‘Şeytan Ayetleri’ kitabıyla tanınan Hint asıllı İngiliz yazar Salman Rüşdi, New York’ta bir aktifliğe katıldı. Aktiflikte konuşma yaptığı sırada Rüşdi, bir kişinin bıçaklı yahut yumruklu saldırısına uğradı. Ünlü yazarın Şeytan Ayetleri kitabı nedeniyle 1989 yılında tehdit edilmiş ve hakkında vefat fetvası verilmişti. İşte, ünlü muharrire dair merak edilenler…
SALMAN RÜŞDİ KİMDİR?
Salman Rüşdi, Urduca ve İngilizce konuşan Müslüman bir ailenin oğlu olarak 19 Haziran 1947’de (bağımsızlıktan iki ay önce) Bombay’da doğdu. 1961’de lise eğitimi için Birleşik Krallık’a gönderilen Rüşdi’nin ailesi, 1964’te başka Müslümanlarla birlikte zarurî olarak Pakistan’a göç etti ve Karaçi’ye yerleşti.
Cambridge‘de tarih eğitimi gören Rüşdi, fantastik bir bilimkurgu denemesi olan birinci romanı Grimus (1975) ile eleştirmenlerin dikkatini çektikten sonra, Geceyarısı Çocukları (Metis, 2000) romanıyla (1981 Booker, 1982 James Tait Black, 1993 Booker of Bookers ödülleri) dünya çapında ün kazandı.
ÖLÜM FETVASI VERİLEN YAZAR
Hindistan tarihi ve siyasetine eleştirel yaklaşımı nedeniyle Hindistan’da yasaklanan bu romanı, bu defa Pakistan’da birebir akıbete uğrayan Utanç (Metis, 2005) izledi. Nikaragua anılarını aktardığı The Jaguar Smile‘ın (1987, Jaguar Gülüşü, Pencere, 1989) akabinde yazdığı The Satanic Verses (1988, Şeytan Ayetleri) ile 1988 Whitbread mükafatını kazandıysa da Müslümanlığa hakaret ettiği gerekçesiyle kitap Hindistan ve Güney Afrika’da yasaklandıktan sonra Humeyni tarafından muharrir hakkında vefat fetvası verildi.
Kasım 2005 ve Haziran 2008 tarihlerinde ABD’den Foreign Policy ve Birleşik Krallık’tan Prospect mecmualarının internet üzerinden okuyucu anketleri ile oluşturduğu Dünyanın Birinci 100 Entelektüeli listelerinde, 2005 yılında 10., 2008 yılında 23. sırada yer almıştır.
AZİZ NESİN’İN ŞEYTAN AYETLERİ ÇEVİRİSİ
Pir Sultan Abdal Kültür aktifliklerine katılmak için gelen 33 sanatçı ve aydın, 2 otel çalışanı 2 Temmuz 1993’te gerici yobaz kalkışma sonucu Madımak Oteli’nde yakılarak katledilmişti. Madımak Katliamı Türkiye’nin tarihine kara bir leke olarak geçti.
Madımak Katliamı’nda maksat gösterilen ünlü müellif Aziz Nesin, 26 Mayıs’ta Türkiye’de Bakanlar Heyeti tarafından yasaklanan Salman Rüşdi’nin “Şeytan Ayetleri” romanının yayımlanmasını üstlendi. Kitabın bösı kısımları Aydınlık gazetesinde yayımlandı.
Yurtiçinden ve yurtdışından gelen reaksiyonlar üzerine Nesin bir yazı yazdı. Usta muharrir bu yazısında Rüşdi’nin romanını yayımlamak istemesindeki maksadının, müellifin davasına hizmet etmek ya da Türkiye’deki tutucuları kışkırtmak olmadığını belirtti.
Her devirde her fırsatta maksat gösterilen Aziz Nesin’e karşı bu olayların akabinde linç kampanyası başlatıldı. Ağır hakaretler, iftiralar ve tehditler Nesin’i yıldırmadı.
Madımak Katliamı’ndan günler evvel Aziz Nesin’i amaç gösteren, kışkırtıcı atılımlar başlamıştı. Nesin’in çevirdiği Şeytan Ayetleri kitabını münasebet gösteren gerici ve yobazlar, mahallî gazete sahipleri, Nesin’i maksat alarak, kaos ortamı yarattı. Birebir sene bu kitabı Türkçeye çeviren Aziz Nesin, Madımak olayından fiziki olarak kurtuldu lakin malesef 38 can ortamızdan ayrıldı. 
DÜNYANIN TARTIŞTIĞI KİTAP
Salman Rüşdi’nin Şeytan Ayetleri kitabı Eylül 1988’de yayımlanmıştı. Sürrealist ve post-modern bir roman olan yapıtta, birtakım Müslümanlar ortasında “dine küfreden bir kitap olması” suçlamasıyla öfkeyle karşılandı. Kitabın bir kısmında, İslam peygamberi Muhammed’in içinde yaşadığı pagan topluluğun takviyesini almak üzere çok ilahlı yaklaşım lehine bir ayeti haber verdiği, sonradan bu ayetin şeytan tarafından yazdırıldığını sav ettiği anlatılmaktadır.
Roman, Müslüman topluluğunda büyük yankı yaratmış ve dine küfür olarak algılanmıştır. Olayların büyümesiyle birlikte kitabın ithali Hindistan’da yasaklanır, Birleşik Krallık’taki birinci aksiyonlarda kitap yakılır. 1989 yılı Şubat ayında Pakistan’da kitaba karşı büyük olaylar çıkar. İran’daki Şii lider Ruhullah Humeyni, Rüşdi ve kitabın yayınlanmasında vazife alan bireylerin öldürülmesini imkanlı kılan bir fetva yayınlar.
Dönemin Birleşik Krallık Başbakanı Margaret Thatcher, Rüşdi’ye daima muhafaza sağlamıştır. 1998 yılında İran hükûmetinden olayı yatıştırıcı istikamette açıklamalar gelmesi üzerine gerginlik azalmıştır. 2006 yılındaki İran Haber Ajansı’nın haberine nazaran fetva fakat onu yayınlayan makam tarafından geri alınabildiğinden ve Humeyni de ölmüş olduğundan fetva hala yürürlüktedir.