Uluslararası Atom Gücü Ajansı (UAEA), Zaporijya Nükleer Santrali’nin fizikî bütünlüğünün süregelen çatışmalar nedeniyle önemli bir tehdit altında olduğuna işaret ederek, bu tehdidin ortadan kalkması için santral etrafında “nükleer güvenlik ve emniyeti muhafaza bölgesi” kurulması için tarafların muahedesi gerektiğini bildirildi.
Rapor kamuoyuyla paylaşıldı
UAEA, Zaporijya ve Çernobil başta olmak üzere Ukrayna’daki nükleer santral ve tesislere ait hazırladığı raporu kamuoyuyla paylaştı. Avrupa’nın en büyük nükleer santrali olarak kabul edilen Zaporijya Nükleer Santrali’ne yönelik 1 Eylül’de gerçekleştirilen ziyaret ve Ajansın burası için oluşturduğu özel misyonun çalışmalarına yer verilen raporda, bir nükleer santralde olması gereken 7 güvenlik önlemi üzerinden son duruma ait bilgi paylaşıldı.
‘Tehlike devam ediyor’
Nükleer santralin fizikî bütünlüğünün değerine işaret edilen raporda, Ajansın buraya gönderdiği misyonun bizatihi santralin etrafında yaşanan bombalama ve çatışmalara şahit olduğu belirtilerek, askeri operasyonlar sonucunda tesiste meydana gelen çeşitli hasarlara ait görseller de kamuoyuyla paylaşıldı. Raporda, nükleer santralin fizikî bütünlüğünün korunamamasının önemli sonuçlar doğuracağına dikkat çekilerek, çatışmaların neden olduğu hasarların radyasyon düzeyini şimdilik etkilemediği, fakat çatışmaların sürmesi durumunda nükleer acil duruma yol açabilecek gelişmelerin yaşanma tehlikesinin devam ettiği vurgulandı. Ajansın santrale gönderdiği misyonun hasar gören yapılara ait çalışmalara başladığı, nükleer güvenlik ve emniyetin sağlanması için gerekli dayanağın verildiği belirtilen raporda, taraflara atılması gereken değerli adımlara ait de tavsiyelerde bulunuldu.
Güvenli bölge önerisi
Ajans, santralin bulunduğu tesis ve etrafına ziyan verilmemesi, çalışanların güvenliği ve fizikî bütünlüğün koruma edilebilmesi için taraflara atakların derhal durdurulması tavsiyesinde bulunurken, “Bunun için tüm ilgili tarafların, Zaporijya Nükleer Santrali etrafında nükleer güvenlik ve emniyeti müdafaa bölgesinin oluşturulması konusunda mutabakatı gerekir” tabirlerini kullandı.
Nükleer santralin sıkıntısız çalışması için çalışanların fiziki ve ruhsal durumlarının göz önünde tutulması ve muhtemel bir tehlikenin yaşanmaması için her türlü baskıdan kaçınılması ihtarında bulunulan raporda, çalışanlar için aile dayanağı de dahil olağan çalışma şartlarının yine sağlanması ve santralin yine Ukraynalı yetkililerin yönetimine bırakılmasının değerine işaret edildi. Raporda ayrıyeten Ajansın Ukrayna’da nükleer güvenlik ve güvenlik kontrolü için yapacağı çalışmalara da değinildi.