Türk sanat müziğinin en güçlü yorumcularından biri olarak gösterilen Hamiyet Yüceses’in vefatının akabinde 26 yıl geçti.
Kadriye Hanım ile marpuç ustası Halil Efendi’nin kızı Yüceses, 20 Haziran 1915’te İstanbul‘da dünyaya geldi. Başarılı yorumcu, İstanbul‘da Hacı Bayan İlkokulu’nda okudu.
Sesinin hoşluğuyla çocuk yaşlarda dikkati üzerine çeken sanatçı, 1926’da şimdi 11 yaşındayken, ailesinin yaşadığı maddi meşakkatler nedeniyle sahnelere çıkıp müzik söylemeye başladı.
Usta sanatçı, TRT Arşiv’de yer alan 1979 tarihli röportajında şarkıcılığa nasıl başladığını şöyle anlatmıştı:
“Evimizin önünde bir akasya ağacı vardı. En büyük zevkim o akasya ağacına çıkıp müzik söylemekti. Çıkıyordum ‘Makber’i söylüyordum. Yoldan geçenler toplanıyorlardı ağacın altına, beni dinliyorlardı. Benim hoşuma gidiyordu. ‘Galiba sesim çok hoş, beni dinliyorlar’ diye düşünerek daha zevkle okuyordum. Bu bu türlü devam etti.”
Yüceses, birinci konserini Burhaniye’de verdi, akabinde Anadolu’nun birçok kentinde sahne aldı.
Türkiye Ses Kraliçesi seçildi
Uzun müddet Gaziantep’te kalan sanatçı, ünü İstanbul‘a ulaşınca, 1931’de Beyoğlu’nda periyodun kıymetli yerlerinden birinde Safiye Ayla ile sahneye çıkmaya başladı. Başarılı yorumcu, birebir yıl, Kadıköy’de düzenlenen bir yarışta, Türkiye Ses Kraliçesi seçildi.
Bir yandan Selahattin Pınar, Sadettin Kaynak, Yesari Asım Arsoy, Mısırlı İbrahim ve Bimen Şen’den özel dersler alan sanatçı, 1933’te eski İstanbul Radyosu’nda çeşitli programlara çıktı, muvaffakiyetini, Sahibinin Sesi, Columbia ve Odeon firmalarıyla yaptığı plaklarla perçinledi.
Sanatçı, soyadı kanunu çıktığında Sadettin Kaynak ve Selahattin Pınar’ın ısrarı ile Yüceses soyadını aldı.
Besteci Sadettin Kaynak, “Kirpiklerinin Gölgesi Güllerle Bezenmiş”, “O Dudaklar Yine” ve “Yasemen” üzere, Yüceses’in sesine uygun besteler yaptı.
Hamiyet Yüceses’in yaptığı plaklar, döneminin satış rekorlarına imza attı.
Sanatçının 1940’ta evlendiği deniz astsubayı Fethi Yüceses, Atılay faciası olarak anılan, Atılay isimli denizaltının batmasıyla 14 Temmuz 1942’de hayatını kaybetti. Bu hüznün akabinde söylediği “Gitti de Gelmeyiverdi” müziği epey ünlenirken sanatçı asıl şöhreti kelamları Abdülhak Hamit Tarhan’a, bestesi Mehmet Baha’ya ilişkin, “Makber” müziğiyle kazandı.
Yüceses, 1944’ten 1955’e kadar Kemal Mollaoğlu ile evli kaldı, 1956’da sahnede müzik söylerken tanışıp evlendiği tıp fakültesi öğrencisi Osman Sabuncu ile vefatına kadar süren 40 yıllık evliliğe imza attı.
İstanbul’da devrin ünlü gazinolarında assolist olarak sahneye çıkan sanatçı, 1944’te İstanbul Belediye Konservatuarı Türk Müziği İcra Heyeti’nde vazife aldı.
Edebiyat Yarışı’nda “Hamiyet Mükafatı” ismi ile mükafatlar dağıttı
Hamiyet Yüceses’in 1946’da Hacı Arif Bey’in “Bakmıyor Çeşm-i Siyah” yapıtını, bir gazelle birlikte okuması büyük ilgi gördü. Daha 11 yaşındayken birinci sahneye çıktığında da bildiği şarkıyı gazel eşliğinde okuduğunu tabir eden sanatçı, TRT röportajında, çocukken yaşadığı bir anıyı şu sözlerle aktarmıştı:
“Hafız Burhan’dan bu tutkuyu aldım efendim. Kendilerini pek severdim. Küçük çocuktum. Bir gün sedirin üstünde uyurken, baktım ‘Makber’ diye bir müzik söyleniyor. Camdan başımı uzattım. Cam kapalıymış. Kırıldı, boynuma geçti ama ben oralı değilim. O hoş sesi, şarkıyı dinliyorum. Annem koştu içeri geldi, ‘Eyvah yavrumun yüzü gözü kesildi.’ dedi. ‘Bir şey olmadı anne.’ dedim. Annemden çabucak 100 para aldım. Gittim, o ilanı aldım ve ‘Amca bir daha okur musunuz?’ dedim. Okuttum ve öğrendim. Ben bu şarkıyı akasya ağacında okuyordum. Herkes gelip beni dinliyordu. Burada başladı benim tutkum.”
Gazele olan sevgisini her fırsatta lisana getiren sanatçı, öldükten sonra da “Bir görüşte aşık oldum, gözlerine ey peri/Yandı kalbim, harap oldu gördüğüm günden beri” gazeliyle anılmak istediğini aktarmıştı.
Yeni İstanbul Radyosu’nda 1949’da çalışmaya başlayan sanatçı, 1950’de radyodan aldığı maaşı, üniversite öğrencilerine bağışladı. Üniversite Talebe Birliğinde her yıl düzenledikleri Edebiyat Müsabakası’nda “Hamiyet Mükafatı” ismi ile mükafatlar dağıttı.
Sanatçı, sinemada da “Efsuncu Baba” (1950), “Affet Beni Allah’ım” (1953), “Kanun Namına” (1952), “Soygun” (1953), “İncili Çavuş” (1951), “Mahallenin Namusu” (1953), “Caz Saz” (1952) sinemalarında müzik söylerken göründü.
Yüceses, 1981’de sahneleri bıraktıktan sonra, 1987’de Pera Palas Oteli’nde ismine düzenlenen gecede, 1988’de ise Hürriyet Gazetesi’nin Atatürk Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen Altın Kelebek Ödül Töreni’nde son sefer sahneye çıktı.
Suriye, Lübnan, Kıbrıs, İsrail, Almanya ve ABD’de konserler veren sanatçı, BBC Radyosu’nda program yaptı.
Hamiyet Yüceses, hayatı boyunca 500 kadar taş plak, 37 adet 45’lik ve 8 long playe imza attı.
Sanatçı, tatil için gittiği Muğla’nın Marmaris ilçesinde kalp ve teneffüs yetmezliği şikayetiyle kaldırıldığı hastanede, 10 Temmuz 1996’da 81 yaşındayken hayata veda etti. Sanatkarın İstanbul’a getirilen cenazesi, Üsküdar’daki Karacaahmet Mezarlığı’na defnedildi.