Eski Türk beyliklerinden Eretna Beyliği devrine ilişkin 668 yıllık el yazması Kur-an’ı Kerim Londra’da açık artırmaya çıktı. Tomar halinde Anadolu’da yazılmış Kur’an-ı Kerim, Christie’s Müzayede Meskeni tarafından 250-300 bin Euro fiyat aralığında satışa çıkarıldı. Kur’an yazımının başlangıcında Andaolu’da 1354 yılında yazılan Kur’an-ı Kerim, birebir vakitte devrin İslam anlayışı hakkında yeni bilgiler de sunuyor. Öte yandan yapıtın çalıntı olduğu tez ediliyor.
Karar’dan Saliha Sultan’ın haberine nazaran, eser hakkında bilgi veren Hollanda Türk ve Arap Dünyası Araştırma Merkezi Lideri, tarihçi Dr. Mehmet Tütüncü, “Eser daha evvel 2010’da da müzayede meskeni tarafından satışa konulmuş, ama çalıntı olduğu argümanının akabinde geri çekilmişti. Christie’s Müzayede konutu yapıtı basılı kataloğundan da çıkarmıştı lakin birkaç hafta boyunca internet kataloğunda kalmıştı. Peşinden o sayfalarda daha yayından kaldırılmış ve böylelikle eser hakkında bilgiler karartılmıştı” dedi. Dr. Tütüncü, yapıtın 12 yıl sonra tekrar satışa çıkmasının nedeninin araştırılması gerektiğini vurgulayarak, şunları kaydetti:
“Bu Kur’an büsbütün bizim topraklarımıza ilişkin bir şaheserdir. Daha evvel yurt dışında çeşitli teşebbüslerde bulunan Kültür ve Turizm Bakanlığı bu hususta bir çalışma yapmalı, daha evvel İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından satın alınan bir kitabeyi çalıntı olduğu ispatlanmadan iadesini sağladığı üzere, bu eser için de teşebbüste bulunmalıdır. Ya Kur’an-ı Kerim’in satışını durdurmalı ya da durduramadığı takdirde satın alarak Türkiye’ye getirmelidir.”
‘Süslemelerde kullanılan figürler eşsiz’
Dr. Tütüncü, yapıtın özellikleri hakkında şu bilgileri verdi:
“Kur’an-ı Kerim’in muharriri Ebu Talib kendisini ‘Min ǧumlat ʿabīd al-mawlā al-wazīr ʿAbī Ṭālib’ tabiriyle tanımlıyor. Yani kendisini Sünnilikten farklı, tabir yanlış olmazsa, Ali taraftarı Alevi bir kişi olarak tanım ediyor. Yapıtın başlarında Hazreti Muhammed’in Hazreti Ali’ye öğrettiği dualar olarak bilinen ‘Hzr e-yamni’ duaları sıralıyor, daha sonra ise Kur’an-ı Kerim’in tamamı çok ince harflerle altın Gubari sinirle kayda geçiriyor. Yalnızca düzyazı olarak değil süslemelerde kullanılan geometrik figürler, gözyaşı damlasını andıran haller bu Kur’an-ı Kerim’in dizaynını da eşsiz kılıyor.”
Kur’an-ı Kerim’in sonunda bulunan ketebe kaydında Eratna Sultanı Sultan Mehmed’in hazinesinde bulunduğu belirten Dr. Tütüncü, şunları aktardı:
“Ketebe kaydında Sultan Mehmed için ‘Arap ve Arap olmayanların sultanı’ sözü yer alıyor. Bu söz de kıymetli zira Anadolu’da sultanlık lakin halife tarafından verilirdi, bu tarafıyla de epeyce kıymetli bir kayıt.”
Eserin ketebe kaydında yazım tarihinin de yer aldığını söyleyen Dr. Tütüncü, Hicri 754 yılının 20 Zulhicce tarihinin kayıt düşüldüğünü, bu tarihin ise miladi takvime nazaran 24 Ocak 1354 yılına denk geldiğini tabir etti. Eretnalıların Uygur kökenli bir Türk beyliği olduğunu hatırlatan Dr. Tütüncü, Kayseri ve Sivas civarlarında karar süren bu beyliğin Karamanoğulları ile birlikte Anadolu’da Osmanlılar öncesi en değerli beyliklerden biri olduğunun altını çizdi.
Satış 20 gün sürecek
Christie’s Müzayede Evi’nin düzenlediği ‘Doğu Kilimleri ve Halıları Dahil İslam ve Hint Sanatı’ başlıklı müzayedesi kapsamında açık artırmaya çıkan yapıtın satışı 20 gün sonra sona erecek. Haberimizin akabinde eser hakkında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yapılacak araştırma ve Türkiye’ye dönüp dönmeyeceği merak konusu.