Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Petronas ile TPAO’nın müşterek çalışmalar yapacağına dair açıklaması güç denkleminde yeni bir fotoğrafı beraberinde getiriyor. Türkiye-Malezya birlikteliğine Çin’in de dahil olmasının ehemmiyetine değinen uzmanlar, güç fiyatlarının yükseldiği devirde gelen bu atağın epey pahalı olduğu görüşünde.
Enerji fiyatlarının global manada tepe yaptığı ve başta Avrupa olmak üzere dünyayı çok daha sancılı günlerin beklediği bu süreçte her ülke kendi ölçeğinde farklı arayışlar içinde. Türkiye üzere dış borcunun büyük bir kısmını güç ödemeleri oluşturan ülkeler ise yalnızca önümüzdeki kışı değil gelecek on yılları da bugünden planlamanın gayretinde.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklama Ankara’nın güç yol haritası için de değerli bir gösterge. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ülkemizin ulusal petrol şirketi olan Türkiye Petrolleri Anonim Paydaşlığı (TPAO) ile Malezyalı petrol ve doğal gaz şirketi Petronas’ın ortaklaşa adımlar atabileceğini söylemiş ve “Belirlenen 1-2 bölgede müşterek çalışma planlıyoruz. Üçüncü bir ülke olarak Çin de bu sürece dahil olabilir” tabirini kullanmıştı.
YAKIN VAKİTTE SOMUT GELİŞMELER OLACAĞININ İŞARETİ
Enerji Uzmanı Eser Özdil, TPAO ile Petronas birlikteliğinin olası sonuçlarını TRT Haber’e kıymetlendirdi. Özdil, Türkiye ile Malezya birlikteliğinin geçmiş yıllarda da gündeme gelen başlıklardan biri olduğunu hatırlattı.
Özdil, lakin bu defa durumun biraz daha farklı göründüğünü ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ağzından süreçle ilgili cümleler duyulmasını ‘yakın vakitte somut gelişmeler olacağının göstergesi’ olarak yorumladı.
ODAK COĞRAFYA AFRİKA OLABİLİR
Özdil bilhassa Çin ayrıntısının üzerinde durdu, “Çin’in de işin olacağını varsaydığımızda, odak coğrafya olarak Afrika’nın öne çıkacağını düşünüyorum” dedi.
Peki, TPAO ve Petronas’ın bu birlikteliğinin nasıl bir sonucu olacak?
Enerji arz güvenliğinin en kritik konu olduğu bu periyotta, iki büyük şirketin güçlerini birleştirerek ortak yatırım yapması hem mali yarar hem de ülkelerinin arz güvenliğine katkı sağlaması açısından değerli.
Eser Özdil, hayata geçirilecek olan projelerin açık denizlerde olması halinde sürecin nasıl gelişeceğini “O vakit hem TPAO’nun Akdeniz ile Karadeniz’de elde ettiği birikim artırılmış olur hem de yeni coğrafyalar ve yatırımlarla tesir alanı da genişletilebilir. Olumlu bir gelişme olarak pahalandırmak gerek” cümlesiyle anlattı.
PETRONAS’TAN ÖNEMLİ KAZANIMLAR ELDE EDİLEBİLİR
Petronas dünyanın bu alandaki en kıymetli markalarından biri. Özdil, TPAO-Petronas birlikteliğinin Ankara için güç dışındaki beklenen kazanımları sorusunu cevapladı.
Petronas’ın global ölçekte hayli deneyimli ve teknoloji yatırımlarına da son derece kıymet veren bir şirket olduğunun altını çizen Özdil, “TPAO daha evvel iş birliği gerçekleştirdiği Chevron, BP, Shell, Petrobras, SOCAR, TOTAL üzere şirketlerden önemli manada know-how transferi gerçekleştirmişti. Petronas’ın iş alanlarına baktığınızda klasik bir upstream yatırımcısının ötesinde olduklarını görüyoruz. Daha açık bir anlatımla; petrol/doğal gaz bölümünde rezervin bulunması, kıymetlendirilmesi, ham petrol/doğal gazın üretilmesi, boru çizgileriyle taşınması sürecinin ötesinde işlere imza atıyorlar. Yalnızca arama-üretim teknolojilerine değil hidrojen ve pak güç teknolojilerine de yatırım yapan bir şirket olarak karşımıza çıkıyor Petronas. Bu nedenle TPAO’nun Petronas’ın iş kültüründen önemli katkılar elde edeceğine inanıyorum.” tabirlerini kullandı.
Bu çeşit projelerde yatırım süreci nasıl işliyor?
Enerji denklemindeki bozulma dünyayı krize sürüklerken global manada mali tabloları da bozdu. Bunun yansımalarından biri de batı merkezli milletlerarası finans kuruluşlarının petrol ve gaz keşif/arama faaliyetleri için kredi musluklarını kısması oldu.
TPAO ile Petronas’ın nasıl bir finansman idaresi tercih edeceği sorununa bu nedenle kıymet kazanıyor. Arama-üretim faaliyetlerinin genel olarak şirketlerin öz sermayelerinden karşıladıkları kıymetli yatırımlar olduğunu biliyoruz.
Özdil’e nazaran Petronas ve TPAO şayet arama/keşif alanında bir yatırım gerçekleştireceklerse bunu öz sermayeleriyle yapacak. Aramaların açık denizlerde olursa işlerin değişeceği görüşünde Özdil. O denli bir ihtimalde, TPAO’nun elinde bulundurduğu filo sayesinde daha makul sayılara bu işleri yapmanın mümkün olabileceği kanaatini paylaşıyor.
Ancak sürecin nasıl bir proje finansmanı tekniği ile ilerleyeceğine dair tartışmalar için şimdi erken olduğu ve çalışmaların biraz daha somutlaşması gerektiğinin de altını çiziyor.