Türk Dişhekimleri Birliği, Seyahat davasında 18 yıl mahpus cezası alan ve Bakırköy Bayan Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda tutuklu bulunan Mücella Yapıcı’ya yapılan hekim ayıbını kınadıkları bir açıklama yayımladı.
Yapıcı’nın ağız ve diş sıhhati hizmeti alırken kelepçelerinin çıkartılmaması ve tıbbi bilgilerinin kendisine değil, cezaevi görevlilerine verilmesinin hüzünle karşılandığı belirtilen açıklamada, “Mücella Yapıcı’nın diş tedavisi sırasında, nasıl bir korku ile kelepçelerinin açılmaması kararı verildiğini anlamakta zahmet çekiyoruz. Tutuklu ve hükümlü hastalar da öbür hastalarla birebir standartta sıhhat hizmeti alma hakkına sahiptir” denildi.
“Tutuklu ve mahkumun diş tedavisinde, dişhekimi tarafından güvenlik sebebiyle özel bir talep olmadığı sürece hastanın kelepçesinin çıkartılması gereklidir; etik kurallar uyarınca dişhekimi uygun tedavi şartlarının sağlanabilmesi için etik tavır almalıdır” denilen açıklamada, “Konuyla ilgili araştırma, yazıda bahsi geçen hastanenin bulunduğu yer itibariyle İstanbul Dişhekimleri Odası tarafından yapılacaktır” tabirleri kullanıldı.
Yapıcı, cezaevinden götürüldüğü muayeneleri yazmış; bütün muayenelere kelepçeli götürüldüğünü ve diş doktorunda bile kelepçenin çıkarılmadığını söylemişti. Beyoğlu Göz Hastanesi Retina Kliniği’nde ve Sadi Konuk Hastanesi Kalp ve Damar Bölümü’nde muayenelerinin kelepçeli halde yapıldığını, Okmeydanı Diş Hastanesi’nde de kelepçeliyken dişinin çekildiğini belirten Yapan, “Ben tekrar Deontoloji, kelepçe, sorumluluk, hasta hakkı vb. derken, ‘ben kelepçeyi görmedim’ dedi. Haklı doğal onca mühlet bir sefer dahi yüzüme bakmadı” diye yazmıştı.
- Mücella Yapıcı’ya tabip ayıbı: Sevgili doktorlarım ellerimde kelepçeyle göz ve kalp muayenesi yaptılar, biri yüzüme bakmadı, kelepçeliyken dişim çekildi!
- TIKLAYIN – Mücella Yapıcı’ya yapılanları utanarak okudum; kelepçeyle diş çekmek, retina muayenesi yapmak ne demek; meslektaşlarım ismine özür diliyorum!
Türk Dişhekimleri Birliği’nin açıklaması motamot şöyle:
“Gezi Parkı Direnişi ile ilgili davada daha evvel beraat etmesine karşın, haksız formda mahkum edilerek tutuklanan Mimarlar Odası yöneticisi, Yüksek Mimar Mücella Yapıcı’nın dün basında yer alan yazısından; ağız ve diş sıhhati hizmeti alırken kelepçelerinin çıkartılmadığı ve tıbbi bilgilerinin kendisine değil, cezaevi görevlilerine verildiği hüzünle öğrenilmiştir. Bahisle ilgili araştırma, yazıda bahsi geçen hastanenin bulunduğu yer itibariyle İstanbul Dişhekimleri Odası tarafından yapılacaktır. Lakin belirtmek gerekir ki, hastalar için savunulan standartlar temel olarak tutuklu ve mahkumlar için de geçerlidir. Ve özel olarak belirtilmelidir ki 70 yaşından büyük, eğitimli ve kovsanız bu ülkeden diğer bir yere gönderemeyeceğimiz kıymetli insan Mücella Yapıcı’nın diş tedavisi sırasında, nasıl bir dert ile kelepçelerinin açılmaması kararı verildiğini anlamakta zahmet çekiyoruz.
Mesleki etik kurallara uyulması, dişhekimliği hizmetinin sunulmasında olmazsa olmaz kurallar ortasındadır. Mesleğin etik kurallar gözetilmeksizin yapılması, birden fazla vakit hastaya ve her vakit mesleğe ziyan verir.
Dişhekimliği etik kurallarının başında insan sıhhatine, hayatına ve şahsiyetine ihtimam ve hürmet göstermek vardır. Tutuklu ve mahkumların şahsiyetine ihtimam ve hürmet göstermek de bu bağlamda dişhekimliği etik kurallarının bir modülüdür.
Dişhekimliği Meslek Etiği Kurallarında kıymeti sebebiyle, tutuklu ve mahkumlara sunulan sıhhat hizmeti sırasında alınması gereken tavra ait İstanbul Protokolüne uygun, özel bir kural vardır: “Dişhekimi, tutuklu ve hükümlü hastalarının da kişilik haklarına saygılı olmalı, onların zımnilik haklarını korumalıdır. Tutuklu ve hükümlü hastalara dişhekimliği mesleğini uygulamaya elverişli şartlarda bakmalı, bu şartların sağlanması için ilgililerden istekte bulunma hakkı olduğunu da bilmelidir.”
Hasta bilgilerinin korunması konusunda ise genel olarak herkes için geçerli olan aşağıdaki kural tutuklu ve hükümlü hastaların bilgileri için de geçerlidir: “Dişhekimi, hastasının özel hayatının saklılığına hürmet göstermelidir. / Hastasının ömrü, sıhhat durumu, vücut özellikleri ve gibisi bilgileri ya da tedavi sürecinde edindiği bilgileri kapalı, dokunulamaz ve ulaşılamaz bilgiler olarak saklamalıdır. Hastasının vefatından sonra dahi bu bilgilerin kapalılık ve ulaşılmazlık özelliklerini korumalıdır.”
Dişhekimi ile hasta ortasındaki ilginin temeli inançtır. Hastanın tutuklu yahut hükümlü ya da özgür kişi olması, dişhekimliği hizmet sunum standartlarında ve uyulması gereken temel etik unsurlarda bir farklılık yaratmaz.
Ceza İnfaz Kurumlarının İdaresi ile Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Tüzük ve Avrupa Kurulu Bakanlar Komitesinin “Avrupa Cezaevi Kuralları” Başlıklı (87) 3 No`lu Tavsiye Kararı uyarınca da mahkumun muayene edilmesinde asıl olan kelepçesiz olmasıdır. Tutuklu ve mahkumların sıhhat hizmeti almaları sırasında uyulması gereken kurallar Sıhhat, Adalet ve İçişleri Bakanlıklarının birlikte düzenledikleri “Üçlü Protokol”de belirlenmiştir. Her ne kadar kelam konusu Protokol’de yer alan pek çok karar memleketler arası mukavelelerle belirlenen standarda muhalif olsa da tutuklu ve hükümlü hastanın tedavisi inançlı odada yapılır, tabip bilhassa talep etmediği takdirde odada güvenlik vazifelisi bulunamaz kararları kelam konusu Protokolde yer almaktadır. Bütün bu kural ve düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesinde, tabip tarafından gerekli görülmediği sürece hastanın kelepçesi de çıkartılmalıdır.
Bu temel kurallara nazaran tutuklu ve mahkumun diş tedavisinde, dişhekimi tarafından güvenlik sebebiyle özel bir talep olmadığı sürece hastanın kelepçesinin çıkartılması gereklidir; etik kurallar uyarınca dişhekimi uygun tedavi şartlarının sağlanabilmesi için etik tavır almalıdır.
Bugüne kadar açıkladığımız tavır dokümanlarına uygun olarak, tutuklu ve hükümlü muayenelerinde uyulması gereken rehberi yine paylaşacağız. Kamuoyuna hürmetle duyururuz.”