Geçen yıl 7 lira olan sosisli sandviç bu yıl yüzde 185 artırımla 20 lira… 16 lira olan tavuk döner dürüm, yüzde 125 artışla 36 liraya çıktı. Bilhassa öğrenci ve çalışanların uğrak noktası olan fastfood restoranlarında da geçtiğimiz yıl 37 lira olan bir menü yüzde 70 artışla 63 lira.
Hayatın her alanında kendini hissettiren enflasyon yurttaşları evvel konut, otomobil hayalinden etti. Eriyen alım gücüyle artık dışarıda yemek bile lüks oldu. TÜİK’e nazaran yüzde 93, TÜRK-İŞ’e nazaran yüzde 108 olan yıllık besin enflasyonu lokanta ve büfe menülerine yüzde 185’i bulan artırım olarak yansımış durumda.
İstanbul Şişli’de 10 yıldır bir dönercide çalışan Nuri Beyefendi, ortalama bir yemek, çorba, kola ve tatlıdan oluşan menünün 100 lirayı bulduğunu belirtiyor. Geçen yıl tıpkı menünün en fazla 40 lira olduğunu anımsatan Nuri Beyefendi, şunları söylüyor:
“Şu an 330 ml’lik kolayı 15 liraya satıyoruz geçen yıl 7 liraydı. Porsiyon döner satışlarımız neredeyse durdu, tombik döner dediğimiz bol ekmekli dönerimiz revaçta.”
SATIŞLAR DÜŞTÜ
Bir öteki lokanta işletmecisi ise yemeğin yanında içecek satışının durma noktasına geldiğini belirtiyor. İçecek firmalarının bu durum karşısında harekete geçtiğini ve kampanya yaptığını söyleyen işletmeci, “Dürüm ve kola ile menü yapııyoruz ve dürüm fiyatına veriyoruz” diye konuşuyor.
Şişli’de beş yıldır büfe işleten Özer Öztürk, geçen yıl 7 liraya sattığı sosisli sandviçi bu yıl 20 liraya satma sebeplerini şöyle sıralıyor:
“Geçen yıl sosisin kilosunu 45 liraya alıyordum artık 135 lira oldu. 1000 lira gelen elektrik faturam 6 bin lira oldu. Günde 50 tane satarken artık 20-25’i sıkıntı buluyorum. Onlar da yalnızca turistlere.”
Pazar günü bir alış veriş merkezinin yemek katında menü fiyatlarına bakan gençlere yanaşıyoruz. En ucuz ve en küçük menünün 40 lirayı bulduğunu söyleyen gençler “Geçen yıl havalimanı fiyatı diye paylaştığımız hamburger fiyatları artık her yerde” diyor.
SÖZLEŞME YAPILMIYOR
Gıda enflasyonunun en makûs etkilediği kesimlerden birisi de endüstiriyel hazır yemekçiler oldu. Mukavelelerde fiyatların 20 liradan 40 TL’ye çıktığını yakında da 51 TL olacağını söyleyen Yemek Sanayicileri Federasyonu Lideri Hüseyin Bozdağ, şöyle konuşuyor:
“Maliyet artışları durmuyor. Bir yıllık yapılan kontratlar evvel altı aya artık üç aya düştü. Ayakta durmakta zorlanıyoruz, finansman erişimimiz yok. Kredi faizleri yüzde 30’lara çıkmış durumda, sermayeden yiyoruz.”
İŞÇİ ÖĞÜNÜ KONUTTAN GETİRİYOR
Enflasyon çalışanın yemek fiyatlarına de yansıdı. Geçtiğimiz yıl 25 lira olan yasal yemek vergi istisnası, bu yılın birinci altı ayında 36 TL’ye temmuz ayı prestijiyle da 51 TL’ye çıkarıldı. Fakat birçok işyeri şimdi bu fiyatları personele vermedi. Verseler de dışarıda yemek yeme maliyetini karşılamıyor, emekçiyi ucuz, inançsız yahut sıhhatsiz yiyeceklere yöneltiyor.
Beşiktaş’ta bir firmada çalışan Tahir Kılıç, işyerinin yemek fiyatına yüzde 100 artırım yapmasına karşın porsiyon küçültmek zorunda kaldığını söylüyor. Kılıç, “Yemek kartına yatan fiyat geçen yıl 450 liraydı. Bu yıl 950 lira oldu. Geçen yıl ayın son 5-6 günü yemeğimi konuttan getirirdim. Artık ayın neredeyse yarısında meskenden getiriyorum” dedi.