik ediyordu. Birlikte Rehber Köpekler Derneği’ni kurmaya karar verdik” diyerek derneğin kurulma öyküsünü anlattı.
REHBER KÖPEKLERİ FİYATSIZ VERİYORLAR
Rehber Köpekler Derneği’nin, görme engelli bireylerin toplum içerisinde kendilerine olan inançlarını artırarak daha özgür hareket etmelerine yardımcı olmak emeliyle 2014 yılında faaliyetlerine başladığını aktaran Tunçer, “Avrupa Rehber Köpekler Federasyonu üyesi ve Uluslararası Rehber Köpekler Federasyonu üye adayı olan Türkiye’deki tek derneğiz. Dernek, memleketler arası sertifikalara sahip eğitmenler tarafından eğitilen rehber köpekleri, görme engelli bireylere fiyatsız olarak verir ve vazifeleri müddetince veteriner, besin ve bakım muhtaçlıklarını karşılar” bilgisini paylaştı.
“Yüzde 90 oranında görme mahzuru olan bireylere rehber köpek veriliyor. Lakin öncesinde birlikte ahenkleri test ediliyor. Fizikî yapı ve yürüyüş temposu üzere özelliklerdeki eşleşmeleri ömür konforu için ehemmiyet taşıyor. Rehber köpekler görme engelli vatandaşların en yakın arkadaşları, yol göstericileri oluyor. Onların hayatlarını daha sağlıklı ve toplumsallaşarak geçirmeleri açısından büyük kıymet taşıyorlar. Uzun ve kapsamlı bir eğitimden geçen rehber köpekler, kılavuzluk ettiği bireylere her ortamda eşlik ediyor, inançlı ve bağımsız hareket etmelerini sağlıyor.”
‘DESTEĞE GEREKSİNİMİMİZ VAR’
Derneğin çalışmaları doğrultusunda köpeklerin, rehber unvanını kazanmaları için uzmanlar tarafından eğitildiğini lisana getiren Tunçer, “Eğitimi muvaffakiyetle tamamlayan köpekler görme engelli bireylere verilmek üzere hazır hale geliyor. Türkiye’de hala 7 rehber köpek faal olarak misyon yapıyor. Eğitim basamağında olan adayların sayısı da her gün süratle artıyor. Rehber köpek eğitmenliği çok uzun eğitim gerektiren meşakkatli bir süreç. Derneğimiz bünyesinde milletlerarası sertifikalara sahip bir rehber köpek ve hareketlilik eğitmeni bulunuyor. Muhakkak aralıklarla yurt dışından milletlerarası dereceli eğitmenler davet edilerek, eğitmenlerin eğitimi güncelleniyor. Eğitmenlerin sabırlı, müspet ve yabancı lisan bilmesi büyük kıymet taşıyor. Köpek bağışına, köpeğin eğitimi sürecinde istekli bakıcı ailelere, okula ve rehber köpek eğitmen adaylarına muhtaçlık var. Rehber köpeklerimizin eğitim alanları için okul projemizi hayata geçirebilmenin imkanlarını zorluyoruz” diye konuştu.
“Bir rehber köpeğin eğitilmesi 6 aydan 2 yıla kadar sürüyor. Eğitiminin birinci kademesi rehber köpek olmaya yapı olarak daha uygun olan çeşitlerden seçilen yavruların 6-8 haftalık erişkinliğe geldiklerinde istekli ailelere teslim edilmesiyle başlıyor. Yavru köpekler istekli ailelerde bir yıla yakın ön eğitimini, eğitmen eşliğinde tamamlıyor. Bu eğitimi büsbütün eğitmen nezaretinde bir eğitim süreci daha izliyor. Görme engellinin testleri sonrasında köpek ile eşleştirmesi yapılıyor. Rehber köpekler Türkiye’de ekseriyetle Golden yahut Labrador cinslerinden seçiliyor.”
‘BİZİMLE FOTOĞRAF ÇEKİLMEK İÇİN SIRAYA GİRİYORLAR’
Kara ile birinci duruşmasına Fethiye’de katıldığını söyleyen Tunçer, “Hakime hanım çok memnun oldu ve bana çok doğal davrandı. Ankara ve İstanbul’daki adliyelerde de herkes benimle ve Kara ile fotoğraf çekilmek istiyor, sıraya giriyorlar. Bunun için yolumuzu kesiyorlar. Kara’dan korkmuyor, onu seviyorlar. Kara duruşma esnasında kürsünün altına giriyor ve mahkeme bitene kadar sessiz sakin uyuyor. Toplu taşıma ya da dışarıda görenler Kara’yı çanta zannediyor. Kürkünüzü düşürdüğünüz diyenler de oluyor” diyerek insanların Kara’ya olan ağır ilgisini anlattı.