- NATO Madrid Tepesi’nde alınan kararlar ve yeni stratejik konsept çerçevesinde taraflar, terörle çaba başta olmak üzere bilhassa güneyden kaynaklanan tehditler ve sınamalar üzere mevzulara ait olarak 360 derece yaklaşımı temelinde iş birliğini güçlendirme konusundaki kararlılıklarını vurgulamışlardır.
- Taraflar, Ukrayna’dan tahıl ihracatının önündeki mahzurları kaldırmak için acil tedbirler alınması gerektiğini vurgulayarak, emsal insani mevzularda BM ve ilgili öteki kuruluşlarla birlikte çalışma konusundaki kararlılıklarını yinelemişlerdir.
- Taraflar, Hükümetlerarası Tepe’yi muntazaman tertip etmeyi ve bir sonraki tepeyi İtalya’da düzenlemeyi kararlaştırmışlardır.
- Taraflar , Türkiye-AB vize serbestisi diyaloğu, göç iş birliğinin yenilenmesi, terörle gayret iş birliğinin güçlendirilmesi ve iştirak öncesi fonlar (IPA) ve çeşitli AB programları/mekanizmaları kapsamındaki mevcut iş birliğinin derinleştirilmesi üzere değerli alanlarda somut sonuçlar elde etmek için eforlarını koordine etmek konusunda mutabık kalmışlardır.
- Taraflar, gerekli şartlar sağlandığı takdirde, Doğu Akdeniz bahisli Çok Taraflı Konferansın gerçekleştirilmesinin bölgede kapsayıcı bir iş birliği sistemi kurulması için bir fırsat olduğunu belirtmişlerdir.
- Zirve vesilesiyle 9 mutabakat imzalanmıştır. Taraflar, bu mutabakatların imzalanmasının, halihazırda geniş kapsamlı bir muahede altyapısından yararlanan ikili ilgilerini daha da geliştireceğine olan inançlarını vurgulamışlardır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile İtalya Başbakanı Draghi’nin başkanlığında, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde düzenlenen Türkiye – İtalya 3. Hükümetlerarası Zirve’sinin akabinde ortak bildiri yayımlandı.
Türkiye ve İtalya’nın, Avrupa’da ve Akdeniz bölgesinde tarih boyunca ortak bedeller, unsurlar ve amaçlar etrafında birleştiği belirtilen bildiride, bu kayda bedel sağlam temelin, iki ülkenin her alanda iş birliğini geliştirmelerini temin ettiği vurgulandı.
Bölgesel ve milletlerarası hususlarda birbirleriyle yakın iş birliği ve eşgüdüme sahip iki NATO müttefiki ve G20 ortakları olarak Türkiye ve İtalya’nın, Avrupa ve ötesinde milletlerarası barış ve istikrara kıymetli katkılarda bulundukları söz edilen bildiride, 3’üncü tepenin, Ukrayna-Rusya savaşı, besin ve güç güvensizliği, Kovid-19 salgını sonrası olağanlaşma süreci, sistemsiz göç ve iklim değişikliğinin yanı sıra birbiriyle uyumlu mukabele ve acil insani müdahale gerektiren doğal afetler üzere bölgesel ve global ölçekte değerli gelişmelerin yaşandığı bir devirde toplandığı belirtildi.
Bildiride, “Bu art plan temelinde, 3’üncü tepe, iki ülkeye her alanda ikili ve çok taraflı iş birliğini gözden geçirme ve ilgili kamu kurumlarının, parlamentolarının, iş dünyasının, akademinin, araştırma merkezlerinin ve sivil toplumun faal iştirakiyle bu iş birliğini daha da geliştirmenin yollarını ve araçlarını gözden geçirme fırsatını vermiştir. Bu vesileyle taraflar, açık ve samimi diyaloğu sürdürme konusundaki ortak isteklerini yinelemiş ve gelecekteki iş birliğine yönelik irade ve kararlılıklarını teyit etmişlerdir. Taraflar, Hükümetlerarası Tepe’yi muntazaman tertip etmeyi ve bir sonraki tepeyi İtalya’da düzenlemeyi kararlaştırmışlardır.” sözlerine yer verildi.
– İKTİSAT VE TİCARET
Tarafların, iktisat ve ticaret konusunda daha yakın diyaloğu sürdürme ve bu alandaki gelişmenin güçlendirilmesine yönelik ortak yaklaşımları tanımlama ve uygulama konusundaki kararlılıklarını vurguladıkları aktarılan bildiri, şöyle devam etti:
“Kovid-19 salgınına karşın, 2021 yılında ikili ticaret hacminin tarihi bir rekorla süratli ve güçlü bir formda toparlanmasını memnuniyetle karşılayan taraflar, bu büyüme eğilimini sürdürmek ve 30 milyar dolarlık ikili ticaret hacmi maksadına ulaşmak için birlikte çalışma konusundaki ortak iradelerini, karşılıklı ticareti ve ilgili pazarlara erişimi daha da teşvik etmek ve kolaylaştırmak suretiyle gerçekleştireceklerini teyit etmişlerdir. Bu bağlamda taraflar, Ortak İktisat ve Ticaret Komitesi (ETOK) Toplantısının ve İş Forumu’nun 2022 yılının son çeyreğinde düzenlenmesinde mutabık kalmışlardır.”
Tarafların, iki ülke ortasındaki direkt yatırımların ekonomik bağlantılarının kıymetli bir boyutunu oluşturduğuna inandığı belirtilen bildiride, bu nedenle karşılıklı direkt yatırım düzeyini artırmak için Türk ve İtalyan yatırımcıları daha fazla teşvik etmeye karar verildiği vurgulandı.
– ULAŞTIRMA VE TÜRKİYE AB İLİŞKİLERİ
Tarafların, ticari bağların geliştirilmesinde karayolu nakliyatının ehemmiyetini göz önünde bulundurarak, bu daldaki paydaşların mevcut muhtaçlıklarını karşılamak için Kara Ulaştırması Karma Komite Toplantısının uygun olan en yakın vakitte yapılması gerekliliğini teyit ettikleri aktarıldı.
Tarafların, Türkiye-AB ilgilerinin, Türkiye’nin iştirak perspektifi ve Türkiye’nin tüm Avrupa kıtasının istikrar ve refahına mümkün katkısı temelinde, daha fazla geliştirilmesinin değerinin altını çizdikleri belirtilen bildiride, şunlar kaydedildi:
“Taraflar, Gümrük Birliği’nin uygulanmasındaki mevcut sıkıntıların giderilmesi ve Gümrük Birliği’nin güncellenmesi müzakerelerine başlanması dahil, her düzeyde ve geniş husus yelpazesinde diyaloğu artırarak Türkiye’nin AB perspektifinin güçlendirilmesi gayesiyle Türkiye-AB münasebetlerinin tüm boyutlarının geliştirilmesine yönelik gelecekteki mümkün adımların araştırılması konusunda mutabık kalmışlardır. Taraflar ayrıyeten, Türkiye-AB vize serbestisi diyaloğu, göç iş birliğinin yenilenmesi, terörle çaba iş birliğinin güçlendirilmesi ve iştirak öncesi fonlar (IPA) ve çeşitli AB programları/mekanizmaları kapsamındaki mevcut iş birliğinin derinleştirilmesi üzere kıymetli alanlarda somut sonuçlar elde etmek için uğraşlarını koordine etmek konusunda mutabık kalmışlardır.”
– SAVUNMA ALANI
“NATO Madrid Tepesi’nde alınan kararlar ve yeni stratejik konsept çerçevesinde taraflar, terörle uğraş başta olmak üzere bilhassa güneyden kaynaklanan tehditler ve sınamalar üzere hususlara ait olarak 360 derece yaklaşımı temelinde iş birliğini güçlendirme konusundaki kararlılıklarını vurgulamışlardır.” tabirinin kullanıldığı bildiride, tarafların, uzun müddettir devam eden iş birlikleri temelinde NATO-AB Stratejik iştirakinin güçlendirilmesinin ehemmiyetini ve AB üyesi olmayan müttefiklerin ve bu bağlamda Türkiye’nin AB savunma eforlarına tam iştirakinin bu paydaşlığın gelişmesi için gerekli olduğunu teyit ettikleri kaydedildi.
Bildiride, şu sözlere yer verildi:
“Türk ve İtalyan savunma sanayii şirketlerinin son yıllarda muvaffakiyetle sonuçlandırdıkları ortak projelere ve bu iş birliğini ilerletmeye yönelik siyasi iradeye değinen taraflar, savunma sanayiinin hem mevcut hem de gelecekteki münasebetleri açısından kilit bir rol oynadığını teyit etmişlerdir. Bu çerçevede taraflar, ‘Savunma Sanayii Alanında Zımnilik Dereceli Bilgilerin Karşılıklı Korunmasına Ait Mutabakat’ın imzalanmasını memnuniyetle karşılamışlardır. Bildiride taraflar aşağıdaki maksatlarla, Ortak Güvenlik Stratejik İş birliği Komitesi’nin (JSSCC) oluşturulmasına yönelik olarak polis güçleri ortasındaki iş birliğini güçlendirme iradeleri konusunda mutabık kalmışladır.
Her iki ülkenin güvenliğine yönelik tehditleri ve ortak sınamaları belirlemek ve pahalandırmak, toplumlarının güvenliğini garanti altına almak için ortak teşebbüsleri ve hareketleri tanımlayarak, stratejik iş birliğini güçlendirmenin gerekli olduğu alanları belirlemek, terörizm ve siber hatalar da dahil olmak üzere en ağır cürüm biçimlerini önlemek için sistem, âlâ uygulama ve uzmanlık teatisini teşvik etmek, kamu tertibi ve güvenliğini etkileyebilecek kritik durumları da göz önünde bulundurarak, polis güçleri ortasındaki iş birliğini geliştirmek için faydalı olabilecek öteki faaliyetleri pahalandırmak.”
Tarafların 1951 tarihli Kültür Mutabakatı temelinde sürdürülen kültür, eğitim, bilim, gençlik, spor ve arşiv alanlarındaki mevcut iş birliğini daha da ilerletme ve güçlendirme konusundaki kararlılıklarını teyit ettikleri belirtilen bildiride, tarafların turizmin halklar ortasındaki etkileşimin canlanması üzerindeki tesirini dikkate alarak teşvik ve tanıtım faaliyetlerini destekleme iradelerini yineledikleri söz edildi.
– TERÖRLE ÇABA, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE ÇEVRE
Bildiride tarafların, terörün her biçim ve tezahürüne karşı aktif çaba maksadı doğrultusunda iş birliği iradelerini tabir ettikleri bildirildi.
Paris Anlaşması’na üye ve G20’deki ortaklar olarak tarafların, 1,5 derecelik artış amacı için karbon tarafsızlığı yahut net sıfır sera gazı emisyonlarını yüzyılın ortasına kadar yahut bu periyot civarında sağlamak gayesiyle etraf müdafaa ve iklim hareketi alanında iş birliğini artırma taahhütlerini teyit ettikleri açıklanan bildiride, şunlar kaydedildi:
“Taraflar, ‘Güney Gaz Koridoru’nda ortaklar olarak güç çeşitlendirmesi konusundaki sağlam iş birliğini kıymetlendirmişler ve gücün kapsayıcı kıymetini Akdeniz’de de ortak büyüme, güvenlik ve refah faktörü olarak kabul ederek iş birliklerini ilerletme konusundaki kararlılıklarını yinelemişlerdir. Bu nedenle taraflar, arz güvenliğini ve çeşitlendirmeyi sağlamak için güç alanında devam eden iş birliğini ilerletme konusundaki kararlılıklarını yinelemişlerdir. Pak güce geçişe, yenilenebilir güç, güç verimliliği ve altyapıları, hidrojenin yanı sıra gaz dalının de dahil edilmesinin kıymetini vurgulamışlardır.”
– UKRAYNA-RUSYA SAVAŞI
Bildiride, tarafların, Rusya Federasyonu’nun Ukrayna’ya karşı yürüttüğü haksız ve hukuksuz savaş karşısında Ukrayna ile dayanışmalarını ve Ukrayna’nın bağımsızlığına, egemenliğine ve toprak bütünlüğüne verdikleri takviyesi tabir ettikleri belirtilerek, “Ukrayna’ya barışın en kısa müddette getirilmesine yönelik uğraşlarını sürdürme iradelerini yinelemişlerdir.” vurgusu yapıldı.
Bildiride, şu tabirlere yer verildi:
“Taraflar, Ukrayna’dan tahıl ihracatının önündeki mahzurları kaldırmak için acil tedbirler alınması gerektiğini vurgulayarak, benzeri insani bahislerde BM ve ilgili başka kuruluşlarla birlikte çalışma konusundaki kararlılıklarını yinelemişlerdir. Taraflar, eşgüdüm ve iş birliklerini artırarak global besin güvenliğine yönelik teşebbüslere katkıda bulunmayı sürdüreceklerini teyit etmişlerdir. Taraflar, Türkiye’nin İtalya öncülüğünde 8 Haziran 2022 tarihinde Roma’da muvaffakiyetle gerçekleştirilen Besin Güvenliği Krizine Ait Akdeniz Bakanlar Diyaloğu eşbaşkanlığının bu taraftaki gayretler bağlamında olumlu bir adım teşkil ettiğini vurgulamışlardır.
Taraflar, bölgesel ve milletlerarası barış, güvenlik ve istikrara katkıda bulunmak hedefiyle nizamlı stratejik diyaloğu sürdürme konusundaki kararlılıklarını ve merkezinde Birleşmiş Milletler’in (BM) bulunduğu çok taraflılığa olan bağlılıklarını bir defa daha teyit etmişlerdir. Bu bağlamda taraflar, BM’nin ıslahata tabi tutulması dahil BM bünyesinde devam eden ikili iş birliğinden duydukları memnuniyeti lisana getirmişler ve BM sisteminin barış ve güvenlik, kalkınma ve insan hakları olmak üzere üç ayağını muhafazayı taahhüt etmişlerdir.”
– Sistemsiz GÖÇ
Tarafların, Doğu ve Orta Akdeniz göç yolları da dahil olmak üzere son vakitlerde ortaya çıkan göç eğilimlerini ele aldıkları belirtilen bildiride, ayrıyeten sistemsiz göçle uğraşta, Türkiye-AB 18 Mart 2016 Bildirisi’nin uygulanması da dahil olmak üzere memleketler arası iş birliğinin değerini vurguladıkları söz edildi.
Bildiride taraflar, “Geri dönüşlerin, tekrar yerleşimlerin ve mali yardımın, uygun iş birliği ve adil yük paylaşımını sağlamak için bildirinin öngördüğü kilit araçlar olduğunu yinelemişlerdir, göç akımlarıyla ilgili sistemli istişarelerin başlatılması ve bu alandaki en uygun uygulamaların paylaşılması için İtalyan Göç Fonu’nun bir projesinin uygulanması konusunda mutabık kalmışlardır.” bilgisi verildi.
– DOĞU AKDENIZ VE LİBYA
İki deniz kıyısı ülkesi olarak tarafların, artan güç riskleri karşısında, Akdeniz’de seyrüsefer serbestisinin ve kapsayıcı bir iş birliğinin teşviki konusunda mutabık kaldıkları belirtilerek, “Taraflar, hakkaniyet temelinde bir tahlile ulaşmak emeliyle deniz sonu ihtilaflarının, milletlerarası hukuk temelinde mutabakata varılarak çözülmesinin kıymetini vurgulamışlardır. Taraflar, gerekli şartlar sağlandığı takdirde, Doğu Akdeniz bahisli Çok Taraflı Konferansın gerçekleştirilmesinin bölgede kapsayıcı bir iş birliği düzeneği kurulması için bir fırsat olduğunu belirtmişlerdir.” değerlendirmesi yapıldı.
Bildiride Libya’ya ait ise “Taraflar, ülkede şiddete yahut daha büyük bölünmelere yol açabilecek tek taraflı aksiyonları kesin olarak reddederek, Libya’nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve ulusal birliğine olan güçlü bağlılıklarını bir defa daha teyit etmiş; özgür, adil ve ülke çapında cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin mümkün olan en kısa müddette sağlam bir yasal temelde yapılmasının değerini vurgulamışlardır. Libya’nın öncülüğü ve sahipliğinde, BM’nin kolaylaştırdığı siyasi sürece dayanaklarını yinelemişlerdir.” tabirleri kullanıldı.
Tarafların Suriye’deki krizle ilgili derin kaygılarını lisana getirdiği ve BM Güvenlik Kurulu’nun 2254 sayılı Kararı uyarınca, Suriye’de sürmekte olan çatışmaya siyasi tahlil bulmayı amaçlayan ve BM’nin kolaylaştırdığı siyasi sürece dayanaklarını yineledikleri tabir edilen bildiride, “Bu bağlamda taraflar, Suriye’deki kümeleri Anayasa Komitesi’nde manalı ve yapan müzakerelere katılmaya teşvik etmektedirler. Taraflar, BM Güvenlik Kurulu’nun 2585 sayılı Kararı uyarınca Suriye’deki insani krizin ivedilikle ele alınması gerektiğinin altını çizmişler ve BM Güvenlik Kurulu üyelerine kararın yenilenmesi için davette bulunmuşlardır. Taraflar ayrıyeten, mülteciler sorunu ve mültecilerin inançlı, istekli ve insan onuruna yakışır biçimdeki geri dönüşleri de dahil olmak üzere Suriye krizinin tüm taraflarıyla ilgili kapsamlı istişarelerine devam etme kararı almışlardır.” bilgisine yer verildi.
Tarafların sistemli ve üst seviyedeki ikili görüşmeleri sürdürme konusunda mutabık kaldıkları belirtilen bildiride, şunlar kaydedildi:
“Taraflar ayrıyeten ikili ve AB mevzularındaki sistemli toplantıları, Doğu Avrupa, Akdeniz Bölgesi, Orta Doğu, Balkanlar, Asya ve Afrika’daki ve başka ilgili memleketler arası sıkıntılardaki gelişmelere ait ve bölgesel konulardaki istişareleri sürdürmeye karar vermişlerdir. Taraflar, ilgili Dışişleri Bakanlıklarının Diplomasi Akademileri ve Stratejik Araştırma Merkezleri yahut siyaset planlama üniteleri ortasındaki iş birliğini ağırlaştırma konusunda anlaşmışlardır. Taraflar, iki ülkeyi ilgilendiren dış siyaset hususlarındaki kamu diplomasisinde iş birliğini güçlendirme ve stratejik bağlantı yaklaşımlarını ele alma konusunda mutabık kalmışlardır. Tepe vesilesiyle 9 muahede imzalanmıştır. Taraflar, bu mutabakatların imzalanmasının, halihazırda geniş kapsamlı bir muahede altyapısından yararlanan ikili alakalarını daha da geliştireceğine olan inançlarını vurgulamışlardır.”