Düşen kredi notu ve artan risk primi nedeniyle dünya finans piyasasında giderek zorlanan Türkiye’nin kısa vadeli dış borçları artıyor. Bir yıllık periyotta ödenecek borç meblağı 182.5 milyar dolar. Hükümetin 60 milyar dolara çıkması beklenen cari açık da dahil edildiğinde 240 milyar dolarlık finansman bulması gerekiyor.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) TBMM Grubu’nun iktisat raporunda, Türkiye’nin dış borç sarmalına dikkat çekildi. Raporda, şu değerlendirmelere yer verildi:
– Memleketler arası piyasalardan gereğince uzun vadeli dış borçlanmaya gidemeyen ve düşen kredi notu ve artan risk primi (CDS) yüzünden dış borçlanması epey değerli hale gelen Türkiye’nin vadesi bir yıldan az kısa vadeli dış borçları arttı. Borcu çevirmek giderek daha maliyetli hale geldi.
– 26.2 milyar dolarlık uzun vadeli dış borç anapara ve 6.1 milyar dolarlık faiz ödemesine rağmen 24.3 milyar dolar uzun vadeli dış borç bulabilen Türkiye’nin tıpkı periyottaki kısa vadeli dış borçları ise 13.2 milyar dolar artarak 134.8 milyar dolara yükseldi.
– Kamu bankalarının kısa vadeli dış borçları 2.6 milyar dolar artarak 24.8 milyar dolara, Merkez Bankası’nın (MB) borcu 3.4 milyar dolar artarak 29.4 milyar dolara, özel kesimin dış borcu ise 7.3 milyar dolar artarak 80.5 milyar dolara çıktı.
1 YILDA 182.5 MİLYAR DOLAR
– Türkiye’nin gelecek 12 aylık periyotta ödemesini yapmak zorunda olduğu 182.5 milyar dolarlık borcun 35 milyar dolarını kamu bankaları da dahil kamu kesiti, 29.4 milyar dolarını Merkez Bankası (MB), 118.1 milyar dolarını ise özel bankalar dahil özel dal karşılayacak.
– MB’nin borçları, swap borçlarından ve mevduatlardan kaynaklanıyor. Net döviz rezervi ekside olan MB’nin öbür ülkelere olan bu swap ve mevduat borçlarının vadesini uzatmaktan öteki dermanı bulunmuyor. Bu çaresizlik de Türkiye’yi öteki ülkelere siyasi ve ekonomik ödünler vermeye itiyor.
ÖZEL DAL BORÇTA LİDER
– Özel kesimin dış borç stoku bu yılın birinci yarısında geçen yılın sonuna nazaran değerli bir değişiklik göstermedi. Uzun vadeli dış borçları azaldı, kısa vadeli dış borçları ise arttı.
– Haziran 2022 prestijiyle 234.3 milyar dolar olan dış borcun 153.7 milyar doları uzun, 80.6 milyar doları ise kısa vadeli borçlardan oluşuyor.
– Özel kesimin uzun vadeli dış borçları geçen yılın sonuna nazaran 7.8 milyar dolar azalarak 153.7 milyar dolara geriledi. Bu borcun 58.9 milyar doları finans kesimine, 94.8 milyar doları ise gerçek dala ilişkin.
– Özel dalın kısa vadeli dış borcu ise 7.3 milyar dolar artarak 80.6 milyar dolar oldu. 2021 sonunda yüzde 31 olan kısa vadeli borcun özel bölümün dış borçları içerisindeki hissesi haziranda yüzde 33’e yükseldi.