Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki büyük zelzeleden sonra herkes Türkiye’deki canlı fay çizgilerini araştırmaya başlandı. Canlı fay çizgilerinin hangi vilayet ve ilçelerden geçtiği merak konusu oldu. Uzmanlar bilhassa İstanbul sarsıntısı konusunda ihtarlarına devam ediyor. Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü de (MTA) canlı fay sınırı haritasını yeniledi. Haritada Türkiye’de canlı fay çizgilerinin nerelerde olduğu görülebiliyor. Yeni fay sınırı haritasına nazaran 485 canlı fay çizgisi bulunuyor.
İşte ayrıntılar…
Kahramanmaraş’ta meydana gelen iki büyük sarsıntı sonrasında 10 vilayetimizde büyük yıkımlar meydana geldi. Sarsıntı yalnızca 11 vilayetimizi etkilemekle kalmadı, ülkemizin her köşesini derinden etkiledi.
Meydana gelen sarsıntı sonucunda on binlerce vatandaşımız hayatını kaybetti, binlerce bina yıkıldı. Sarsıntının tabiat üzerinde bıraktığı yıkıcı izler de havadan görüntülendi. Sarsıntı 11 vilayetimizde müthiş yıkımlar ve değişiklikler meydana getirdi.
Yaşadığımız fecî sarsıntılar sonrasında en merak husus ise Türkiye’den geçen canlı fay çizgileri oldu. Uzmanlar bilhassa İstanbul sarsıntısı hakkında ikazlarına devam ediyorlar.
Ülkemizin bir sarsıntı ülkesi olduğu aşikar. Vatandaşlarımız da canlı fay çizgilerinin nerelerden geçtiğini ve hangi vilayet ve ilçelerde zelzele meydana gelebileceğini araştırıyorlar. Hususa ait açıklama ise Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü tarafından yapıldı. Canlı fay sınırı haritası MTA’nın internet sitesinde yenilenerek paylaşıldı.
MTA canlı fay sınırı haritası
MTA yenilenmiş canlı fay haritası erişime açıldı. Paylaşılan harita üzerinde toplamda 51 farklı ilimiz yer alıyor. Bu vilayetler üzerine tıklanarak bölge hakkında bilgi alınabiliyor. Harita üzerinde ayrıyeten 20 tane ilçemiz bulunuyor. Bu bölgeler üzerine tıklanarak hangi bölgede kaç tane canlı fay sınırı bulunduğu ve nerede bulundukları öğrenilebiliyor.
Örneğin haritada üzerinde bulunan İzmir’e tıkladığınız vakit fay sınırlarının hangi bölgelerden geçtiğini inceleyebiliyorsunuz. Haritaya nazaran İzmir bölgesinde canlı bulunan birçok fay çizgisi bulunuyor. Bunlar; İzmir fay sınırı, Kemalpaşa fayı, Dağkızılca fayı, Manisa fayı, Akhisar fayı ve daha birkaç fay çizgisinden oluşuyor.
MTA Canlı Fay Çizgisi Haritası
Kuzey Anadolu fay sınırı nereden geçiyor?
MTA’nın Türkiye canlı fay sınırı haritasında Bursa ili incelendiğinde Kuzey Anadolu fay sınırının İstanbul’un neresinden geçtiğini görmek mümkün. Harita üzerinde Adalar ve Avcılar segmentleri de farklı başka gösteriliyor. Ayrıyeten harita üzerinde fay çizgileri üzerinde meydana gelen zelzelelerin tarihleri ve büyüklükleri de veriliyor. Kuzey Anadolu fay çizgisi üzerinde meydana gelen 1999 zelzelesinin yerini ve büyüklüğünü de sarsıntı haritası üzerinden inceleyebilirsiniz.
Diri fay çizgisi nedir?
Üzerinde yaşadığımız dünyanın yer kabuğununu oluşturan levhalar vardır. Bu levhaların hareketi sonucunda gerilmeler ve sıkışmalar meydana gelir. Yer kabuğundaki bu hareketleri kesitlere de fay ismi verilir. Zorlanma ve sürtünmenin tesiriyle kısa bir vakit içerisinde hayli şiddetli bir kırılma meydana gelir. Bu harekete sarsıntı ismi verilmektedir.
Diri fay yahut etkin fay ise tarihî devirde sarsıntı oluşturan tüm faylara verilen isimdir. MTA’nın paylaşmış olduğu canlı fay çizgisi haritasında farklı tiplerdeki canlı faylara yer verilmiştir. Bu canlı fay cinsleri aşağıdaki üzere açıklanabilir:
-
Deprem yüzey kırığı: 1900- günümüz ortasında yüzey faylanması oluşturan canlı faylara verilen isimdir.
-
Holosen fayı: Holosen (son 11.000 yıl) ‘de yüzey faylanması oluşturan faylardır.
-
Kuvaterner fayı: Pleyistosen’de (1.600.00 yıl) ‘de yüzey faylanması oluşturan, Holosen aktifliği kuşkulu faylardır.
-
Olası Kuvaterner fayı yahut çizgisellik: Kuvaterner yahut öncesi periyotta oluşmuş, Kuvaterner aktifliği kuşkulu fay yahut şimdiki morfolojide besbelli çizgisellik.
Bu sınıflandırmaya nazaran birinci üç kategoride bulunan canlı fay çeşitlerinin gelecekte yüzey kırılmasına sebep olabilecek büyüklükte bir zelzele oluşturma riski vardır. Haritayı incelerken birinci üç tıptaki canlı fay sınırlarının olduğu bölgeleri dikkata alabilirsiniz.