Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan‘ın “Faiz sebep, enflasyon sonuçtur” ve “Faiz ve enflasyonla uğraşta nas ne diyorsa onu yapacağız” tezlerini temel alarak Eylül 2021’den bu yana siyaset faizini sabit tutan Türkiye, yüzde -64.62 ile dünyada en yüksek negatif gerçek merkez bankası faizine sahip ülke oldu. Böylelikle tasarruf sahibi parasını enflasyona karşı koruyamazken, iktisat idaresi de tasarruf yapanı cezalandırmış, borçlananı ise ödüllendirmiş oldu.
‘2023 enflasyon maksadının tutması zor’
Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atilla Çifter, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimine başladığı Eylül 2021 tarihinden itibaren para siyasetinin etkisizleştirildiğine dikkat çekerek, “Bunun sonucu olarak enflasyonun artış trendi hızlanırken, Türkiye en yüksek negatif gerçek merkez bankası faizine sahip ülke pozisyonuna geldi” dedi. Çifter, enflasyonda düşüşün baz tesiri ile 2023 yılında beklendiği kadar olmayacağına da dikkat çekti. Bu yılın başında enflasyonun ocak ayında pik yapacağını ama 2023 seçimlerine Türkiye’nin enflasyonda tek haneyle gireceğini söyleyen Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, bu yıl sonu için yüzde 48-49, 2023 yılı sonu için ise yüzde 19.9 gayesi vermişti.
‘Ekonomideki tüm parametreler denetimden çıktı’
Finansal danışman ve DEVA Partisi Genel Merkez İdare Şurası Üyesi Ömer Rıfat Gencal da, meçhullüğü ortaya çıkaran siyasetler sonucunda iktisatta denetim edilmesi planlanan tüm parametrelerin denetimden çıktığını söyledi. Gencal, Eylül 2021’den bu yana iktisatta yaşanan gelişmeleri şöyle anlattı:
“TCMB Lideri Şahap Kavcıoğlu Eylül 2021’de iş adamları ile yaptığı bir toplantıda verdiği bildiriyle siyaset faizinde artık çekirdek enflasyonu dikkate alacaklarını açıkladıktan sonra 22 Eylül tarihinde yapılan Para Siyaseti Heyeti toplantısında faiz indirimleri başladı. 1 haftalık siyaset faizi yüzde 19 düzeyinden aralık toplantısına kadar yüzde 14’lere kadar indirdi. Bu bildirinin çabucak akabinde Türk Lirası tüm ülke para ünitelerine karşı kıymetli bedel kayıplarına maruz kaldı. Açıklama sırasında 8.3 düzeylerinde bulunan Dolar /TL kuru Ekim başında evvel 9, Kasım ortasında 10.0 düzeylerine kadar yükseldi. Aralık başından 20 Aralığa kadar olan müddette de rekorlarını yenileyerek 18.2 düzeylerine kadar çıktı. TL’deki bu paha kayıpları birinci etapta ekonomik belirsizlikleri artırarak fiyatlama davranışlarının bozulmasına ve enflasyonun denetimden çıkmasına tesir eden en kıymetli neden oldu. Siyaset faizi cari açık veren ve yabancı para cinsinden fonlama muhtaçlığı duyan tüm ülkeler için epeyce değerlidir. Bunun nedeni:
- Verilen cari açığın finansmanı için TL’yi cazip kılmak ve cari açığın finansmanında direkt yatırımlardan sonra kıymetli bir fonlama kaynağı olan yabancı kaynağı yurtiçine çekmek için en kıymetli göstergedir.
- Yurt içi tasarrufların mahallî para ünitesi olan TL’de tutulması ve para siyasetinin aktifliğinin artırılması ismine en kuvvetli enstrümandır.
- Merkez Bankası kredibilitesinin sağlanarak yalnızca siyaset faizi ile değil kelamlı irtibatla de fiyat istikrarını destekleyen değerli bir araçtır.
Beklentilerin yönetilmesinde bu kadar güçlü olan siyaset faizinin gerçek olarak rekor seviyede negatif getiri sağlıyor olması makro ekonomik tüm istikrarları alt üst eder. Beklenti teorisi, insanların risk ve belirsizlik içeren farklı seçenekler yahut beklentiler ortasında nasıl seçim yaptığını açıklar. Risk ve belirsizlik farklıdır. Risk, gelecekteki sonucun farklı olasılıklarını varsayım etme yeteneğini içerirken, belirsizlik içermez. Bu nedenle, risk ölçülebilir ve niceliklendirilebilir lakin belirsizlik yapılamaz. Meçhullüğü ortaya çıkaran siyasetler sonucunda de iktisattaki denetim etmeyi planladığınız tüm parametreler denetimden çıkar.”