Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Gürcistan Başbakanı İrakli Garibaşvili, 59. Münih Güvenlik Konferansı kapsamında düzenlenen bir panele konuşmacı olarak katıldı. Aliyev, “Dağları Devirmek? Güney Kafkasya’da Güvenlik İnşa Etmek” başlıklı panelde, yaklaşık bir yıldır devam Rusya-Ukrayna savaşının ülkesi üzerinde direkt tesiri olmamasına karşın, genel olarak jeopolitik durumun değiştiğini, muhtemelen de savaş öncesi duruma dönemeyeceğini söyledi.
“Nefret sona ermelidir”
Savaşın ne olduğunu, halklara ne tıp acı ve yıkım getirdiğini bildiklerini lisana getiren Aliyev, şunları kaydetti: “Bu yüzden, Avrasya’da barışın sağlanmasını elbette istiyoruz. Azerbaycan ve Ermenistan’ın bunu, uzun müddettir devam eden açmazdan bir geçiş olarak göstermesi gerektiğini düşünüyorum. Karşılıklı nefret ve düşmanlık sona ermelidir. Azerbaycan ve Ermenistan olarak şu an bir barış mutabakatı üzerinde çalışıyoruz. Umarım bunu en yakın vakitte gerçekleştireceğiz. Bence bu, önemli tarihi uyuşmazlıkları olan ülkelerin bir ortaya gelerek, düşmanlık sayfasını kapatabileceğine hoş bir örnek olabilir.”
“Ermenistan’a yaptırım uygulanmadı” sitemi
Aliyev, Ermenistan ile barış görüşmelerine ait bugün Münih’te ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile Paşinyan’ın da katıldığı 3’lü görüşmeye değinerek, bölgede “Azerbaycan ile Ermenistan’ın barış görüşmeleri” ve “Azerbaycan’ın, Karabağ’daki Ermeni nüfusuyla görüşmesi” üzere iki istikametli yaklaşım tarafında ortak bir anlayışın olduğunu söz etti.
Buna hazır olduklarının altını çizen Aliyev, bunu bölgede yaşayan Ermeni toplumunun temsilcileriyle gerçekleştirebileceklerini, Rusya’dan gelen şahıslarla yapmayacaklarını söz etti. Aliyev, Karabağ ve etrafındaki vilayetlerin 30 yıl Ermenistan işgali altında kaldığını hatırlatarak, bu hususta Ermenistan’a da bir yaptırım olmadığını kelamlarına ekledi.
“Barıştan öbür alternatifimiz yok”
Gürcistan Başbakanı Garibaşvili de bu türlü bir panelin düzenlenmesinde emeği geçenlere teşekkür ederek, Rusya-Ukrayna savaşının herkes için zorluklar getirdiğini belirtti. İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Avrupa’nın ve dünyanın genel olarak bu türlü bir zorluk yaşamadığını kaydeden Garibaşvili, 2008’de kendilerinin de Rusya ile savaştığını ve Rusya’nın Gürcistan toprakları olan Abhazya ile Güney Osetya’yı işgal ettiğini kaydetti.
Garibaşvili, Rusya’nın Gürcistan topraklarında askeri üsleri olduğunu anımsatarak, 2008’den beri çok fazla sorunlarla karşı karşıya kaldıklarını tabir etti. Rusya’nın şu anda Ukrayna üzerinde ağırlaştığını söyleyen Garibaşvili, “Bu yıkıcı bir savaş. Bu savaşı bitirmek için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız. Barıştan öbür alternatifimiz yok” dedi.
Garibaşvili, Rusya’nın 2008’de Gürcistan’a saldırmasından bu yana Rusya üzerinde uygulanan rastgele bir yaptırım göremediğini ve ülkelerin Rusya ile ticaretlerinin olağan bir biçimde devam ettiğini gördüklerini belirterek, bunun ise çok berbat bir işaret olduğunu söyledi.
“Bölgemizde yönetilmesi gereken birçok risk var”
Paşinyan ise üç ülke önderinin bu türlü bir formatta birinci sefer buluşmasının tarihi görüşme olabileceği fikrine katıldığını söyledi. Şu anda oluşturulmakta olan tarihin içeriğini belirlemenin kıymetine değinen Paşinyan, farklı çıktı ve sonuçlar elde etseler de sonuç odaklı olmaları gerektiğine değindi. Paşinyan, “Küresel istikrarsızlık bölgemizde işleri daha düzgün hale getiremez. Uzun bir müddettir tüm memleketler arası dikkatler Ukrayna üzerinde ağırlaştı ve bu, bölgemiz için yeni riskler oluşturuyor. Milletlerarası ilgiyi bölgemizde tutmak da çok değerli zira bölgemizde yönetilmesi gereken birçok risk var” diye konuştu.
Demokratik ıslahat gündemine bağlı kaldıklarına işaret eden Paşinyan, demokratik ıslahatlar, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve bağımsız yargı üzere demokratik kurumların geliştirilmesinin bölgelerindeki genel durumu daha güzel hale getireceğine inandıklarını söyledi. Paşinyan, Kahramanmaraş merkezli sarsıntılardan etkilenen Türkiye’ye, yardım ile arama ve kurtarma takımlarını yalnızca insani motivasyonlarla gönderdiklerini kaydetti.
Bu süreçte Türk hükümetinden çok olumlu reaksiyonlar aldıklarını da belirten Paşinyan, “Bu adımın siyasi sonuçları da olacaksa daha güzel lakin insani yardım birinci motivasyonumuzdu” diye konuştu.
Paşinyan, sarsıntılardan evvel de Türkiye ile özel elçiler aracılığıyla diyalogları olduğunu belirterek, “Türkiye ile diplomatik ilgilerin kurulması ve hudutların açılması, yalnızca bölgesel durum açısından değil, milletlerarası durum açısından da çok olumlu olacaktır” dedi.