Lokomotif için Türkiye’de sıfırdan tasarlanan ve üretilen, birebir vakitte lisans hakları da TÜBİTAK’ta olan birinci motor olma özelliği taşıyan “Özgün Motor” tanıtıldı.
TÜBİTAK Gebze Yerleşkesi’nde düzenlenen “160 Serisi Özgün Motor Ailesi Lansmanı”nda konuşan TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, meslek lisesi mezunu olduğunu, öğrencilik hayatında yurt dışından gelen motorlarla eğitim gördüklerini belirterek, bu projenin kendisi için çok değerli olduğunu söyledi.
Litre başına elde edilecek gücün dünyada en yüksek olduğu motorun artık son kademesine geldiklerini aktaran Mandal, bugün dört stratejik ortak TÜBİTAK, TÜRASAŞ, Marmara Üniversitesi, Sıradışı Mühendislik ve geniş havuzdaki 50 firmayla gerçekleştirdikleri yüzde 90’ı yerli bir motoru göreceklerini kaydetti.
Mandal, motor performansının 1200 beygir olduğunu lakin bunun 2700 beygire kadar artırılabileceğini lisana getirerek, “Özgün bir motor ancak daha da kıymetlisi; Yeşil Mutabakat çerçevesinde gelecek odaklı olarak bunun biyogaz ve hidrojenle birlikte yapılabilmesi, bütün lisans hakları kendimizde olduğu için yeşil hidrojene uyarlanması mümkün olabilecek” dedi.
“İhtiyaca nazaran 12 ve 16 silindirli olarak da üretilebilecek”
TÜRASAŞ Genel Müdürü Mustafa Metin Yazar da şirketin, ülkenin ve bölgenin gereksinimi olan demir yolu araçları ve kritik alt sistemlerini ulusal ve yerli olarak tasarlayıp, üretimini yerli tedarikçileriyle gerçekleştirerek dalda yer alan firmalar için bir çatı kuruluş misyonunu yerine getirdiğini anlattı.
TÜBİTAK RUTE ile Türkiye’ye birincileri yaşattıkları tren denetim ve idare sistemi, cer motoru üzere bugün de başta E5000 Elektrikli Anahat Lokomotifi, Gaziray Elektrikli Banliyö Treni ve 225 kilometre süratte süratli tren projeleri olmak üzere ülkenin teknolojik bağımsızlığı noktasında birçok kritik projeye imza attıklarını aktaran Müellif, TÜRASAŞ’ın sahip olduğu tesis, üretim altyapısı ve deneyimli mühendis işgücüyle TÜBİTAK KAMAG tarafından yüzde 100 oranında fonlanan dizel motoru projesinde üretici ve proje çıktılarını ticarileştiren kuruluş olarak misyon aldığını belirtti.
Yazar, proje başlığı altında kritik seviyede değere sahip 2 farklı dizel motor için mühendislik, tasarım ve üretim çalışmaları başlatıldığını lisana getirerek, “Bu iki farklı dizel motordan biri TÜRASAŞ tarafından hala üretilmekte olan TLM 16 üzere dizel motorların yüzde 12 oranında yakıt düzgünleştirme maksadıyla modernize edilmiş hali, başkasıysa bugün lansmanı için toplanılmış olan Özgün Motor’dur” sözlerini kullandı.
TÜRASAŞ’ın dizel motorlar konusunda deneyimleriyle takviye verdiği Özgün Motor’un birinci kademede 8 silindirli, gerisinden muhtaçlığa nazaran 12 ve 16 silindirli olarak da üretilebilecek formda mühendislik altyapısına sahip bir tasarım olduğuna değinen Muharrir, “Özgün Motor’un ticarileştirilmesi için TÜRASAŞ Eskişehir Bölgede halihazırdaki konseyi motor kapasitesine ek ihtiyaçlar tanımlanmış olup seri üretim hazırlıkları devam etmektedir. Üretilecek motorların öncelikle lokomotiflerde kullanılması, ardından modernize edilerek gemilerde kullanılması kelam konusudur” biçiminde konuştu.
“Ülkemize ilişkin olan birinci ve tek lokomotif motoru özelliğini taşıyor”
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Türkiye’nin yürüttüğü AR-GE projeleriyle motor teknolojilerinin yerli olarak geliştirmesinde çok değerli düzeylere ulaştığını vurgulayarak, “Bugün tanıtımını yaptığımız Özgün Motor, ülkemizde sıfırdan tasarlanan ve üretilen, birebir vakitte lisans hakları da yüzde 100 ülkemize ilişkin olan birinci ve tek lokomotif motoru özelliğini taşıyor. Burada üretilen motorun yüzde 100’ü burada geliştirildi, modüllerinin yüzde 90’ı ülkemizde üretildi. Tam 3 bin 600 farklı kesimi bulunuyor” diye konuştu.
Motorun 8, 12 yahut 16 silindirli olarak 2 bin 700 beygire kadar 3 farklı konfigürasyonda üretilebileceğini aktaran Varank, seri üretimin Türkiye Raylı Sistem Araçları Sanayii A.Ş. (TÜRASAŞ) tarafından gerçekleştirileceğini ve kullanımının yaygınlaştırılacağını anlattı.
Varank, Özgün Motor ailesinin yalnızca lokomotiflere değil birebir vakitte jeneratörlere, iş makinelerine, kara ve deniz araçlarına da güç verebileceğine değinerek, “Ülkemizdeki motor endüstrisinin gelişiminde mihenk taşı olan Özgün Motor, hem kendi sınıfına hem de TCDD’nin envanterindeki lokomotif motorlarına göre daha uygun maliyetli, daha az yakıt tüketen, daha performanslı, daha verimli ve daha çevreci dizayna sahip” formunda konuştu.
Özgün Motor’un, geleceğin teknolojilerinin de uygulanabileceği platform niteliğinde olduğunu vurgulayan Varank, “Buna içten yanmalı dizel motor gözüyle bakmamamız lazım. Arkadaşlarımız, birebir motor dizaynının hidrojenle kullanılması için şimdiden çalışmalara başlamış durumda. Biz bu motoru, hidrojenle de çalışır hale çok kolay biçimde getirebiliriz. Şu anda piyasada ticari olarak satılan hidrojen motoru yok. Türkiye burada öncü ülkelerden biri haline gelebilir. Bu da stratejik olarak yaptığımız işin ne kadar üstün olduğunu gösteriyor.” tabirini kullandı.
Bakan Varank, “Milli Teknoloji Hamlesi” vizyonu doğrultusunda Türkiye’yi kritik teknolojilerin tasarlandığı, üretildiği ve ihraç edildiği bir ülke haline getirmekte kararlı olduklarının altını çizerek, şunları kaydetti:
“Mobilitenin dönüşümünde öncü olacak stratejik ehemmiyete sahip projeleri muvaffakiyetle yürütüyor, paydaşlarımızla işbirliği içerisinde çalışıyoruz. Artık yerli ve ulusal olarak üretebildiğimiz tramvaylarımız, şoförsüz metro araçlarımız, ulusal elektrikli tren setlerimiz, lokomotiflerimiz, banliyo setlerimiz, yolcu ve yük vagonlarımız var. Bununla birlikte ulusal sinyalizasyon sistemi ve yüksek süratli tren geliştirilmesine yönelik çalışmalarımıza da orta vermeden devam ediyoruz. Ülkemiz, 2021 prestijiyle raylı sistem araçları aksam ve kesimlerinde net ihracatçı pozisyonuna gelmiş durumda.”
“320 milyon avroluk katma bedel yaratacak”
Şehir içi sınırlarda TÜRASAŞ ile RUTE’nin bir ortaya gelerek ASELSAN ile sinyalizasyon sistemini geliştirebildiğini anımsatan Varank, bu alanda 320 milyon avroluk katma bedelin gelecek 5 sene içerisinde oluşturulabileceğini söyledi.
Bakan Varank, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı iş birliğinde geliştirdikleri E5000 elektrikli ana sınır lokomotifinin montajlarının tamamlandığını bildirerek, “İnşallah yakın vakitte Sayın Bakanımızla bunu da tanıtacağız. Yüzde 100 elektrikli ana sınır lokomotifimizi de kendimiz geliştirmiş olacağız. Bu manada değerli bir muhtaçlığımızı karşılamış olacağız” dedi.
Bunun üzere onlarca, yüzlerce projeyi sürdürmeye devam ettiklerini lisana getiren Varank, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Biliyorsunuz müzmin muhaliflerin çok sıkça kurduğu bir cümle var. Biz platform, eser geliştirdiğimizde, ‘Hani bunun neresi yerli, bunun motoru yerli mi?’ diye soruyorlar. Evet bugün onlara karşılık veriyoruz; kendi özgün motorumuzu, raylı sistemlerde kullanılacak özgün motorumuzu geliştirdik. Birazdan çalıştıracağız, bunun da motoru yerli, gururla söyleyebileceğiz. Projede emeği geçen herkese şükranlarımı sunuyorum. Adil Bey’e hasseten şükranlarımızı arz ediyorum zira Ulaştırma Bakanlığı ile Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı RUTE’de hoş sinerji yakaladı. Projemizi 4 yıllık planlamıştık, 4 yıl içerisinde tamamladık.”
Bakan Varank, verimli çalıştıklarını, bunun üzere muvaffakiyet kıssalarını kamuoyuyla paylaşacaklarını belirterek, “Vatandaşlarımızın gurur duyacağı işleri herkesin gündemine getirmiş olacağız. Bizim gündemimiz gerçek teknoloji. Zoom irtibatını teknoloji olarak sunanlara inat, geleceğin teknolojilerine yatırım yapıyoruz” tabirlerini kullandı.
Konuşmaların akabinde Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, Kocaeli Vali Yardımcısı İsmail Gültekin, Büyükşehir Belediye Lideri Tahir Büyükakın, TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal ve TÜRASAŞ Genel Müdürü Mustafa Metin Muharrir, butona basarak lansmanı yapılan motoru çalıştırdı.
Özgün Motor Geliştirilmesi Projesi hakkında
TÜBİTAK Araştırma Takviye Programları Başkanlığı (ARDEB) 1007 Programı kapsamında desteklenen “Özgün Motor Geliştirilmesi Projesi” TÜBİTAK RUTE, TÜRASAŞ, Marmara Üniversitesi ve Sıradışı Mühendislik iştiraki ile gerçekleştirildi.
Özgün Motor, lokomotif için Türkiye’de sıfırdan tasarlanan ve üretilen, birebir vakitte lisans hakları da TÜBİTAK’ta yani Türkiye’de olan birinci motor olma özelliği taşıyor.
Raylı ulaşım alanındaki 160 Serisi Özgün Motor Ailesi, 1 litre motor hacminden elde edilen en yüksek güce sahip.
Lisans hakları TÜBİTAK’a ilişkin 160 serisi motor ailesi dizaynının birinci eseri olan 8 silindirli 1200 beygir gücündeki motor, küresel ölçekte belirlenen emisyon limitlerini karşılıyor.
V8, V12 ve V16 motor ailesi seçenekleri ile 2700 beygire kadar güç sınıflarında tahlil olacak özgün motor, lokomotiflerde, jeneratörlerde ve birçok “su üstü gemide” rahatlıkla kullanılabilecek.