İhsan Varol’un sunduğu “Kelime Oyunu” programı bizim ailede yıllardır büyük bir beğeni ve ilgiyle izlenir. Orta sıra ben de bakıyorum ve çok faydalı buluyorum. İhsan Varol da işi muvaffakiyetle yürütüyor. Lakin burada da beni hasta eden bir yaklaşım var. Türkçe esaslı, öz be öz Türkçe pek çok sözcüğe Arapça kökenli, Farsça, İtalyanca, Yunanca vb. kökenli denip duruyor.
Bunda Ali İhsan Varol’un ve program takımının direkt bir kabahati yok. Kaynak aldıkları sözlükler, üstelik “resmi” sözlükler bu türlü diyor.
Kendisiyle bağlı birileri varsa, buradan onlara sesleniyorum. Lütfen kıymetli Varol’a bizim “Batı Lisanlarında Türkçe Esaslı Sözcükler Sözlüğü” PDF evrakını iletsin. 7000 kadar Batılı sözcük içeriyor bu kelamlık ve ayrıyeten palavra yanlış Arapçadır, Farsçadır denen pek çok sözcüğün gerçek Türkçe kökünü gösteriyor.
TÜRKLÜĞÜ RED ve İBNİ SİNA
Geçenlerde Gülümser Heper hocanın “Ben İbni Sina” isimli yapıtını okudum. Bir hayat öyküsel, belgesel roman. Heper bu kitabında İbni Sina’nın tıbba ve fikre katkıları, çalışmaları, ömrü üstüne çok bedelli bilgiler veriyor. Böylelikle periyodun ruhunu solumakla kalmıyor, tıp tarihi, sıhhate kadim yaklaşımlar ve genel tarihle ilgili hoş aydınlanıyoruz.
Bu kitaptan öğrendiklerim beni apayrı bir tartışma alanına götürdü. Türkçenin ve Türklüğün neredeyse genlerimize işlemiş horlanışı. İbni Sina Buhara’da bir Türk beldesinde doğmuş ve babası da Türk olan dünya tarihinin en eski tıp ve fikir ustalarından biri. İsmi Hipokrat, Galen üzere tarihî tabiplerle, Aristolarla, Platonlarla birlikte anılıyor tüm dünyada. Kuşkusuz Doğulu olmasa onların da önünde anılacaktı.
Ancak periyodun bilim anlayışı gereği çocuk yaşta Arapça öğreniyor, Farsçayı esasen anasından ve yaşadığı devlet lisanından biliyor. Çocukluktan bildiği baba lisanını, yani Türkçeyi ise giderek neredeyse unutuyor. Tüm yapıtlarını Türkçe dışında yazıyor.
Türklüğe karşı ırkçı bir dehşet ve nefretle kurallanmış Batı toplumsal bilimcileri ve dilbilimcileri, bir de bunun üstüne “Bir sözcük birinci defa hangi yazılı kaynakta geçmişse o dildendir” hastalığından muzdarip. Bu türlü olunca pek çok sayıda Türk bilginin, Türk müellifin öteki lisanlarda, öteki alfabelerde yazdıkları öz be öz Türk sözcüklerinden binlercesi “ben Türkçeyim” diye bas bas bağırsa da resmen kabul edildiği lisandan sayılıyor. Türk müellifler Çin’e gitmiş, Çin metinlerini yazmış; Budist yahut Hindu rahip olmuş Sanskritçe yazmış… Bunların hepsi Çince yahut Sanskritçenin hanesine yazılıyor.
Dünya biliminin “Avrupa uygarlığı” öncesi büyük ustaları… Farabi, Biruni, Harizmi… (ve Türk vilayetlerinde doğmuş tahminen birçok öbürleri, Ömer Hayyam vb.) kimi yerlerde Türk diye geçiyorlar, birçok yerde bundan kelam edilmiyor; ancak hiçbiri Türkçe yazmamış.
Ondan sonra, bırakın Batılı Türk düşmanı dilbilimcileri, bizim kendi lisan bilginlerimizle uğraşın durun. Bu sözcük, bu kavram Türkçedir, deyin durun. Batıdan fazla Batıcı bizim akademiye kabul ettiremezsiniz. Onlar apaçık Türkçe esaslı sözcüklere illaki “Bu Fransızca kökenli, şu İtalyanca, bu Rumca” diyecekler, büyük çoğunluğuna da Arapçadır, Farsçadır diye bilgiççe etiketi yapıştırıp hiçbiri için beş dakika düşünme zahmetine girmeyecekler.
ORHUN YAZITLARI’NDA YAKINILDI
Bunlar büyük ölçüde bizim okumuşlarımızın kolay kandırılmasından kaynaklıdır ki, Türklerin bilinen en geniş yazılı dokümanlarında, Göktürk-Orhun Yazıtları’nda en çok yakınılan hususun başında gelir. Türk ileri gelenlerinin kolaylıkla satın alınması, parlak ipeklerle, gösteriş ve özenti arayışlarıyla Çin’e hizmetkar kılınması…
İbni Sina da doğduğu kentten tıp tahsili için Bağdat’a masraf. Yolda Karahanlı Türk askerlerle karşılaşır, kısaca sohbet ederler. Bağdat’a varıp tıp okuluna kabul edildiğinde, Türk olduğunu öğrenen öğrenci temsilcisi onu hafifçe aşağılar, Sina da bundan rahatsız olur. Türklere karşı hissettiği son duygudaşlıklar da bu iki olaydan sonra bir daha görülmez büyük ustada. Kervan’dan haraç isteyen ve verilmeyince zorla alan, bunun için de Arap kervan pirini öldüren Gazneli Türk askerlerinden hiç hoşlanmaz. Bundan sonra da Türklüğe karşı en ufak yakınlık duymaz.
Ünü oldukça yayıldıktan sonra Gazneli Sultan Mahmut onu yanına ister. Astığı astık kestiği kestik Sultanın düşmanlığını kazanmak kıymetine bu teklifi reddeder. Yani Türklerin yanında çalışmayı istemez. Buna münasebet olarak oraya gitse sarayın buyruğuna gireceğini, özgürce ve rahat çalışamayacağını gösterir. İranlılara hizmeti tercih eder. Bilimin, bilginin milletler, dinler üstü olduğunu savunur ki, ülkü olarak doğrudur. Ancak pratik bu türlü değildir, hayat bu türlü değildir. Bugünkü liberal aydınlar da tıpkısını söyler ancak insanlığın aleyhine Batı için, kapitalizm için çalışırlar. Sina da Mahmut’un sarayını istemez ancak gittiği yerlerde sarayın adamı olur, buna karşın rahat yüzü görmez. Sürgünden sürgüne koşar, oradan oraya kaçar, hatta mahpusa atılır. Meğer Gazneli Türk sultanı Mahmut, alımlara ve müelliflere özel yakınlık gösteren biri olarak tanınır. Buna sayısız örnekten biri Firdevsi’dir. Gerçi Gaznelilerin de resmi lisanı Farsçadır. Ve bu Türkçenin, Türklerin makus talihidir.
İbni Sina’nın ve ötekilerin bilime, insanlığa hizmetlerine bir diyeceğim yok. Çok kıymetlidir. Ancak bahsettiğim şey de olgunun diğer bir tarafıdır. Mevzuya milliyetçi açıdan bakmasak bile birçok olumsuz sonuca yol açmıştır.
Batıya budalaca hayranlık, dahası Batıya göç devam ediyor. Bundan bizim, ülkemizin büyük ziyanı var, faydası yok. Tüm dünya okumuşları kapitalizme hizmet yarışı içinde, bizimkiler ise en önde. Öte yandan son yıllarda ulusal şuurda hiç görülmediği kadar besbelli bir kıpırdanma da yaşanmıyor değil. Fakat kültürel ve bilimsel manada çok yetersiz. Mankurtlaşmaya uzun vadede dur demekse bir yerde bizim elimizde.
Kaan Arslanoğlu