BM İnsani Gelişme Endeksi raporuna nazaran 1990 ile 2021 yılları ortasında Türkiye’de insani gelişim endeksinde hayat mühleti 8,3 yıl, ortalama tahsil müddeti 4,2 yıl ve tahsil mühleti 9,3 yıl arttı. Son 2 yılda her 10 ülkeden 9’unun insani gelişme oranı, Covid-19 salgını, Rusya- Ukrayna Savaşı ve yaşanan global krizler nedeniyle 2016 düzeylerine geriledi.
Türkiye, Birleşmiş Milletler (BM) İnsani Gelişme Endeksi raporunda 191 ülke ortasında 48. sırada yer aldı.
BM Kalkınma Programı (UNDP), “Belirsiz Vakitler, Huzursuz Hayatlar: Dönüşen Dünyada Geleceğimizi Şekillendirmek” başlıklı 2022 İnsani Gelişme Raporu’nu açıkladı. Türkiye, raporda endeks sıralamasındaki en yüksek kategori olan “çok yüksek insani gelişme” kategorisine üst üste üçüncü defa girdi ve bu yıl 191 ülke ortasında 48. sıraya yerleşti.
Uzun ve sağlıklı ömür, bilgiye erişim ve beşere yakışır ömür standardını temel alan rapora nazaran, 1990 ile 2021 yılları ortasında Türkiye’de insani gelişim endeksinin her üç boyutunda da ilerleme görüldü.
Bu devirde Türkiye’de hayat mühleti 8,3 yıl, ortalama tahsil mühleti 4,2 yıl ve tahsil mühleti 9,3 yıl arttı. Kişi başına düşen gayrisafi ulusal hasıla (GSMH) ise birebir periyotta yaklaşık yüzde 139 artış gösterdi.
TÜRKİYE CİNSİYET EŞİTLİĞİNDE GERİLEDİ
Toplumsal cinsiyet eşitliğinde erkeklerin insani gelişme düzeylerinden yararlanma oranı bayanlara nazaran daha yüksek olurken, Türkiye bu kategoride 170 ülke ortasında 65. sıraya geriledi.
Dünyanın krizden krize savrulduğu, karşı karşıya kaldığı meselelerle başa çıkamadığı ve rotada keskin bir değişiklik olmazsa daha fazla mahrumluk ve adaletsizliğe sürükleneceği ikazının yer aldığı raporda, Covid-19 salgını, Rusya- Ukrayna Savaşı ve yaşanan global krizler nedeniyle son 2 yılda insani gelişme endeksinin global boyutta gerilediğine işaret edildi.
Son 32 yılda birinci kere insani gelişme endeksinde peş peşe iki yıl global çapta gerileme yaşandı. İnsani gelişme, 2016 yılı seviyesine gerileyerek Sürdürülebilir Kalkınma Maksatları doğrultusunda katedilen gelişmenin büyük kısmını bilakis çevirdi.
Bu bilakis dönüşün kozmik boyutta olduğu belirtilen rapora nazaran, insani gelişim endeksi Türkiye de dahil olmak üzere ülkelerin yüzde 90’ından fazlasında 2020 ya da 2021 yılında geriledi.
İnsani gelişme endeksi, ülkelerin yüzde 40’ından fazlasında ise her iki yılda da gerileme gösterdi.
İnsani gelişme endeksi sıralamasında birinci basamakta İsviçre yer aldı. Bu ülkeyi Norveç, İzlanda, Hong Kong (Çin), Avustralya, Danimarka, İsveç, İrlanda, Almanya ve Hollanda izledi.
Listede İngiltere 18’inci, Japonya 19’uncu, ABD 21’inci, Çin ise 79’uncu sırada yer aldı. (AA)