Her yıl okurların heyecanla beklediği fuar; TÜYAP Kitap Fuarı… Malum ortaya pandemi girince kitaplarla, yazarlarla canlı kanlı buluşmak pek mümkün olmadı. Fuar, iki yıl düzenlenmedi. Bu yıl 39’uncusu düzenlenen İstanbul Memleketler arası TÜYAP Kitap Fuarı’na bu kanıların de tesiriyle daha büyük hasret ve heyecanla gittim. TÜYAP Tüm Fuarcılık Üretim A.Ş. tarafından Türkiye Yayıncılar Birliği iş birliği ile yapılan fuar, Beylikdüzü’ndeki TÜYAP Fuar ve Kongre Merkezi’nde düzenlenince en âlâ alternatif; trafiğe girmeden teknolojinin nimetlerinden yararlanıp metrobüsü kullanmaktı. Yalnız hafta sonu da metrobüslerin çok ağır olduğunu, trafiğin de malum kalabalıktan nasibini aldığını belirteyim.
‘Kitap Kente Dönüyor’ sloganına sahip olan 39’uncuTÜYAP Kitap Fuarı’na gittiğimi duyan kitapseverlerin verdiği birinci reaksiyon, ‘Ben de gidebilsem ancak çok uzak’ oldu. Haklılar mı, evet haklılar. Okuyucular, kitabın ve müelliflerin hala daha ulaşılabilir olmasını bekliyor. Bu türlü olduğu takdirde yalnızca hafta sonları değil, hafta ortası da dolu olacağını düşünüyorlar.
Beyoğlu Tepebaşı’nda düzenlenen kitap fuarını bilen, seven okuyucular ve yayıncılar hala o devirleri yad ediyordu, bu sene de o denli oldu. Fuarın bu yılki onur müellifi, Türkiye edebiyatının değerli isimlerinden Nazlı Eray’dı. Lakin bu bilgi bence bültenlerde yazılandan öteye geçemedi. Çünkü onur müellifinin kim olduğunu fuar iştirakçilerine sorduğumda bilmedikleri karşılığını aldım ki bence daha çok öne çıkarılması gerekiyordu. Fuarın teması ise ‘Kitabın Büyülü Dünyası’ydı ki fantastik edebiyat, bilim kurgu ve büyülü gerçeklik akımına odaklanıldığını ve bu taraftaki kitapların da alıcısının da çok olduğunu gördüm.
. ‘YETKİLİLER DAYANAK OLMALI’
Gelelim fuarın detaylarına… Fuarın açılışı 3 Aralık, günlerden de cumartesi olunca her yaştan iştirakçinin ilgisi büyüktü. Kültür kitabı basan yayıncılar, hafta ortası günlerde öğrencilerin sabahtan öğleye kadar ilgi gösterdiğini belirtti. Sonrasında ise kimi yayıncılar fuarın boş, kimisi tenha olduğunu söyledi. Birebir cümleleri üniversiteye hazırlık kitapları basan yayınevi yetkilileri de kurdu. Girişin öğretmen, öğrenci, çocuk, emekli ve engellilere fiyatsız olduğu fuar, hafta içi 10.00-19.00, hafta sonları ise 10.00-20.00 saatleri ortasında ziyaret edilebildi. Hafta sonu fuara gösterilen ilgi nedeniyle TÜYAP Kongre Merkezi’nin tüm kapılarında ve köprü üstündeki insan trafiğinde yoğunluk yaşandı.
Kitap için her yere giderim diyen 7’den 70’e okuyucu, bu fuar için öncesinden planlarını yaptı, bütçesini buna nazaran ayarladı. Lakin konuttaki hesap çarşıya uymadı. Zira kağıt maliyetleri almış başını gitmiş, en ince kitap bile epeyce değerlenmişti. Lakin sanmayın ki yayıncılar bundan şad. Konuştuğum tüm yayınevlerinin ileri gelenleri, ağız birliği yapmışçasına birebir şeyi söyledi: ‘Kağıt maliyetlerindeki yükseklik, okuyucuyu da bizi de vurdu. Stand heyetim fiyatları de çok yükseldi.’ İsmini vermek istemeyen bir yayıncı, evvelki yıllara nazaran kitap satışlarının yüzde 50 azaldığını ekledi. Yayıncıları etkileyen bir öbür faktörse; olağan kurallar altında her sene kasım ayında düzenlenen fuarın, bu yıl aralık ayına kalması olmuş. Fuar, kasım ayında olduğunda satışların daha fazla olduğunu söyleyen yayıncı çoktu.
Kitap satın alan, okuyan kesim, bu yıl daha fazla fiyata daha az kitap almak zorunda kaldı fakat gözlerimle gördüğüm, kitaba para ayıran bir kesim hala var.
Yapı Kredi Yayınları’ndan kitap satın alırken görüştüğüm 20 yaşındaki Hasret Yiğit, üniversitede öğrenci olduğunu, okumak için roman satın aldığını lakin kitap fiyatlarının çok arttığını ve yetişemediğini söyledi. Yiğit, birkaç yayınevi dolaştığını aklında olan, almak istediği kitapların fiyatlarını görünce birçoklarından vazgeçtiğini de belirtti. Genç okuyucu, gündelik hayatında internetten uygun fiyata kitap satın almaya çalıştığını fakat fuarın havasının bir öbür olduğunu, yazarlarla buluşma, sohbet etme ve imza alma talihi yakaladığı için de fuarı sevdiğini söyledi.
45 yaşındaki Ali Tekin de görüş aldığım birçok okuyucu üzere yetkililerden takviye istedi ve ‘Şu kağıt fiyatlarına, kitaplara bir el atsınlar; yayınevlerine, yazana, okuyana dayanak olsunlar’ dedi. Bu yıl düzenlenen kitap fuarında istediği yayınevlerini bir ortada ve çarçabuk bulabildiğini söyleyen Tekin, imza günleri için paravanlarla ayrılan kısmı sevmediğini, hafta sonu gerçekleşen söyleşilerde âlâ muharrirlerin tıpkı saatte verdikleri konferanslara yetişmekte zorlandığını ekledi.
. KONUŞMALARA İLGİ BÜYÜKTÜ
Dokuz gün süren 39’uncu Memleketler arası İstanbul Kitap Fuarı, panel, söyleşi, şiir dinletisi ve çocuk etkinliklerinden oluşan 300’e yakın kültür aktifliğine konut sahipliği yaptı. İmza günlerinde 2 bine yakın müellif okurlarıyla buluşma fırsatı buldu. Kitaplarını basmak ve satmak için elinden geleni yapan yayınevleri, hafta sonu imza günlerini ünlü müelliflerine ayırmıştı. Yeniden imza günlerinde kuyruklar oldu. Bu ortada hafta sonu yapılan konuşmaların ve konuşmacıların da çabucak hemen tüm salonu doldurduğunu söylemeliyim. Ercan Kesal, Murathan Mungan, Ahmet Telli’nin de ortalarında bulunduğu muharrirlerin konuşmaları büyük ilgi gördü. 6 yaşındaki kız çocuğun evlendirilmesi haberine imza atan gazeteci Timur Soykan’ın kitaplarına ve konuşmasına da ilgi büyüktü. Fuarın dikkat çeken birçok aktifliği ortasında ‘Kitabıma Dokunma’ başlığı altında Aydın Erdem’in ‘Sansürün İzdüşümü’ ve ‘Yasaklara Değil Kitaplara Muhtaçlığımız Var’ ismi altındaki söyleşi de yer aldı. Adnan Özyalçıner, Sibel Oral, Mine Söğüt, Aytül Akal, Haydar Ergülen, Metin Celal, Murat Özyaşar, Müge İplikçi, Nazlı Berivan Ak, Sibel Güneş, Şükrü Erbaş ve Yavuz Ekinci üzere muharrir ve yayıncılar kitaplara getirilen yasaklardan, bu yasaklamalarla ilgili görüş ve kanılarını lisana getirdiler.
Kitap fuarında her yıl olan ve bence fuarı destekleyen öteki bir oluşum ‘Artist Fuarı’nın olmayışı yalnızca benim değil, birkaç arkadaşımın daha dikkatinden kaçmadı. Olağanda Artist için ayrılan alanlar, bu yıl müelliflerin sıra sıra dizildiği imza günlerine mesken sahipliği yaptı. Alanda sevdiği müellifi ayakta bekleyenler kadar, yerlere oturanlar da dikkat çekti. Fuarda bir tek Lütfü Özgünaydın’a ilişkin ‘Yirmi Yazar’ başlıklı fotoğraf standı yer aldı.
Bu ortada Kitap Fuarı’nın gelecek sene aralık ayında değil, 28 Ekim-5 Kasım 2023 tarihlerinde düzenleneceğini de ekleyeyim.
ERSÖZLÜ, ‘750 BİNİN ÜZERİNDE ZİYARETÇİ BEKLİYORUZ’ DEMİŞTİ
Fuarın basın toplantısında konuşan TÜYAP Fuarlar İmal A.Ş. Genel Müdürü İlhan Ersözlü, “‘Kitabın Büyülü Dünyası’ temasıyla gerçekleşecek fuarımızda bine yakın yayınevi, marka, kamu kurumu ve sivil toplum kuruluşu yer alacak, 750 binin üzerinde ziyaretçinin ağır ilgisini bekliyoruz” demişti.
Basın toplantısında sunumu gerçekleştiren Türkiye Yayıncılar Birliği Lideri Kenan Kocatürk de “İki yıl ortadan sonra Kitap Fuarı’nın kente geri dönüyor olması yaşanan ağır ekonomik şartlara karşın faaliyetini sürdürme uğraşını hiç elden bırakmayan bağımsız yayıncılığımızın tüm bileşenlerini sevindirmekte. İstanbul Kitap Fuarı, yayınlanmış ve mevcudu bulunan yaklaşık 350 binden fazla kitap çeşidimizin en az 200 bine yakın adediyle kültürel çeşitliliğimizin sergilendiği ve okurla kitaplarımızın buluştuğu en kıymetli alanlarımızdan birisi olma özelliğinde. Lakin sıkıntı vakitlerde büyük bir dayanışma örneği gösteren okurları, kültürel çeşitliliğimize sahip çıkmak ve yayıncılarla dayanışma için fuara davet ediyoruz” sözlerini kullanmıştı.