Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, israfla uğraşa tarladan başlanması gerektiğini belirterek, “Her etapta israfı en aza indirecek uygulamalara öncelik verilmeli, yatırımlar buna nazaran yapılmalı, toplumlar buna nazaran örgütlenmelidir.” sözünü kullandı.
Dünya nüfusunun süratle arttığını vurgulayan Bayraktar, kentleşme, endüstrileşme, turizm ve ulaşım dallarındaki gelişmelerin tarım alanlarının daralmasına yol açtığına işaret etti.
Bayraktar, nüfus artışıyla besine talebin daha da artacağına işaret ederek, besin güvenliğinin, tarım siyasetlerinin odak noktası olmaya devam edeceğini belirtti.
Bayraktar, Birleşmiş Miletler Etraf Programı (UNEP) tarafından hazırlanan Besin İsrafı Endeksi Raporu’na nazaran, 2019’da 931 milyon ton besin israfı olduğunu tabir ederek, israfın yüzde 61’inin meskenlerde, yüzde 26’sının besin hizmeti veren işletmelerde, yüzde 13’ünün ise besin satıcılarında meydana geldiğini aktardı.
Türkiye’de de bilhassa yaş zerzevat ve meyvenin, tarladan sofraya ulaşıncaya kadar kayıplara uğradığının altını çizen Bayraktar, bilhassa hasat sonrasında taşıma, koruma ve pazarlama evrelerinde da değerli kayıplar yaşandığını vurguladı.
Tarım bölümünün önemi
Bayraktar, besin üretiminde tarım bölümünün değerine işaret ederek, ziraî üretimin sürdürülebilirliği için kesimin müspet ayrımcılık yapılarak desteklenmesi gerektiğini belirtti.
İsrafla çabaya tarladan başlanması gerektiğini lisana getiren Bayraktar, şöyle devam etti: “Üreticilerin öncelikle yetiştirme ve hasat teknikleri konusunda bilgilendirilmesi gerekiyor. Üreticiden tüketiciye kadar uzanan zincirin halkalarının ıslah edilmesi koşuldur. Tarımda kültürel süreçlerden yetiştirme tekniklerine, hastalık ve zararlılarla gayrete, hasada, depolama, paketleme ve pazara ulaştırmaya, tüketicinin şuurlu tüketimine kadar her kademede israfı en aza indirecek uygulamalara öncelik verilmeli, yatırımlar buna nazaran yapılmalı, toplumlar buna nazaran örgütlenmelidir.
Bu gayeyle soğuk hava depolarının sayısı ve kapasitesi yükseltilmeli ve bu tesislere verilen dayanaklar artırılarak devam etmelidir. Aslında besin kaybı ve israfının önlenmesine yönelik çalışmaları besin zincirindeki tüm paydaşlar için yarar sağlayacaktır. Bu kapsamda, ziraî eserleri işleyen fabrikaların kaliteli esere ulaşımının sağlanması ve perakende noktalarına erişmede kullanılan nakliye şartlarının uygunlaştırılması üzere tahliller besin kayıplarının azaltılmasını sağlayabilir.“
Bayraktar, tüketicilerin besin israfına mahal vermemek için yapması gerekenler olduğuna dikkati çekerek, tüketicinin eseri, kayba ve israfa uğratmayacak ölçüde gereksinimi kadar satın alması gerektiğini söz etti.
“İhtiyacın üstünde ekmek alınmamalı, tabakta yemek bırakılmamalı”
Tüketicilerin başta zerzevat, meyve olmak üzere eserleri uygun saklama ve kullanma kaidelerine nazaran vaktini geçirmeden değerlendirmesi gerektiğini vurgulayan Bayraktar, şunları kaydetti: “Alışverişe gitmeden evvel konuttaki yiyecekleri gözden geçirerek bir alışveriş listesi yapmalı, gereksiniminden fazlasını almamalıdır. Gereksinimin üzerinde ekmek alınmamalı, bayatlayan ekmekler uygun biçimde değerlendirilmelidir. Meskende yahut lokantalarda yemek küçük porsiyonlar halinde servis edilmeli, yenebilecek kadar alınmalı, tabakta yemek bırakılmamalıdır. Sipariş edilen yemeğin fazla gelmesi durumunda kalanların paketlenmesi talep edilmelidir. Birlik olarak kayıp ve israfın önlenmesi konusunda çalışmalar yapıyoruz. Konut sahipliğimizde düzenlenen panel ve toplantılarda israf konusunu tüm boyutuyla ele aldık ve raporlar hazırladık. Üretim kayıpları ve israfla ilgili eğitimler verdik, bu eğitim çalışmalarına devam edeceğiz.“