Moğolistan’ın başşehri Ulan Batur’a yaklaşık 60 kilometre aralıktaki alanda, Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk İşbirliği ve Uyum Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından yürütülen proje için temel atma merasimi düzenlendi.
Törene, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Moğolistan Kültür Bakanı Nomin Çinbat, TİKA Lideri Serkan Kayalar, Türk Tarih Kurumu Lideri Birol Çetin ile milletvekilleri, tarihçiler, bürokratlar ve bölge halkı katıldı.
Bakan Ersoy, merasimde, TİKA tarafından bölgede bugüne kadar gerçekleştirilen çalışmaları anlatrak, Moğolistan ile farklı alanlarda 30 yıla yaklaşan tarihî, kültürel ve bilimsel iş birliğinin sonuçlarını korumak, devamlılık ve gelecek nesillere bir miras olarak bırakmak ismine yeni bir adım attıklarını söyledi.
Türk kültür varlıklarının, bulundukları alanda çağdaş bir müze konseptiyle sergilenmesiyle yılın her devrinde yerli ve yabancı turistlerin ziyaretinin mümkün olacağını belirten Ersoy, “Moğolistan Kültür Bakanlığı, Bilge Tonyukuk Müzesi için 7 hektar alan tahsis etti. 2002 yılında sit alanı olarak ilan edilen bu bölgenin korunmasına ve müze üretimine uygun hale getirilmesine dayanak sundular. Müze imali sonrası bu bölgede, birinci etapta 20 hektarlık bir alanda kültür-turizm kompleksi yapılmasının planlanması da bizleri ayrıyeten keyifli etmiştir.” dedi.
Ersoy, projede emeği geçenlere teşekkür etti.
PROJE 2024’TE TAMAMLANACAK
Bakan Ersoy, anıtların bulunduğu alanda basın mensuplarına yaptığı açıklamada, bölgede TİKA tarafından daha evvel geniş çaplı bir hafriyat çalışması yapıldığını anımsattı.
Hazırlanan müze projesinin salgın nedeniyle ertelenmek zorunda kaldığını aktaran Ersoy, projenin 2024’te tamamlanacağını söyledi.
Moğolistan ve Türkiye’nin ortak kültüre sahip olduğunu belirten Ersoy, “Ortak kültürümüzün gelecek kuşaklara yansıtılması açısından çok çok kıymetli bir yatırım bu. TİKA çalışmayı süratli bir halde tamamlayıp buradaki cet yadigarı kültür noktalarıyla ilgili dayanaklarına devam edecek. Cet yadigarı topraklarla Türkiye’nin alakasını her geçen gün artırarak gelecek kuşaklara aktarmak için gerekli adımları daima bir arada atıyoruz.” tabirlerini kullandı.
“TARİHİMİZDEN İZLERE YER VERDİK”
TİKA Lideri Kayalar da anıtları tabiat kaidelerine uygun olarak yerinde sergileme biçiminde bir müze çalışması yaptıklarını söyledi.
Kayalar, “Yaklaşık 3 bin 370 metrekare bir alan içinde 18 metrekare yüksekliğinde bir müzede sergilenecek bu anıtları, ziyaretçiler yakın bir halde görebilecekler. Anıtlarımızı bilim heyetimizin değerlendirmesi ile hem dışarıdaki hem de içerideki mevsim kurallarına uygun bir halde iklimlendirme yaptık.” dedi.
Anıtı çevreleyecek müzedeki tasarım ayrıntılarının kıymetine işaret eden Kayalar, “Bu tasarım ayrıntılarında da Türk tarihimizden izlere yer verdik. Bu izlerde tıpkı vakitte yurt dediğimiz Türk çadırından esinlendik. Tıpkı formda, çift merkezli Türk kemeri dediğimiz kemer formundan da yararlandık. Yani müzemizi inşa ederken hem çadır hem de klâsik Türk mimari formlarına da bu çağdaş müzecilik anlayışı içerisinde yer verdik.” diye konuştu.
“KAZILARLA MÜZENİN ALTYAPISI HAZIRLANDI”
Tarihçi Ahmet Taşağıl ise daha evvel yapılan kazılarla müzenin altyapısını hazırladıklarını belirterek, yapılacak müze ile hem yapıtların korunacağını hem de gelecek jenerasyonlara aktarılmasının sağlanacağını söz etti.
Taşağıl, “Bilge Tonyukuk ve Türk isminin burada görülmesi Türk kültürünün ve siyasetinin belirlenmesi açısından burada müze olması çok çok değerlidir. Bir, anıtın korunması sağlanacak. İkincisi turizm açısından da pahalı buluyoruz.” diye konuştu.
TÖREN
Temel atma merasiminde Moğolistan Kültür Bakanı Çinbat da bir konuşma yaparak, proje tamamlandığında iki ülke ortasındaki ilgilerde yeni bir sayfanın açılacağı değerlendirmesinde bulundu.
Törenin akabinde klasik Moğol çalgısı eşliğinde uzun hava seslendirildi. Daha sonra Bakanlar Ersoy ve Çinbat, iki ülke bürokratları eşliğinde müzenin temelini attı.
BİLGE TONYUKUK MÜZESİ
Anıtların ve etrafında yer alan Göktürk devrine ilişkin tarihi eserler ile arkeolojik buluntuların tabiat kurallarına karşı muhafaza altına alınmaları sağlanacak.
Çağdaş müzecilik anlayışına nazaran hazırlanacak proje tamamlandığında müze, esaslı Türk tarihinin ziyaretçilere aktarıldığı bir kültür ve eğitim merkezi fonksiyonu görecek.
Yapılacak müzenin içerisinde yürüme yolları, tarihi eser deposu, fuaye alanı, görsel-işitsel salon ve turizm müracaat kısımları yer alacak.